Gratis boek op elke hoek

Elke dag loopt zij langs het kastje tegenover haar huis. Gevuld met boeken, een stuk of honderd. Thrillers, Engelstalig, kinderboeken. Maar ook exemplaren over koken en spiritualiteit en zelfs wat cd’s en tijdschriften. Allemaal voor niets mee te nemen. „Deze minibibliotheek heeft van alles wat”, glundert Bernadette van Zuidam (52) uit Lelystad. Ze stopt om te kijken of er wat voor haar tussen zit. Bingo! Haar oog valt op De vliegeraar van Khaled Hosseini. „De film heb ik gezien, maar het boek nog niet gelezen. Die neem ik dus mee”, zegt ze enthousiast. Van Zuidam maakt regelmatig gebruik van de bieb aan de Donaustraat. Dan komt ze thuis met literatuur voor zichzelf, soms ook voor een ander. Onlangs verblijdde ze haar dochter met Het spel der tronen. De Lelystadse is behalve bibliotheekgebruiker ook beheerder van de kast die er bijna drie jaar staat. „Ik let er vooral op dat de boeken rechtop staan en dat ze niet kapot of vies zijn. Want dan gaan ze eruit.” Van Zuidam, werkzaam bij een woningcorporatie in Lelystad, maakte de bieb samen met haar collega’s in het kader van teambuilding nadat ze op het idee kwam om ’iets’ te doen met de grote hoeveelheid boeken die ze thuis had liggen. „Exemplaren die ik niet zomaar weg wilde doen. Ik wilde er iemand echt blij mee maken.” De Amerikaanse website littlefreelibrary.org inspireerde haar om een minibibliotheekje te beginnen. „Ideaal, want zo kon ik ook meteen iets leuks doen voor de buurt waar ik niet alleen woon, maar ook werk.” Looproute De bibliotheek staat op de hoek van de straat, voor de deur van de overbuurvrouw die het plan van mevrouw Van Zuidam vanaf dag één zag zitten. „Een handige plek, op de looproute naar het winkelcentrum. Er komen veel mensen langs die even stoppen om een kijkje te nemen.” „Komt door het verrassingseffect”, denkt Van Zuidam. „Een kastje met boeken erin verwacht je bij mensen thuis, niet zo snel op straat.” Gevuld met haar eigen boeken en vijf dozen vol van een wijkgenote had de minibieb meteen een vliegende start. „Iedereen in de buurt was enthousiast.” Dat haar initiatief ruim tweeënhalf jaar later nog steeds een succes is, had ze eigenlijk niet verwacht. „Ik dacht in het begin weleens: wat als het kastje op een gegeven moment leeg is? De mensen mogen immers zelf bepalen hoelang ze een boek houden. In de kast hangt een briefje waarop onder meer staat dat men de boeken mag ruilen. In de praktijk komt het erop neer dat de meeste niet terugkomen. Niet erg, want ik ga ervan uit dat ze goed terechtkomen.” De bieb is eigenlijk altijd wel vol. Ja, meestal komen ’geleende’ boeken niet terug, maar: „Veel mensen halen er iets uit, maar leggen er ook weer iets in. Soms zie ik mensen met stapeltjes boeken richting kastje lopen.” Praatje Mevrouw Van Zuidam vindt het mooi meegenomen dat de minibibliotheek voor nog meer verbinding in de buurt zorgt. „Bij mooi weer is het een mini-hangplekje. Mensen knopen er een praatje met elkaar aan. Dan heb ik de neiging om er stoelen neer te zetten!” Vooral buurtbewoners maken gebruik van de minibibliotheek aan de Donaustraat. Maar volgens Van Zuidam zijn er onder de geïnteresseerden ook mensen die kilometers verderop wonen. Op de website minibliotheek.nl van Almeerder Sjoerd Buurman (38) kunnen beheerders hun initiatief registreren. Een site die het bovendien mogelijk maakt om gemakkelijk op te zoeken waar zich in jouw buurt zo’n minibieb bevindt. Buurman begon de site circa drie jaar geleden en inmiddels zijn er 3354 kastjes via de webpagina te vinden, verspreid door het hele land. Van Texel tot Limburg en van Zuid-Holland tot Overijssel. Het aantal blijft groeien. „Steeds meer nieuwe kastjes worden aangemeld”, weet hij. „Maar het kan goed zijn dat er veel meer van zulke kastjes in Nederland zijn te vinden; niet alles wordt bij mij aangemeld.” Minibibliotheek.nl is ook bedoeld voor mensen die meer over het fenomeen willen weten. „Ik merk dat veel mensen zich afvragen wat het nou eigenlijk is. Dat ze weleens zo’n ding op straat zien, maar er niets uit durven pakken omdat ze niet weten hoe het precies werkt.” Zo’n openbare boekenkast een bibliotheek noemen, is misschien ook wat verwarrend, geeft Buurman toe. „Het wekt de indruk dat je de boeken op een gegeven moment weer moet terugbrengen. Dat is dus niet zo. Je mag ze gerust houden of er andere bij doen.” Openbaar Deze trend is volgens Buurman net als de meeste rages uit Amerika komen overwaaien. „Daar is iemand ooit met een openbare boekenkast begonnen en vervolgens is