Aanrader: de Elfhuttentocht in ’t Oostenrijkse Skiwelt

Meer dan tachtig berghutten kent Skiwelt Wilder Kaiser-Brixental. Verslaggever Bert Dijkstra maakte een Elfhuttentocht langs de mooiste ’Alms’ van het Oostenrijkse skigebied en genoot er van ski-, maar vooral ook culinaire hoogtepunten. De Stöcklalm van Andreas Ager und familien is een onvervalste klassieke Oostenrijkse blokhut. Met knapperend haardvuur en – pruttelend in pannetjes – kaas en vlees, rechtstreeks uit de aanpalende stal die vanwege een chronisch aanwezige camera Am Vieh Theater wordt genoemd. O, almachtige expeditieleider, laat mij hier zwelgen in zalige tijdloosheid, opdat ik kan sterven in vrede. Maar niks d’r van. De witte bubbeltjeswijn sprankelt nog ondeugend in de glazen als de grote baas door het raam vol kleine blokhutruitjes kijkt. ’De liften draaien al, de lichten branden, kom we gaan’, schalt zijn stem, slechts lichtjes gedempt door het oude donkere hout dat hem omringt. Het hoofd van zijn volgeling denkt ’skiën, altijd leuk’, de benen jammeren ’het is genoeg geweest’. Zo moet een recreant in de Elfstedentocht zich voelen als hij bij keerpunt Dokkum in het donker nog 25 kilometer dient te schaatsen naar de finish op de Bonkevaart in Leeuwarden. Avondskiën Zelfs het krieken van de dag riep ruim twaalf uur eerder beelden op van de Tocht der Tochten in Friesland. Opstaan in het pikkedonker, bij het verlaten van hotel Kaiserlodge in Scheffau voorzichtig aan de expeditieleider vragen hoe laat we ’s middags terug zijn bij dit in luxe badende etablissement en dan te horen krijgen: ’We komen hier pas weer na het avondskiën.’ Dat wordt dus ruim een half etmaal op de lange latten staan, alsof twee door corona verloren gegane wintersportjaren in één dag moeten worden ingehaald. Op zo’n voor een oude versleten knie slopende marathon lonken berghutten als oases in een sneeuwwoestijn, als chocoladeschuimgebakjes op een gigantische ijstaart. En daarvan zijn er hier in Skiwelt Wilder Kaiser-Brixental – de goden zij daarvoor gedankt – achtentachtig. De hutten, ’stempelposten’ van gelukzaligheid in onze eigen tocht der tochten op prachtige pistes in een oneindig groot gebied. Alsof je schaatsend tussen de Friese elf steden constant de wind in de rug hebt. Uitrusten Een groot verschil tussen dunne ijzers en lange latten onder je voeten: in besneeuwde bergen zorgen skiliften voor aangename rustpauzes. Maar die kabelbanen zijn – ook hier in Skiwelt op een klein half uur rijden van het stadje Kufstein in Tirol – door de jaren heen steeds sneller geworden. Het krakkemikkige houten stoeltje is vervangen door verwarmde achtzitters, soms zelfs met Ferrari-rode bekleding, die ook nog eens veel rapper gaan. Per dag worden hier 30.000 skiërs omhoog gebracht in het liftenimperium dat wordt gedragen door zes familiebedrijven. Gevolg: veel meer zuivere skitijd. Da’s mooi als je gedreven door fanatisme hard aan je conditie werkt voordat je de besneeuwde bergen in gaat, maar dat doen de meeste polderlanders in de aanloop naar hun jaarlijkse ’hoogtestage’ dus mooi niet en daarom worden die hutten met hun terrasstoelen en drankjes steeds belangrijker als rustpunt. Vooral hier, in de Alpen tussen de dorpen Ellmau, Going, Scheffau en Söll, waar je om de 3,5 kilometer zo’n rustieke uitspanning tegenkomt. In 2020 bleven de achtentachtig hutten van Skiwelt vanwege corona gesloten op momenten dat de pistes wel open waren. Veelgestelde vraag in die periode: waar moeten we nu uitrusten? Is in het geheel niet aan de orde als we met stralend weer via de Brandstadlbahn het skigebied bereiken en oog in oog staan met de majestueuze Wilder Kaiser. Links en rechts onder ons overal blokhutten, bijna in alle gevallen gerund door families. Vaak verworden van eenvoudige zomerboerderijtjes tot florerende bedrijven, maar wie zich in deze regio met een vette bankrekening als Dorfskaiser denkt te kunnen gedragen, jodelt zichzelf uit de gemeenschap. Iedereen kent iedereen en wie spatjes heeft, gaat over de tong tijdens de vrijdagmiddagborrel. Koeien Boeren verkopen in de hutten vlees en kaas aan de dorpelingen en – zodra de sneeuw is gevallen – aan skiënde gasten. De wintersporter eet als lunch het vlees van de koeien die ’s zomers op de weiden grazen waarop hij nu skiet. Die koeien zijn ook de vrouwelijke tuinmannen van de piste; ze