50-jarig jubileum Vakantiebeurs: ’van foldergraaien tot escaperooms’

De start van de Vakantiebeurs hing nauw samen met de opkomst van vliegvakanties. „We kregen meer vrije tijd en ook meer geld”, weet René Klawer, in 1970 betrokken bij de lancering van de Duitse reisorganisatie Neckermann in Nederland. „Ook ons oog viel die beginjaren op de Vakantiebeurs, omdat we snel bij het grote publiek bekend wilden worden. Het was maar een saaie boel daar in Utrecht. Er werden foldertjes uitgedeeld en dat was het zo’n beetje. Daarom huurden wij in onze stand De Mounties in, Piet Bambergen en René van Vooren, toen een zeer bekend komisch duo op tv, waar miljoenen Nederlanders naar keken. We trokken op de beurs meteen grote aantallen bezoekers, die natuurlijk ook onze reisjes zagen. Dat hielp”, vertelt Klawer. Dit soort ’toeters en bellen’ heeft zich volgens de huidige beursmanager Bart Meijer in de loop der jaren steeds verder uitgebreid. „Waar mensen vroeger soms met hele rolkoffers rondliepen om folders te verzamelen, zie je nu veel meer interactie met de exposanten, die rechtstreeks van de vakantieoorden overkomen om uitleg te geven. Ook is er beleving in de vorm van muziek, dans, lokaal eten, sport en theater. De Vakantiebeurs is uitgegroeid tot een festival, een dagje uit.” Uitproberen Zelf dingen uitproberen, activiteiten voor het hele gezin, escaperooms, virtual reality, games en simulators, zeil-, ski- en klimlessen, workshops, prijsvragen en vertier moeten volgens hem sfeer brengen om bezoekers te inspireren op vakantie te gaan. „Persoonlijk contact met experts blijkt nog altijd goed te werken om de juiste keuzes te maken. Wat dat betreft is er weinig veranderd, wel in de manier waarop.” In die 50 jaar is er ook veel veranderd in de manier waarop we vakantie vieren. Volgens het CBS werden er in 1970 totaal acht miljoen lange vakanties (meer dan vier nachten) door Nederlanders ondernomen, waarvan 60% in eigen land bleef. Vorig jaar waren dat er 26 miljoen, waarvan 65% in het buitenland. Lange vakanties En dan de bestemmingen van lange vakanties. In 1970 was de top-5 Duitsland (20% van de buitenlandse reizen), Spanje (15%), Oostenrijk (13%), Italië (12%) en België (10%). Nu is dat Frankrijk (15%), Duitsland (14%), Spanje (14%), Italië (7%) en Oostenrijk (7%). Opvallend is dat Griekenland, Portugal, Turkije en Egypte in de jaren 70 nog nauwelijks in trek waren. Dat is dit jaar wel anders. Nu worden er ongeveer twee miljoen Nederlandse vakanties in verre landen doorgebracht, waarvan een kwart in Amerika. Ook bijvoorbeeld de Antillen, Thailand en Bali zijn populair. „Dat was destijds uit den boze. Pas sinds het goedkoper worden van die vliegreizen kunnen veel toeristen zich dat veroorloven”, meent Klawer. Nederlanders zijn nog lang niet vakantiemoe, concludeert deskundige Kees van der Most van Trends & Tourism. Hij onderzocht consumentengedrag richting 2030. „Het blijkt dat we vaker, maar korter op vakantie willen, als de financiën dat toestaan. Dus meerdere keren verspreid over het jaar. Mits de economie meewerkt, voorzie ik een gemiddelde vakantiegroei van een procent per jaar in ons land. Dat zijn komend decennium al gauw drie miljoen extra vakanties.” De prognose van de ANVR-reisindustrie is ook dat het aantal lange en korte vakanties van 85% van de Nederlanders zal toenemen tot 44 miljoen in 2030. De overige 15% wil of kan niet op vakantie, omdat ze geen geld hebben, ziek of te oud zijn. Van der Most voorziet wel een revival van de vakantie in eigen land. „Dat komt vooral door de stijgende interesse in kortere tripjes en de vergrijzing. Ook gaat zogenaamde vliegschaamte toch, al is het bij een relatief kleine groep, een rol spelen, evenals het warmere weer in Nederland en duurdere vliegtickets.” Korter en luxer Vakantiewatcher Isabel Mosk merkt die trend naar korter (en luxer) op reis ook. „Meer mensen gaan op zoek naar groener toerisme, waar we ons beter bij voelen. De aandacht voor de keerzijde van massatoerisme zorgt ervoor dat leefbaarheid, natuur en cultureel erfgoed belangrijker worden.” Volgens Mosk gaan in dat verband ook gezonder reizen, ’wellness’ en weg van de gebaande paden een groter deel van de vakanties opeisen. „We willen terug naar de basis, bijvoorbeeld met bostherapie. Onthaasten, yoga, meditatie, focus op geest en ziel. Ik zie ook men-only en women-only bezigheden ontstaan. Er wordt gezocht naar lifestyle die bij je past.”