Zo geef je een echte goede knuffel

Acht keer per dag zouden we het moeten doen. Dan hebben we het niet over eten of over iets anders. Nee, acht knuffels per dag zouden we nodig hebben om ons goed te (blijven) voelen of ons beter te voelen. Op dit aantal kwam neurowetenschapper Paul Zak, alias Dokter Love, die jarenlang onderzoek naar de werking van knuffelen deed. Of liever gezegd: naar de werking van het hormoon oxytocine, ook wel het knuffelhormoon genoemd. Deze stof komt vrij als je anderen omhelst of als je een knuffel krijgt. „Alleen wanneer de knuffel met wederzijdse instemming is en zonder seksuele intentie”, stelt Wilrieke Sophia (35), oprichtster van de Knuffelworkshop. „Een hug is voor iedereen anders, er bestaat niet één definitie. Je hebt de klopjes op de rug die ik persoonlijk verschrikkelijk vind; die geven vaak een gevoel van ongemak weer. Je kunt ook knuffelen terwijl je op de bank ligt. Of in bed, het zogeheten spooning; lepeltje-lepeltje liggen is ook een vorm van knuffelen. Maar het is altijd iets dat beide partijen willen en niet met het idee dat er seks uit voortvloeit.” Onderzoeken naar knuffelen zijn er genoeg. Wetenschappers aan de Universiteit van North Carolina (VS) ondervonden dat mensen die geen lichamelijk contact met hun partner hadden, een verhoogde hartslag van tien slagen per minuut ontwikkelden, terwijl de hartslag van degenen die elkaar wel mochten omhelzen, juist vijf slagen per minuut daalde. Buitensporig agressieve ratten gingen zich weer normaal gedragen na toediening van oxytocine, zo valt te lezen in het promotieonderzoek van gedragsfysioloog Federica Calcagnoli. Het jarenlange beleid van Roemeense weeshuizen om de kinderen niet aan te raken omdat ze daardoor verwend zouden worden, werd aangepast toen bleek dat de kleintjes eerder ziek werden en zelfs eerder overleden, al in de jaren vijftig. Nog een bewijs van het nut: babyaapjes die mochten kiezen tussen een moederaap die zacht was of een die eten had, kozen massaal voor de eerste, ondervond de Amerikaanse psycholoog Harry Frederick Harlow. Stress „De werking van oxytocine is op veel vlakken positief”, weet Wilrieke Sophia. „Het verlaagt de stress en we weten inmiddels allemaal hoe schadelijk stress is. We leven in een hoog tempo waarin veel van ons wordt geëist: we moeten werken, voor de kinderen zorgen, een sociaal leven hebben. Dat zorgt voor onrusthormonen in ons lijf. Een knuffel zorgt juist dat er ontspannende hormonen worden aangemaakt waardoor hartslag en bloeddruk worden verlaagd. Daarnaast geeft het ons het gevoel dat we ergens welkom zijn, ook belangrijk in deze maatschappij die heel individueel is ingesteld.” Hoe zorgen we ervoor dat we een knuffel geven of krijgen die daadwerkelijk stressverlagend en ontspannend werkt? Sophia benadrukt nog maar eens de wederzijdse instemming. Daarnaast is belangrijk dat we voelen dat de tegenpartij zich veilig voelt. Ga maar na: als iemand je op een verjaardag strak omhelst terwijl je dat niet zag aankomen, kan dat onprettig zijn. Of als een ander ruikt naar de leraar aan wie je een hekel had, geeft dat evenmin een veilig gevoel. „Zodra je een knuffel krijgt waar je eigenlijk niet op zit te wachten, treedt je vlucht- en vechtmechanisme in werking en kun je zelfs verstillen.” Vaak voel je dat vanzelf aan, weet de kenner. „Je hoeft niet hoogsensitief te zijn om te zien of te voelen of de ander om een knuffel verlegen zit of juist niet.” Toch lastig om in te schatten? Vraag gewoon of diegene behoefte aan een omhelzing heeft. De plaats van handeling maakt niet uit. Het kan overal, maar wederom: mits je je maar veilig voelt of dat nu op straat is of in de hal van je huis. Bedenk daarbij: „Veel mensen geven een knuffel omdat zij zelf er een nodig hebben, niet omdat ze hem zo graag willen geven.” Of een man of een vrouw hem geeft, maakt overigens ook niet uit, mits de hug gemeend is. Ongemakkelijk Hoewel de maatschappij steeds onpersoonlijker lijkt te worden, merkt Sophia ook dat er meer behoefte aan echt contact is. „In onze cultuur is knuffelen altijd ongemakkelijk geweest. Vroeger uitten we onze emoties minder snel. Ik kom uit een tijd en cultuur waarin knuffels geven niet gebruikelijk was, om me heen zie ik dat ook.” „Op school leert niemand ons iets over aanrakingen. We leren hoe we geen soa’s oplopen tijdens andersoortig contact, maar niet om aan te geven wanneer we een aanraking willen. Niemand leert ons dat zo’n hug prettig is, gezond zelfs, en niet in seks hoeft te eindigen. Het is juist een heel goede manier van zelfkennis: je voelt aan waaraan je behoefte hebt en, als je er geen behoefte aan hebt, om je grens aan te geven.” Gezien de groeiende belangstelling voor en uitbreiding van haar workshops signaleert Wilrieke Sophia een stijgende behoefte aan een liefkozende aanraking. „Aan de ene kant wordt de maatschappij met al haar computers en robots alleen maar eenzamer. Er zijn al robots voor seksuele ervaringen, maar ik weet zeker dat er ook eentje voor knuffels gaat komen. Tegelijkertijd zoeken mensen elkaar steeds meer op. We merken dat we eenzaam worden en dat contact juist heel belangrijk is.” Blij van puppy’s aaien Knuffelen hoeft niet per se met een medemens te worden gedaan. Onderzoek aan de Universiteit van Vancouver in Canada wees uit dat 37 procent van de studenten meer energie hadden nadat ze met puppy’s hadden gespeeld. Van hen gaf 27 procent aan blijer te zijn. Niet voor niets werd op de Universiteit van Amsterdam dit jaar een puppykamer ingericht waar studenten in hun tentamenweek het gezelschap van viervoeters konden opzoeken.