Dwars door het onkruid heen

Ze weet wat tegenslagen zijn, maar Karin Bloemen (57) is een onverbeterlijke optimist. Die lijdt aan overmoed en zich door niemand meer de mond laat snoeren. „Op mijn veertiende heb ik besloten: ik heb recht op geluk.” De theaterdiva een wervelwind noemen is zwak uitgedrukt. Karin Bloemen vertelt over haar oudste dochter die sinds kort in de Verenigde Staten studeert en daar zo gelukkig is, behalve in culinair opzicht. „Ze eten er alleen pizza, hamburger of iets dat al lange tijd dood is en opnieuw wordt gecremeerd in de magnetron.” Is het een heel raar idee om haar kant- en klare andijviestamppotjes op te sturen? vraagt ze zich hardop af. Van jongste dochter, die naast haar eindexamen modellenwerk doet, worden bloedmooie foto’s getoond. De cabaretière strompelt, ze heeft een blessure opgelopen tijdens een potje ’stresstennis’. „Mijn knie had eerder door dan ikzelf dat ik wat rustiger aan moest doen.” Bloemen biedt een stuk zelfgebakken appeltaart aan en nipt aan haar mok met de tekst Queen of fucking everything. Haar telefoon gaat: een onbekend nummer. „Met de crisisdienst”, roept ze. Iemand wil overleggen over pruiken en kostuums voor haar voorstelling In volle bloei, nog tot het voorjaar te zien. Ondertussen schetst La Bloemen al de contouren van een nieuwe show. Die staat ingetekend bij de theaters, vanaf januari 2019. Weet je al welke kant die voorstelling op gaat? „Het wordt een bijzondere show omdat ik hem aftrap in mijn 59e levensjaar. Ik ga dan op naar de zestig, een leeftijd waarover ik nu alleen nog maar grapjes maak. Keuzes maken, waar sta je in het leven: dat zal de rode draad zijn. Mijn skispullen en rolschaatsen moeten de deur uit. Ik kan het niet meer. De nieuwe fase gaat over leren en durven loslaten. Wat je niet moet loslaten, is duidelijk: je vrienden, je familie en fijne herinneringen. Je fouten moet je zoveel mogelijk een plekje geven. Achterin de kast bijvoorbeeld.” En helder zijn over wat je wilt. „Ik merk nu dat ook een ’nee’ respect kan afdwingen. Als iemand me vraagt om een liedje te zingen. Nee. Of wil je dat-en-dat aantrekken? Nou, nee. Schamen doe ik me er niet meer voor. En zegt iemand dat-ie dat stom vindt, dan denk ik tegenwoordig: joh, wat je vindt moet je vooral naar de politie brengen, veel sterkte. Vroeger dacht ik dat ik iedereen te vriend moest houden. Maar als alleen de helft van Nederland je leuk vindt, zijn dat acht miljoen mensen. Dat is helemaal te gek, toch?” In je jeugd bleek jouw nee weinig waard te zijn: je stiefvader misbruikte je. Om in de termen van Volle bloei te blijven: met zo’n verleden had je ook al in de knop kunnen knakken. „Dat komt ook vaak voor. Sommige vrouwen zijn letterlijk geknakt. Die hebben zichzelf bijvoorbeeld voor een trein gegooid. Blijkbaar moest ik ontluiken, groeien, bloeien en mijn pad vinden. Mijn mazzel is dat ik ontzettend positief ben: ik ga dwars door het onkruid heen, ik wil naar boven, ik wil eruit. Ik heb last van overmoed. Ook wat werk betreft denk ik heel snel: dat doe ik wel even. Ik neem een klus aan, roep ’oh enig’ daarna denk ik pas: oh fuck, ik kan het helemaal niet.” Hoe goed kun je tegen kritiek? „Al veel beter dan vroeger. Toen dacht ik bij een negatieve recensie: hoe durf je. Iemand schreef ooit: ze kan leuk zingen, maar daarmee