Dode Hond en Razende Bol: de (on)bewoonde eilanden van Nederland

Het klinkt altijd zo idyllisch: met de boot aanmeren bij een klein eiland om even te ontsnappen aan alle drukte van de dag. Dat kan dus ook in Nederland, want we hebben hier ook genoeg eilanden. Om af te meren, of om gewoon te ontdekken. De Razende Bol Natuurlijk kennen we de grote Waddeneilanden. Het onbewoonde Noorderhaaks, ook wel bekend als De Razende Bol, is echter de eerste van de ruim vijftig van deze eilanden. Eigenlijk is het meer een uit de kluiten gewassen zandplaat die zich sinds 2003 een eiland mag noemen. Een echte vaste plek in zee heeft-ie ook al niet: ten noordwesten van Den Helder en elk jaar verplaatst het enkele meters naar het noordoosten, tot hij uiteindelijk de zuidpunt van Texel zal aantikken. Hij staat bekend als broedplaats van grijze zeehonden en heeft op sommige plaatsen bijna tropisch aandoend strand, zo maagdelijk wit is het zand. Griend Ooit – we spreken over de Middeleeuwen – werd Griend door mensen bewoond. Inmiddels is de zandplaat, ooit een groter eiland, het domein van vooral vogels. Zo broedt op het stuk begroeide zand ten zuidwesten van Terschelling jaarlijks de grote stern (de grootste kolonie van West-Europa), maar ook visdieven, eidereenden, scholeksters, diverse soorten meeuwen, tureluurs, velduilen en bosmuizen. Het is niet voor publiek toegankelijk, alleen vogelwachters en natuuronderzoekers zijn er welkom. Net als De Razende Bol verandert ook dit eiland voorzichtig van plaats en komt het steeds oostelijker te liggen. Dammen en dijken moeten het land boven water zien te houden. In 2016 is er nog 250.000 kubieke meter zand bijgestort, waardoor Griend 18 hectare groter werd. Boottoeristen die van Terschelling naar Harlingen (of andersom uiteraard) varen kunnen het met scherp zich zien liggen. Eiland van Dordrecht Het Eiland van Dordrecht zegt het al: midden in de rivieren de Beneden-Merwede, Nieuwe Merwede, het Hollands Diep, de Dordtse Kil én de Oude Maas ligt het land met daarop het Zuid-Hollandse Dordrecht. Middenin het drukst bevaren rivierengebied van Europa, met een gedeelte ervan ingenomen door zowel de Dordtse als de Sliedrechtse Biesbosch. De uitgestrekte weilanden en de flora en fauna van de Biesbosch hebben een grote aantrekkingskracht op toeristen. Bovendien heeft het eiland ook de nodige historische waarde. Zo was Dordrecht met 8000 inwoners ooit de grootste stad van Nederland. Tot ‘ie in 1421 tijdens de Sint-Elisabethsvloed onder water liep, waardoor het uiteindelijke eiland ontstond. Pampus Pampus is het resultaat van een militair plan om Amsterdam te beschermen: de Stelling van Amsterdam. Om aanvallen vanaf het IJ te weren werd er tussen 1887 en 1895 een fort gebouwd ter hoogte van een zandbank Pampus. Echt dienst heeft het fort echter nooit gedaan: in de Eerste Wereldoorlog werd er niet gevochten. In de Tweede Wereldoorlog was het inmiddels gesloten, in verval en zodoende vrij nutteloos geraakt. Sinds 1990 is het eiland in handen van de Stichting Forteiland Pampus, die het weer in model bracht. In het fort wordt nu het historische verhaal verteld, er is een virtuele ballonvlucht te maken, er is een paviljoen en er kan gegeten worden. Bovenal is daar het uitzicht over het IJmeer, met onder meer Marken in de verte. Wat het eiland precies met die zo bekende uitdrukking ‘voor Pampus liggen’ te maken heeft? Volgens de boeken moesten veel schepen vanwege de zandbanken wachten tot het vloed werd, alvorens ze verder konden varen. Rijk der duizend eilanden Het Rijk der Duizend Eilanden zou ook de naam van een nieuwe Efteling-attractie kunnen zijn, maar het is de naam van een grote verzameling akkers op kleine eilandjes rond de dorpen Broek op Langedijk en Zuid- en Noord-Scharwoude. Deze eilanden waren in de 13e eeuw bedoeld om de met pest besmette varkens in quarantaine te zetten. Eind jaren 60 werd het door ruilverkaveling een uiterst welvarend gebied, tot het inklinkende veen steeds vaker overstroomde. Tegenwoordig is het eilandenrijk gesplitst: een gedeelte is teruggegeven aan de natuur, op het andere staan vrijstaande woningen. Ze zijn alleen per boot bereikbaar. De Dode Hond Toegegeven: een echt gezellige naam is De Dode Hond niet. Het opgespoten eiland ligt in het Eemmeer, tussen Flevoland en Utrecht, al is het officieel het meest oostelijke stukje van Noord-Holland. Hoe het aan de wat macabere naam komt? Het verhaal gaat dat de hond van de werklui die werkten aan de drooglegging van de IJsselmeerpolders plots stierf. Om kosten te besparen werd het arme beest op het eiland begraven en als de arbeiders naar het eiland moesten, verklaarden zij dat ze ‘Even naar De Dode Hond gingen’, zo valt te lezen op het verklarende bord op het eiland. Er komt overigens anno 2020 ook nauwelijks een hond: het is namelijk onbewoond en deels onbegaanbaar. Bezoekers kunnen er komen met een boot en er mag beperkt overnacht worden.

Dode Hond en Razende Bol: de (on)bewoonde eilanden van Nederland

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Hoe werkte lift waarmee Egyptenaren piramiden bouwden?

Erop of eronder: Paul (37) bouwde zelf een balkon en veranda ineen

Spijt: ’Zij was niet de eerste met wie hij vreemdging’

Zo lukte het Stijn (24) om definitief van het stotteren af te komen