het fenomeen via de Amerikaanse site van Little Free Library steeds bekender geworden.” Wereldwijd zijn er nu zo’n 90.000 geregistreerde exemplaren. Buurman heeft er zelf ook een. Een zelfgemaakt kastje dat in zijn voortuin aan de Toccatastraat hangt. „In onze vorige buurt in Almere zagen mijn vrouw en ik er ooit een hangen. Dat vonden we meteen erg leuk en zoiets wilden we ook wel. Mijn vrouw leest veel, dus we hadden genoeg boeken over die we konden weggeven.” Het was vooral Buurmans behoefte om iets met een ander te delen die hem ertoe bewoog een minibieb te beginnen. „Daaruit haal ik veel voldoening en boeken zijn daarvoor ideaal”, vindt hij. Boeken van populaire schrijvers als Dan Brown gaan in Buurmans kastje „heel hard”. „Als je een boek van hem neerlegt, is het zo weg.” Kinderboekjes zijn misschien het populairst. „Die rouleren het meest.” Buurman houdt niet precies bij welke boeken er in zijn kastje worden gelegd. In tegenstelling tot collega Jacques Zuiderwijk. De 61-jarige Leidschendammer noteert hij elk boek dat hij binnenkrijgt. Bijna elke dag is hij ermee bezig. „Eigenlijk ben ik behalve docent ook minibibliothecaris.” Zuiderwijk voorziet alle werken van een boekenlegger en stempel en hij registreert ze. Zo weet hij dat er per maand zo’n honderd boeken binnenkomen. „Ik heb sinds de zomer van 2017 ongeveer 2450 boeken in mijn handen gehad. De meeste mensen stoppen die zelf in de bieb, anderen leggen een tasje met inhoud voor mijn deur.” Wandelen In de bieb voor zijn huis passen ongeveer vijftig boeken: thrillers, kinderboeken, Boeketreeks, werken over bloemschikken of over indianen. Van alles wat. Daarnaast heeft Zuiderwijk liefst drie andere minibibliotheken. Op de school waar hij werkt, bij zijn vakantiehuisje in Ermelo en nog eentje in zijn woonplaats. „Ze lopen allemaal goed”, klinkt het trots. Zuiderwijk leent graag bij andere minibibliotheken. „Als mijn vrouw en ik in een andere stad zijn, kijken we altijd even op de website van Sjoerd Buurman om te zien waar een bieb staat. En als we gaan wandelen, heb ik altijd een stapeltje boeken bij me dat ik in een andere kast kwijt kan.” Binnenkort is ook het kastje van de Daniëlle Römkens (50) online te vinden. Sinds vorige week staat er op haar initiatief een aan de Van Banninglaan in Geleen. „Mooi tussen twee bankjes in zodat mensen lekker kunnen zitten en lezen.” Toestemming Omdat zij geen voortuin heeft, kreeg Römkens van de gemeente toestemming om een bibliotheekje op overheidsgrond te plaatsen. „Net als veel andere beheerders leek het me leuk om iets voor de buurt te doen door spullen met anderen te delen”, legt ze uit. „Dat ik geen kastje bij mijn woning kon plaatsen, bleek geen enkel probleem. Binnen een week had de gemeente mijn aanvraag goedgekeurd.” Plaatsing had wel wat voeten in de aarde. Er moesten stevige palen in de grond komen en er moest beton worden gestort. „Een hele operatie”, zegt Römkens. „Maar wel leuk. Er kwamen steeds mensen kijken en de reacties waren positief.” Zij is trots op haar bibliotheek: een nachtkastje dat haar moeder voor haar bij de kringloopwinkel kocht en dat ze vervolgens zelf ombouwde. Grijs met een rood boekendakje zodat er geen water op blijft liggen en een deurtje met plexiglas. „Nu maar hopen dat het mensen er ook echt gebruik van maken!” Voor Bernadette van Zuidam in Lelystad is het ondertussen alweer feest. „The mists of Avalon van Marion Zimmer Bradley neem ik ook mee. Lekker dik, dus daar ben ik even zoet mee. Ach, het maakt toch niet uit of ik het terugbreng.” Zo doe je dat! Ook een minibieb beginnen? Op de website van Sjoerd Buurman staan drie voorbeelden van bouwtekeningen. Houd in ieder geval rekening met verschillende formaten boeken. Ook is het belangrijk dat het bouwsel waterdicht is, al is ventilatie belangrijk om schimmel in de boeken tegen te gaan. Woont u in een kinderrijke buurt? Zorg voor voldoende kinderboeken. Plaats uw kastje op een plek waar u (of een buur) er voldoende zicht op hebt. Helaas komt het weleens voor dat een bieb wordt gestolen of vernield. Ze staan overal De meeste minibibliotheken staan in Rotterdam, Amsterdam en Den Haag (respectievelijk 194, 154 en 117) geregistreerd. In Flevoland, Zeeland en Zuid-Holland vind je het grootste aantal minibibliotheekjes per inwoner, in Groningen het minst. In Den Bosch heeft men de minibieb nog niet echt ontdekt. In Hardenberg en Emmen moet je het verst lopen; in Leiden, Delft en Rijswijk heb je de grootste kans om spontaan zo’n kastje tegen te komen. Bron: minibibliotheek.nl