Inmiddels is het drie jaar geleden dat Sudan, de bekendste neushoorn ter wereld, op 45-jarige leeftijd overleed. Ik denk nog vaak terug aan die keer dat ik in 2016 de eer had hem op zijn oude dag te ontmoeten.

Ineens zie ik weer het uitgestrekte, ruige landschap van de Keniaanse centrale hoogvlakte voor me. Spectaculair! Het is me om een van de bewoners van het Ol Pejeta Conservancy in Laikipia te doen. Sudan, de laatste mannelijke noordelijke witte neushoorn ter wereld, maakt een ommetje met zijn twee bodyguards. Hij kreeg zijn twijfelachtige status in 2014 toen het op een na laatste mannetje Suni overleed. De rangers met geweren zijn dag en nacht nodig; als ze dit dier aan zijn lot zouden overlaten, zou hij binnen no time worden doodgeschoten om zijn hoorn.

Razend kan ik erom worden. De hoorn van een neushoorn is verder niets bijzonders en al helemaal geen genezer van kwalen. Gelukkig zijn er mensen die zich om Sudan en andere neushoorns bekommeren. Ik heb respect voor de manier waarop ze met de dieren omgaan, met hart en ziel.

Ik mag dichterbij komen en mag Sudan zelfs aanraken. Hij graast op zijn dooie akkertje. Van dichtbij lijkt de kop nog groter, de hoorn nog massiever. Eén goede zwaai en je ligt in de kreukels. Maar Sudan is een grote vriendelijke reus. De rangers vertellen over zijn zachte karakter. Na een middag vlak bij Sudan te hebben doorgebracht, is het tijd om afscheid te nemen. Een onvergetelijke ontmoeting.

Twee jaar later overleed Sudan. De enige noordelijke witte neushoorns die nog leven (ook in Ol Pejeta), zijn twee vrouwtjes: Najin, Sudans dochter, en Fatu, zijn kleindochter. Er zijn meerdere pogingen gedaan om de dieren te laten paren, maar de dames moesten niets van Sudan weten. Beide vrouwtjes bleken bovendien niet in staat om op natuurlijke wijze zwanger te worden. Als alternatief zijn wetenschappers al jaren bezig met kunstmatige bevruchting in combinatie met draagmoederschap.

Wat van de heren nu nog aan functioneel materiaal rest, is hun ingevroren sperma. IVF voor neushoorns is nooit succesvol en erg duur. Maar eind 2019 las ik er een fantastisch bericht over. Het was gelukt om een aantal levensvatbare embryo’s te maken met zaad van zowel Suni als Sudan en eicellen van Fatu! Inmiddels zijn er meer gemaakt, wat zeker hoop geeft voor de toekomst.

De embryo’s werden ingevroren in afwachting van de volgende stap: een jonge zuidelijke witte neushoorn draagmoeder maken. Helaas weten we welke vertragingen het jaar 2020 opleverde. Ik hoop zo dat we over een paar jaar horen over de geboorte van noordelijke witte neushoorns! Dat zij mogen opgroeien in een wereld waarin hun hoorn niets meer waard is. Tot die tijd staat Sudan symbool voor wat er met alle neushoornsoorten wereldwijd zou kunnen gebeuren als we geen actie ondernemen.