Fietshelm aanschaffen? Hier moet je op letten

’Zou het de wind op de dijk zijn geweest?” vraagt Theo Rikkema zich af. „Ik week plots naar rechts uit en haakte toen in het stuur van m’n vrouw. We lagen allebei op de grond. M’n vrouw kwam er gelukkig zonder kleerscheuren vanaf, ik had een flinke hoofdwond. Erger was de hersenschudding. Daar heb ik wekenlang last van gehad. Ik was snel vermoeid, kon me moeilijk concentreren.” Impact Inmiddels is de zeventiger volledig hersteld. En fietst hij er opnieuw lustig op los, maar ditmaal met helm. Geen mens ziet hem ooit nog zonder hoofdbescherming rondtrappen op zijn e-bike. „Ik heb m’n lesje wel geleerd. De dokter vertelde me: als ik een helm had gedragen, was de impact op de hersenen vele malen kleiner geweest. Misschien wel 50 procent minder.” Steeds meer mensen met een e-bike kiezen er zelf voor om een helm te dragen, zo leert een rondgang langs merken en tweewielerspeciaalzaken. Veiligheid is het belangrijkste argument. „Mensen fietsen tot op steeds hogere leeftijd. Ze voelen zich soms veiliger met een helm op. Daarbij geven veel winkels vaker het advies er eentje op te zetten”, zegt Maurice de Bekker van Abus, fabrikant van veiligheidsaccessoire zoals helmen. Goede voorlichting is belangrijk. Want een helm op een e-bike is wezenlijk anders dan bijvoorbeeld een helm voor mensen met een speed pedelec, racefiets of mountainbike. Allereerst is de Europese veiligheidsnorm belangrijk. Bij volwassenen moet de helm voldoen aan de normering EN 1078, bij kinderen aan EN 1080. Voor mensen met een speed pedelec zijn er speciale helmen die voldoen aan de norm NTA 8776. Op zo’n snelle e-bike is het zelfs verplicht een goedgekeurde helm te dragen. Pasvorm De ANWB adviseert om op de pasvorm te letten. „Te groot of te klein? Neem hem dan niet, want dan is de bescherming onvoldoende.” Om bij de juiste maat uit te komen, meet je de hoofdomtrek op 2,5 centimeter boven de wenkbrauwen. De omtrek correspondeert met een maat, bijvoorbeeld S of M. „Een helm die goed zit, kun je niet gemakkelijk op je hoofd heen en weer schuiven, ook niet als de riemen los zijn. Pas de helm in de houding zoals je op de fiets zit.” Abus wijst eveneens op het belang van een test. Als vrouw kom je er dan achter of er voldoende ruimte voor de paardenstaart is. En als brildrager voor de bril. Krijg je het snel warm? Dan is het aantal ventilatiegaten en de luchtstroming door de helm belangrijk. Extraatjes zoals vliegengaas tegen insecten en een geïntegreerde regenhoes bieden nog meer comfort. Verstelbaar „Let ook op gewicht en verstelbaarheid. Veel helmen hebben tegenwoordig een draaiknop aan de achterkant. Dat is fijn, want dan kun je er ’s winters bijvoorbeeld een muts onder dragen. De gespen zet je onder de kin vaak met een kliksysteem vast. Alternatief is een magneetsluiting. Die maakt vastzetten zeker voor oudere mensen gemakkelijker.” Voor extra veiligheid zijn er voldoende meeropties. Zo zijn er helmen met MIPS, een extra laag onder de schaal van de helm. Die laag kan, los van de fietshelm zelf, enigszins meedraaien als de helm de grond raakt. Het hoofd beweegt een beetje mee, waardoor de vrijkomende krachten op de hersenen minder groot zijn. De Bekker: „Dan zijn er nog allerlei handige extra’s. Onze stadshelmen hebben standaard een led-achterlamp. Bij één model is deze usb-oplaadbaar. Andere features zijn de reflectiestickers om extra op te vallen in het donker, een vizier om minder last van de rijwind te hebben en een muts die je aan de binnenkant van je helm kunt vastmaken.” „In januari zijn onze eerste helmen voorzien van Quin, een sensor die in verbinding met je smartphone staat en die een val kan detecteren. Bij een bepaalde val-impact gaat er automatisch een bericht naar je noodcontact voor hulp.” Verplicht? Over een helmplicht op e-bikes woedt discussie. Volgens een recent rapport van het CPB en PBL bespaart dat jaarlijks enkele duizenden ernstige verkeersgewonden en circa 45 verkeersdoden, 7 procent van het totaalaantal verkeersdoden per jaar. De instanties adviseren de overheid om de helm voor e-bikers en kinderen tot twaalf jaar te verplichten. „Een plicht is ronduit een slecht idee”, klinkt het bij de Fietsersbond die niet gelooft dat het tot invoering komt. Een helm is volgens de bond niet alleen onpraktisch – wat doe je ermee als je even snel een boodschap gaat halen? – maar het zou ook een rem kunnen zijn op het fietsgebruik. In Oostenrijk, Frankrijk, Kroatië en Slovenië zijn alle kinderen verplicht een helm dragen. Kent Nederland geen helmcultuur, behalve op racefietsen en mountainbikes, in veel omringende landen is het gebruikelijk om er een op te zetten. In Duitsland één op de vijf inwoners, in Zwitserland bijna de helft van de bevolking.