Wereldprimeur voor sierteelt

Kleurig rozen, fleurige planten en stevige bloembollen worden er ontwikkeld door het internationale bedrijf met 7.300 werknemers en, althans voor de corona-uitbarsting, een jaaromzet van €350 miljoen. Dümmen Orange is de grootste op dit gebied ter wereld en na het samenvoegen van de verspreide laboratoria in Nederland en Duitsland geldt dit naar eigen zeggen ook voor dit nieuwe Breeding Technology Centre. Nu kan ook de ontwikkeling voor bloemen en planten worden gemoderniseerd en verfijnd, zoals dat in de groenteteelt al gebruikelijk is. ,,In de sierteelt is nog een wereld te winnen”, zegt Tosca Ferber, onderzoeksdirecteur van de organisatie in één van de vergaderkamers van het gloednieuwe centrum. ,,Resistentie is belangrijk voor een bloemkool. Maar niemand koopt een roos alleen om de resistentie”, legt zij het verschil uit. ,,Een bloemkool moet wit zijn. Maar hoe wit precies, is minder relevant. Bij een bloem moet de kleur spot-on zijn. In de groenteteelt gaat het om een handjevol eigenschappen die belangrijk zijn.” In de sierteelt tellen afgezien van de houdbaarheid, de geur en de mogelijkheden voor vervoer en koeling, ook esthetische waarden als de architectuur van de bloembladeren, de vorm van steel en bij planten hoe goed ze wortelen. Overigens zijn nieuwe resistenties wel cruciaal voor het verduurzamen van de sierteelt, om bestrijdingsmiddelen steeds meer te kunnen weren. ,,Heel belangrijk is het vaasleven”, legt Ferber uit, ,,Hoe gedragen de bloemen zich, hoe is hun stevigheid, hoe snel gaan de knoppen open, wat is de invloed de logistieke keten tussen kweker en consument hoe lang houden ze het uit? Goed vaasleven is een moeilijke eigenschap om te vangen als je alleen gebruik maakt van klassieke veredeling.” Oorspronkelijk draaide het bij plantenveredeling om het bestuiven van de ene soort met de andere en vervolgens te kijken wat eruit komt. Door dit goed te documenteren wordt voorspelbaar wat er uit een bepaalde combinatie komt. Stier ,,We gebruikten aanvankelijk de theorieën uit de melkveehouderij. Hoeveel melk een stier kan maken, bijvoorbeeld, dat weet je niet. Maar wel hoeveel melk zijn zussen kunnen maken. Dus weet je welke eigenschap hij kan doorgeven.” Voor deze methode heb je niet alleen een mega-archief nodig, maar ook een lange adem. Je zult bij ieder zaadje moeten wachten tot dat weer zaadjes geeft, etc. ,,Daar moeten we vanaf”, is Ferbers streven. Het kan sneller met data based breeding, ofwel door de computer te laten concluderen welke voorouders er voor bepaalde eigenschappen nodig zijn. ,,Daar kan ook DNA-informatie aan worden toegevoegd”, legt de onderzoekster uit. ,,Om te vinden welke planten bijvoorbeeld resistent zijn tegen ‘Japanse roest’, gebruikt een robot een klein, uit een plant gestanst monstertje. Daar kookt hij een soepje van tot alleen het eiwit met het DNA over is. Als je een afwijkend stukje DNA aantreft, kun je dat kopiëren en gebruiken om planten mee te selecteren.” Chemicaliën Weer een verschil met groente: het DNA van sierteeltgewassen is volgens Ferber veel complexer. Soms worden chemicaliën gebruikt die het DNA kunnen sturen, soms worden specifieke eigenschappen in de wilde natuur gezocht. ,,Alle eigenschappen worden ingevoerd in softwareprogramma’s, die we zelf ontwikkelen. Door in het softwarepakket algoritmen te combineren, krijg je veel meer de ware potentie van zo’n plant te zien. We werken ook in consortia samen om algoritmes te ontwikkelen.” Met een glimlach voegt ze eraan toe: ,,Inmiddels kijken groenteveredelaars al naar de sierteelt, hoe we het aanpakken.”