is al te veel gezegd. Dan dacht ik: vuile, vuile... Haha, ik was tot in mijn ziel gekwetst. Nu denk ik: er is altijd wel iemand die wat te zeuren heeft. Ik maak wat ik mooi vind. En als je er niet van houdt, moet je niet komen. Tegelijkertijd ben ik zelf mijn ergste criticus: zodra ik het podium afloop, zeg ik al tegen mijn kleedster: drie fout. ’Hou eens op’, zegt ze dan. ’Nee’, zeg ik dan terug, ’ik heb daar de tekst omgedraaid, die ene noot niet gepakt én ik heb een grap laten liggen. Dat is het enige wat blijft hangen bij me. En dat is goed, want de volgende avond moet-ie beter.” Je hebt ooit gezegd: het leven heeft me superveel gegeven aan geluk en schoonheid. Je hebt een incestverleden, je zus verloren bij een brand, een burn-out achter de rug en je jongste overleefde maar ternauwernood een klap van een luik op haar hoofd. Meen je het echt als je zegt: ik ben een mazzelpik? „Alles wat ik heb gevraagd, heb ik niet gekregen. Maar alles wat ik heb gekregen, heb ik heel hard nodig gehad. Iedereen heeft zijn verlangens, wensen en idealen. Je kunt ook ondankbaar zitten hameren op wat je niet hebt.” Denk je nooit: waarom ik nu weer? „Dat heb ik alleen als ik een prijs krijg. Dan moet ik aldoor huilen en denk dan stiekem: had iemand anders genomen. Ik kan helemaal niet tegen complimenten. Geef mij maar een goede grap.” Heeft humor je gered of muziek? Na een pauze: „Ik denk toch muziek. Zeker als je het breder bekijkt, wat dat al 60.000 jaar met de mensheid doet. Ik vind het zo beschamend als mensen zeggen: klassieke muziek is alleen voor de elite. Niet zo gek doen, mensen! Frans Bauer gebruikt hetzelfde akkoordensysteem als Mozart. Er is letterlijk voor ieder wat wils. Muziek is een lifesaver. Voor mij en een heleboel andere mensen.” „Het leven geeft en neemt, het is schommelen. Soms is het keihard en dan weer zoet en zacht. Daarin proberen we allemaal onze weg te vinden. Tegenslagen, het is voor mij niet erg meer, het is alleen maar naar. Maar sommige mensen hebben zoveel tegenslag: dan ben ook ik uitgeluld. Al probeer ik zelfs dan nog weleens vrolijk te doen. Ik ben heel erg hoor, niet te redden.” Voor een buitenstaander lijkt het best opmerkelijk dat je geen hekel aan mannen en intimiteit hebt gekregen. „Je moet intimiteit niet verwarren met perversiteit. Hoe jong ik ook was, ik voelde dat onderscheid zó goed. Ik bedacht: wat ik wil, is intimiteit met een man die ik verkies. Wat ik niet wil, is de perversiteit van een man die mij kiest omdat ik in zijn ogen ’zu haben’ ben. Toen ik veertien was, heb ik besloten: dit gaat mij niet meer gebeuren. Ik heb recht op geluk, ik heb recht op seks, ik heb recht op lust. Ik laat mij niets ontzeggen omdat één idioot denkt dat-ie mij gratis mag nemen.” „Ik herinner me nog goed: ik zat aan een meertje nadat ik totaal in paniek over de snelweg was gefietst. Na een enorme huilbui besloot ik: dit kan niet langer zo. Ik heb het recht het leven vol te leven en te genieten, want er is zoveel moois. Vanaf dat moment heb ik ook de naam van mijn eigen vader aangenomen. Ken je van die momenten dat je zo diep gaat dat jouw waarheid zich lijkt te openbaren? Bij mij was het: dit ben ik, Karin Bloemen. Ik maakte een belofte aan mezelf om mijn recht op geluk en liefde voortaan te verdedigen. Dit is gebeurd, dat is heel fout. Dit