Bertje wilde bij Maleise stiefmoeder blijven

„Help me Ma, ik wil niet, ik wil niet naar Nederland”, riep Bertha Hertogh alias Nadra Binti Ma’aruf nadat ze op 19 mei 1950, vandaag 70 jaar geleden, de uitspraak van de rechter had begrepen. „Nadra zal vallen onder de voogdij van het Nederlandse consulaat. Dat betekent dat ze wordt gerepatrieerd naar het geboorteland van haar vader.” Jappenkamp Het meisje klemde zich vast aan haar stiefmoeder Armina, aan wie zij door haar natuurlijke moeder in 1942 op Java was overgedragen. Die kon niet meer voor haar kon zorgen nadat haar man in het jappenkamp was op gesloten. In hoger beroep werd het vonnis echter vernietigd en mocht Nadra weer met Armina naar huis. Om te voorkomen dat zij alsnog naar Nederland werd gestuurd, liet Armina de 13-jarige in augustus 1950 trouwen met de 22-jarige leraar in opleiding Mansor Adabi. „Dan ben je getrouwd volgens de islamitische wet en geen Nederlandse meer”, zegt Armina in de biografie ’Mijn naam is Nadra’ van schrijfster Elle van Rijn. „Je ouders hebben dan geen zeggenschap over je.” Nietig Armina rekende buiten de waard. In het najaar van 1950 diende een nieuwe rechtszaak. De Britse rechter bepaalde dat het huwelijk onder Nederlands recht nietig was, omdat de minimumleeftijd voor een huwelijk 16 was. Dat moeder Hertogh destijds Bertha had afgestaan werd niet als een rechtsgeldige adoptie beschouwd, omdat de vader er part noch deel aan gehad had. Bertha werd in afwachting van het hoger beroep in een katholiek klooster in Singapore ondergebracht. Foto’s in de lokale kranten van het meisje in het convent leidde tot een volkswoede. Velen in Singapore beschouwden haar als één van hen en zagen haar nu omringd door nonnen en christelijke symbolen. Hoger beroep Op 11 december begon het hoger beroep. Buiten de rechtszaal waren 2.000 à 3.000 mensen bijeengekomen. Binnen vijf minuten werd het hoger beroep afgewezen. Dit leidde tot furieuze reacties. Twee dagen lang vonden hevige rellen plaats in de stad, waarbij achttien doden en 173 gewonden vielen. De avond dat de rellen begonnen werd Bertha uit het klooster gehaald. De volgende dag vloog ze met haar moeder naar Nederland. Ook daar hadden de kranten bol gestaan van de affaire. Dus werden ze in haar nieuwe woonplaats Bergen op Zoom opgewacht door duizenden belangstellenden. Anti-ontsnappingsplan Bij haar ouders, broers en zusters was het meisje, dat islamitisch was opgevoed en alleen Maleis sprak, doodongelukkig. Nadra, nu weer Bertha of Bertje, bleef tevergeefs hopen op een terugkeer. Volgens haar oudste zoon Frans zou dat nooit zijn gelukt. „We kwamen erachter dat er een ingenieus anti-ontsnappingsplan bestond”, schrijft hij in het nawoord van de biografie. De politie hield haar in de gaten omdat Singapore uit angst voor nieuwe rellen en zelfs en burgeroorlog niet wilde dat Bertha ooit zou terugkomen. Het enige familielid met wie ze kon opschieten was haar zusje Wies met wie zij regelmatig uitging. Op een van die avonden kwam zij de dienstplichtig militair Joep Wolkenfelt tegen. Ze trouwde met hem en begon na een aantal baantjes met hem café Het Pumpke op de Steenbergsestraatweg in Bergen op Zoom. Het paar kreeg tien kinderen. Samenzweerders De verbintenis was geen bron van geluk. Volgens Bertha zou Joep haar mishandelen. Daarom zou een aantal stamgasten het plan hebben opgevat hem uit de weg te ruimen. Toen de plannen uitlekten, verdwenen de samenzweerders in de cel. Bertha werd vrijgesproken maar zat wel negen weken in voorarrest. Na nog een ongelukkige huwelijk overleed Bertha Hertogh in 2009 aan leukemie. Tegen haar zoon Frans fluisterde ze op haar sterfbed: „Ik denk dat van al die mannen die ik heb gehad, Mansor toch het beste bij me zou hebben gepast.”