zorgen voor het perfecte onderhoud van ’t groen. Zonder hen worden de weiden overwoekerd en kun je er geen skipistes van maken. Sneeuwmachines worden gevoed met drinkwater, omdat zodra de sneeuw is gesmolten op dezelfde hellingen koeien grazen. Het is een samenspel van mens, dier en natuur. De smering in de zeventig pistebully’s is biologisch, voor het geval de machines gaan lekken. Koeien houden niet van alpengras dat naar olie smaakt. Met dat gras op onze Elfhuttentocht onder een dikke sneeuwlaag doemt de Au Alm als eerste ’stempelpost’ annex lunchadress op. Een idyllische blokhut met zeventig meter hoger de Au Hochalm, waar ’s zomers George en Johanna Horngacher bergkaas maken. Ernaast ligt in een web van skiliften de desondanks rustig gesitueerde Marchental Alm van Johann Niederacher – met een prachtig uitzicht op de Wilder Kaiser – en een stukje lager de Moderer Alm bij de roemruchte steile afdaling Moderer. De hut is al sinds 1701 in het bezit van de familie Haselsperger en je ruikt er de geschiedenis. D-Day En dan, na een gezegend avondmaal en een dito ontbijt in het stijlvolle hotel, is het D-day. De langste dag, te beginnen met een stukje van de 88 kilometer lange pisteroute naar Kitzbühel. We buigen af naar de top van Hohe Salve, waarop het hoogste kerkje annex bedevaartsoord van Oostenrijk staat, pal naast Gipfelalm Hohe Salve, ’stempelpost’ nummer vier. De rijken van het dal werden ooit door bedienden naar het kerkje gedragen, in de Gipfelalm lunch je op een draaiend terras. Prachtig uitzicht, prima plekje, maar bij lange na niet zo idyllisch als de vreemde eend in de Elf Hutten-bijt, ijstempeltje Alpeniglo met trouwkapelletje en hotelkamers, inclusief honeymoonsuite. En ook niet zo knus als de Kraft-Alm, pleisterplaats tijdens borreltijd, gelegen pal naast de Itter-lift. Ooit gebouwd als bescheiden bergboerderijtje, sinds 1909 in de familie en 110 jaar later door de zusters Hölzl groot gemaakt: 29 hotelkamers, prachtig zwembad, wellnessruimte. En dat deden ze uitgerekend in coronatijd. Hadden de zussen alles voor mekaar, kon niemand komen. Tante Elisabeth heeft een stal met zestien koeien pal naast de Kraft-Alm. Je kunt moeilijk met de melk naar beneden, dus maakt ze boven zelf yoghurt. Haar nichten wilden bouwen met hout van klassieke hutten dat beneden in het dorp lag opgeslagen, maar de loods ging in vlammen op. De familie van vader Hölzl had nog een paar oude hutten in de bergen en die werden afgebroken om de droom van de dochters uit te laten komen. „M’n oma van 85 maakt nog de appelmoes bij onze gerechten”, zegt Marion, één van de zussen. Voor onze neus wordt de piste geprepareerd, met het oog op morgen. Nieuwe energie De expeditieleider heeft alleen oog voor nog meer skikilometers, in de avonduren bij kunstlicht. Maar eerst even eten bij de open haard in de Stöcklalm. De 13 kilometer verlichte pistes liggen er prima bij en geven wonderwel nieuwe energie. Nog vier hutten te gaan en de eerste daarvan ligt de volgende morgen aan de andere kant van het dal. Oversteken bij Brixen im Thale – langs de eerste skilift ter wereld, die inmiddels draait op eigen zonne-energie – richting rustiger en zo mogelijk nog mooiere pistes. En – voor de lunch – naar de Chor Alpe van Martina Fuchs en dochter Lisa. Nuchtere noeste werkers met een stabiel familiekapitaal. „Paniek door corona?” zegt moeder Martina. „Ben je gek. Met gesloten deuren hadden we eindelijk tijd om zelf te gaan skiën.” Dan nog even langs bij de Tanzbodenalm, opgetrokken uit hout van oude hutten, gepacht door Patrick Strasser en eigendom van zeven boeren. En door naar de Angerer Alm, midden in het skigebied van Söll, om uit te komen bij nummer elf, Simon Alm. De oudste Erbhof uit de regio (1492), genoemd naar Simon Koller. Josef, de broer van Simon, heeft met z’n zonen ook een bergrestaurant en er zijn nog drie almen in familiebezit. Ook nog even bezoeken? Helaas, de ’stempelkaart’ van de huttentocht der huttentochten is vol.

Aanrader: de Elfhuttentocht in ’t Oostenrijkse Skiwelt

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Geen sneeuw? Dan maken we sneeuw!

Een keer iets anders dan de klassieke skivakantie? Vercors is de ideale bestemming

Binnenkijken in een huis dat vooral niet te braaf mocht zijn

Bij Locals in Arnhem bedoelen ze het goed, maar de uitvoering kan beter