gaat er nu gebeuren en dat is heel goed. En, ook heel belangrijk: ik ga hier nooit over liegen. Door niemand laat ik me verbieden wat ik wil zeggen.” Je geeft workshops aan kinderen die zijn misbruikt en je geeft daarover voorlichting op scholen. Wat is jouw belangrijkste boodschap aan hen? „Een op de vijftien kinderen wordt mishandeld, dat zijn er gemiddeld twee per klas. Ik werk met een fantastische stichting, Team-KIM. Ik druk kinderen altijd op het hart: zo erg als het is, wordt het nooit meer. Het lukt niet altijd dat iemand te laten inzien. Niet iedereen heeft dat optimisme-gen waarmee ik bedeeld ben. Dat kun je niemand kwalijk nemen. Ik benadruk: vanaf mijn twintigste heb ik zo’n gaaf leven gehad. Dat ik zo heb genoten. Ik wil laten zien hoeveel tijd er daarna nog volgde. Dat ik hoop dat zij ook uit hun situatie kunnen komen.” De stichting gebruikt de term ’overlevers’ voor slachtoffers van kindermishandeling, waarom? „Aan ’slachtoffer’ hangt een negatieve klank. Dat zijn degenen die we niet meer horen, die er niet meer zijn. Net zoals je een kamp kunt overleven, heb ik mijn jeugd overleefd. Het is niet dankzij mijn jeugd dat ik zo ben geworden, maar ondanks mijn jeugd. De term overlever helpt op een positieve manier naar jezelf te kijken: ik heb me eruit getrokken. Bij ’slachtoffer’ hoort ook een ’dader’ en die is inmiddels totaal onbelangrijk geworden. Nu is het jouw pad, zeggen we. Jonge mensen moeten die rugzak af durven te doen. Maar het is moeilijk, je hart breekt als je hun verhalen hoort.” Je stelde twee jaar geleden al het seksueel grensoverschrijdend gedrag op de Amsterdamse theaterschool aan de kaak. En roerde je in de verdere #metoo-discussie. „Ik vergelijk het niet met incest, maar ik had wel gedacht dat ik door mijn verleden dat gedrag eerder zou opmerken. Maar ook ik, als docent, heb gefaald op de academie waar ik al jaren lesgeef. Ik heb het niet gezien: mijn eigen goedgelovigheid heeft me verrast.” Ze vervolgt: „Het is niet fair om alleen naar mannen te wijzen. Wij hebben met z’n allen iets door de vingers gezien en gedacht: zo gaat het nu eenmaal. Bij elke stap in de evolutie duurt het minstens twee generaties om echt tot een nieuw inzicht te komen. Mijn eigen man, die ik natuurlijk de liefste van de hele wereld vindt, snapt oprecht niet wat sommige mannen mankeren. Hij zegt: ’Ik moet er niet aan denken dat een of andere kerel bij een van mijn dochters denkt: daar mag ik wel in knijpen en mijn tong in steken’. Zover is nog niet iedereen. Het is aan ons allemaal om de jongens van nu bewust te maken: dat het mooi is, betekent niet dat het automatisch van jou is.” Je kinderen noem je je meest geslaagde producties. „Ze zijn sterk, talentvol en slim. En ze doen veel fout, dat vind ik ook zo heerlijk. Je kunt pas leren lopen als je bent gevallen, dan moet je weer opstaan. Het is fijn dat ze allesbehalve perfect zijn. Het puberen hebben we bijna gehad. Een adolescent moet zich afzetten tegen zijn eigen nest, zodat hij de behoefte krijgt eruit te gaan. En zodat het nest het zo langzamerhand ook tijd vindt worden dat-ie ophoepelt. Hoe heftiger de puber, des te sterkere persoonlijkheid komt er straks uit. Toen mijn oudste zich als puber ging gedragen, was ik eerst in shock: heb ik dit? Later begreep ik dat het beste compliment dat ze