Slaapstoornis meten in eigen bed

Dit is goed nieuws voor mensen met doorwaakte nachten die opzien tegen een slaaptest in het ziekenhuis. Hierbij meten artsen ’s nachts de hersenactiviteit, de ademhaling en het zuurstofniveau in het bloed. Dit is echter zeer onprettig omdat de patiënt allerlei draden met plakkers op het hoofd krijgt bevestigd. Bovendien is het onderzoek maar beperkt representatief, ook al omdat op deze manier maar gedurende één nacht wordt gemeten. „Als iemand apneu heeft als hij op zijn rug ligt maar hij ligt uitgerekend de nacht in de kliniek alleen op zijn zij, dan wordt dat dus niet vastgesteld. Met onze methode wel want die kun je een of twee weken gebruiken,” onderstreept slaapexpert en neurowetenschapper prof. Sebastiaan Overeem van de Technische Universiteit in Eindhoven. Maar liefst 10 procent van de Nederlanders leidt aan een slaapstoornis. Apneu is de meest voorkomende. Bij deze afwijking blokkeert de tong of de huig de luchtpijp meerdere keren per nacht waardoor de persoon in kwestie tijdelijk geen lucht meer krijgt. Hij slaapt daardoor maar oppervlakkig, hetgeen leidt tot vermoeidheid en concentratieproblemen. Op termijn kan iemand er zelfs hart- en vaatziekten van krijgen. Slaapapneu is goed te behandelen maar meestal wordt de diagnose volgens de onderzoekers te laat gesteld. Hartritme De slaapprofessor, die ook als somnoloog werkt bij het Centrum voor Slaapgeneeskunde Kempenhaeghe in het naburige Heeze, heeft samen met promovendus Gabriele Papini en nog een aantal wetenschappers een nieuwe, eenvoudige methode ontdekt om slaapapneu te kunnen vaststellen. Ze ontdekten dat bepaalde variaties in het hartritme een goede aanwijzing kunnen zijn voor de lastige kwaal. „Door de variaties te analyseren, konden we vaststellen of iemand wakker is of slaapt”, legt prof. Overeem uit. „Ook ontdekten we patronen waarmee we ’ademstops’ kunnen ontdekken.” Na deze ontdekking werkte de professor en zijn uitgeslapen team aan een algoritme dat de gegevens zelfstandig kan analyseren. Zo leerde het uit bestaande gegevens van 250 patiënten nauwkeurig te bepalen wanneer bepaalde hartritmestoornissen duiden op slaapapneu. De somnoloog: „Onze methode blijkt heel goed overeen te komen met de huidige meetwijze”. Hij doelt op de ouderwetse manier met draden die in de klinieken wordt toegepast De uitvinding van de Eindhovense slaapspecialisten werkt zelfs bij mensen met een ingewikkelde combinatie van slaapstoornissen. „Onze methode maakt het mogelijk dat patiënten thuis met bijvoorbeeld een slimme pleister, slim matras of apparaatje op het lichaam zichzelf langdurig kunnen meten,” vertelt prof. Overeem enthousiast. Een slimme pleister of slim matras bevat piepkleine sensoren en meetinstrumentjes. Medisch horloge De volgende stap is dat het algoritme wordt losgelaten op de gegevens die de slimme pleister, matras of lichaamsapparaatje heeft verzameld. Binnenkort beginnen de wakkere wetenschappers met een nieuw onderzoek dat is gericht op mensen die van de huisarts een doorverwijzing hebben gekregen naar een slaapkliniek. „We vragen hen om twee weken lang een medisch horloge te dragen, waarna we de uitslag van ons algoritme kunnen vergelijken met die uit het uitgebreide onderzoek in de kliniek”, aldus de prof. Daarnaast wil hij ook nagaan of patiënten in de kliniek anders slapen dan in hun eigen bed. Verder is de slaapprofessor er benieuwd naar of meting over een langere periode de diagnose slaapapneu betrouwbaarder maakt en of zo de ernst van de aandoening beter kan worden ingeschat. Revolutionair Prof. Overeem is niet van plan zijn revolutionaire methode te gaan verkopen. „Mijn werk is oplossingen aandragen”, stelt hij. „Ons onderzoek is gedaan voor de wetenschap, met rijkssubsidie. Of Philips, waarvan de afdeling Research heeft meegedaan, van plan is er meteen een product van te maken, durf ik zo niet te zeggen.” Het principe van het algoritme staat in hun wetenschappelijke artikel. Ook producenten van slimme apparaatjes hebben er volgens de somnoloog wat aan: „Het is gebaseerd op de meting van de hartslag. Hopelijk zijn zij geïnteresseerd om met ons samen te werken aan verdere toepassing. Want die apparaatjes moeten wel goed zijn. Zodat ze ook voor medische doeleinden kunnen worden gebruikt.”