je kunnen geven ’stom wijf’ is. Want je wilt geen jaknikker. Je wilt geen meisje dat later tegen haar baas zegt: Oké, als u dat wilt. Ik heb van mijn meiden teksten gehoord waarvan ik dacht: ik wou dat ik die had gezegd toen ik twaalf was.” Ze hebben de bouw van je man. „Maatje 38 is niet voor mij weggelegd. Ik heb het weleens geprobeerd: ik leefde op vijf crackers per dag en laxeertabletten. Zelfs dan haalde ik het niet. Met die tabletten ben ik gestopt toen ik hoorde dat je er kanker van kunt krijgen. Ik was ook bekaf. Mensen zeiden toen ik afviel: wat knap! Ik dacht alleen maar: knap? Het doet zeer! Ik heb foto’s van mijn oma en overgrootmoeder. Dat waren grote gebouwen van vrouwen, rond in het kwadraat. Zwaarlijvigheid is voor zeventig procent erfelijk, las ik laatst. Ha, ik weet het wel zeker. Daarom ben ik ook met Marnix getrouwd: die is heel mager en dat bevalt uitermate goed. Het is fijn voor mijn dochters.” Ben je weleens jaloers op jong talent? „Jan Boerstoel heeft een heel mooi liedje geschreven over een kind dat tegen haar moeder zegt: ik loop in je voetsporen, maar niet in je schaduw. Dat heb ik ook als docent: overstijg me alsjeblieft, daar ben ik niet bang voor. Shine! Het leven is te kort om niet te shinen. Ik heb er zo van genoten en ik gun het al mijn leerlingen van de kleinkunstacademie ook. Ik heb les gegeven aan Plien en Bianca, Carice van Houten, De Vliegende Panters en Acda en De Munnik. Er is niks in mij dat bij hun successen zegt: dat is wel jammer voor jou.” Bekruipt je nooit de gedachte: hoelang vindt het publiek me nog leuk? „Toen de crisis begon en ik niet meer werd gebeld, dacht ik dat het voorbij was. Ik schrok: dat kan helemaal niet, want ik ben heel goed in wat ik kan. Maar als straks vanaf mijn zestigste het accent naar lesgeven verschuift, is dat prima. Ik ben het schatplichtig aan mijn leraren van destijds om mijn kennis ook door te geven.” „Nee, ik eindig niet naast Rembrandt. Of Toon Hermans, wiens werk over honderd jaar nog zal worden bestudeerd. En van mij? Misschien twee liedjes? Zo’n nummer als Geen kind meer heeft de tand des tijds heel goed doorstaan. Het biedt een groot publiek troost en herkenning. Er komen, denk ik, nog twee liedjes die dat nummer wat impact betreft zullen benaderen. Of mensen het ooit nog over Karin Bloemen hebben, maakt me niet uit. Als zo’n nummer maar blijft. Dat is wat de kracht van muziek doet: mensen betoveren. Het laat je kijken naar jezelf: naar je pijn, je verdriet, je liefde. Naar waar je hart zit.” CV Geboren 28 juni 1960, Alkmaar Opleiding Kleinkunstacademie in Amsterdam Carrière Bloemen heeft bijna twintig eigen theatershows op haar naam staan zoals La Bloemen en Absobloodylutely bloemiliciously fFanf*kintastic. Daarnaast speelde ze in musicals en toneelstukken (Steel Magnolias en Hadjememaar) en gaf concertreeksen in onder meer het Concertgebouw. Privé Getrouwd met muzikant Marnix Busstra, samen hebben ze twee dochters. Ze wonen in Broek in Waterland.

Dwars door het onkruid heen

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

’Spijt van onze gezamenlijke vakanties’

Janny’s echtgenoot Leen heeft alzheimer: ’De omgang met hem wordt kinderlijker’

Dylan (19) trekt bekijks met zijn Lada: ’Ik word daar gelukkig van’

Geluksmomentjes in Hotel Angelo Engel in Zuid-Tirol