Dobberen op de Douro: ’Voortdurend op het zonnedek om niets te missen’

Wie niet op de grond wil gaan zitten, moet van het Zonnedek van de Douro Spirit af. Wat?! Na deze instructie kijken mijn buurvrouw en ik elkaar sceptisch aan. Liggend op een zonnebed zullen we toch ook onder die brug door kunnen zonder ons hoofd te stoten? Maar de stuurhut wordt via een ingenieus systeem helemaal ingeschoven – de kapitein kijkt door een luik in het dak – en zitten blijkt echt de enige optie. Dan nog moeten we ons hoofd intrekken! Een dame die de trap naar het dek nog op wilde, wrijft zich even later verbaasd over haar kuif. Dat ging maar nét goed. Toen we even hiervoor de Valeira-sluis uitvoeren, net voor het plaatsje Ribeira in Portugal, was het ook al krap, maar konden we nog op onze knieën op het dek zitten. Het schutten was spectaculair: 33 meter stijgen! Twee dagen eerder was onze reis over de rivier de Douro begonnen in Vila Nova de Gaia, aan de overkant van Porto, waar alle beroemde porthuizen langs de kade zijn gevestigd. Eerst onder de Dom Luis I-brug door, de iconische ijzeren brug met twee verdiepingen. Zou ik hem kunnen aanraken? Net niet... Pas daarna kan de mast van de Douro Spirit omhoog. Al snel zijn we het stedelijk gebied uit en zijn de oevers begroeid met bossen. Motorgeronk, gekabbel van het water, zacht geklets van de ruim honderd medepassagiers: het werkt allemaal zeer rustgevend. Hoewel... er wordt flink getoeterd wanneer we andere cruiseschepen tegenkomen. Inmiddels bevaren er in totaal 25 de Douro, inclusief de schepen voor dagtochtjes. Precisie Na krap anderhalf uur varen komen we bij de eerste sluis, Crestuma. In totaal zijn er vijf die ons op in totaal 116 meter boven zeeniveau brengen. De sluizen zijn tussen 1960 en 1990 gebouwd. Met eigen geld, géén EU-subsidie, benadrukken de trotse Portugezen. De cruiseschepen zijn precies op maat gemaakt en kapitein Ezequiel Marqués moet dan ook met uiterste precisie manoeuvreren. In de bar-lounge zien we hier en daar een dorpje voorbij glijden, Voor het diner in het restaurant ben ik ingedeeld aan een tafel met Duitsers, Zwitsers en Oostenrijkers. Elke dag wordt een geweldig viergangendiner geserveerd. Terwijl we eten, wordt het buiten langzaam donker. We leggen aan in het kleine plaatsje Bitetos, een voormalig Romeins dorp waar zich wat ruïnes bevinden, maar in het donker heeft bezichtiging geen zin. Ondanks het voortdurende geruis uit de motorkamer en van de luchtverversing slaap ik als een roos. De volgende ochtend varen we alweer. Snel naar het Zonnedek en er ontsnapt me één woord: wauw! Wat een uitzicht! Mystiek Aan beide kanten heuvels met bossen eucalyptusbomen. Af en toe een boerderijtje met wijnterrassen. Spiegelglad water. Een zwaluw scheert over het zwembad. Een meeuw stijgt op van een groene boei. Het schemert nog en door de ochtendnevel die van het water opstijgt, is de sfeer mystiek. Alsof we in een heel lang fjord varen, maar dan met andere begroeiing. Je blijft kijken, want je wilt weten wat zich achter de volgende bocht bevindt. En bochten zijn er veel. Na de Carrapatelo-sluis maken de eucalyptusbomen langzaam plaats voor wijnranken. We naderen Pinhão, het centrum van het wijngebied, en gaan van boord om Quinta da Avessada te bezoeken, een traditionele wijnboerderij. De busrit erheen, door wijngaarden en boomgaarden met olijfbomen en kurkeiken, is prachtig. We krijgen een proeverij, een uitleg en een heerlijke lunch. De quinta is een bedrijf dat flink inzet op toeristen: bussen en taxi’s rijden af en aan. Maar eigenaar Luis Barros (zesde generatie), die iets van Mr. Bean weg heeft, heeft wel wat bereikt: hij zorgt voor werkgelegenheid voor de jongeren zodat het dorp niet leegloopt, de bakkerij is weer open en het brood wordt tot in Porto verkocht. Na een ongelooflijk mooie tocht zijn we terug in Pinhão, een vrij onooglijk stadje met wat winkels en koffiebarretjes. Trekpleister is het station met prachtige azulejos, Portugese tegeltableaus met afbeeldingen van wijnbouw, lokale klederdracht en uitzicht over de Douro. Dat herken ik even later als ik op het schip uit het raam van mijn cabine kijk: jippie, vrij uitzicht over de rivier! Straks houd ik de gordijnen open. Na het diner volgt een show met folkloristische muziek die warempel met een polonaise eindigt. Lui ’s Ochtends zie ik vanuit mijn bed rotsen voorbij komen. Na de Valeira-sluis hijs ik me in sportkleren. Ik ga fietsen in plaats van ontbijten. Dan ben ik een beetje in beweging, want je wordt nogal lui op zo’n schip. De vaargeul blijft grillig en het landschap wordt steeds kaler en onherbergzamer. Barca d’Alva is het laatste Portugese dorp voor de grens. We bezoeken Castello Rodrigo, een vrijwel geheel verlaten dorpje met een kasteelruïne. Grote hilariteit wanneer we stoppen om foto’s te maken van een beeld van een ooievaar. Veel ooievaars doen de regio aan op overwinteringsvlucht naar het zuiden. Zo’n acht jaar geleden bleef er eentje hangen. ’Juanita’ werd de dorpsmascotte en kreeg de lekkerste hapjes. Toen zij een fatale ruzie met een hond kreeg, bleek pas dat het een Juan was. Economie Barca d’Alva is na 208 kilometer varen ons verste punt vanaf Porto. Men is hier blij met alle cruiseschepen: goed voor de economie. Nadat de spoorlijn werd gesloten, ging het bergafwaarts. Niet de toeristen die hier sinds zo’n vijftien jaar komen, brengen nu geld in het laatje, want zij worden aan boord goed verzorgd. Scheepsbemanningen en buschauffeurs komen echter graag wat eten en drinken. Ik maak een avondwandelingetje onder een schitterende sterrenhemel. Krekels, wat snoezige zwerfkatjes, een paar huizen en kroegjes waar je voor anderhalve euro een prima glas wijn krijgt. Na een dagtocht naar de Spaanse stad Salamanca beginnen we aan de terugreis. Helemaal niet erg om hetzelfde nog eens te zien! Schutten in sluizen – nu van hoog naar laag – blijft boeien. Natuurlijk maken we weer uitstapjes: naar Quinto do Seixo (van porthuis Sandeman), het Mateus Paleis en naar bedevaartplaats Lamego. We leggen aan in Peso de Régua en lopen van de kade zo de stad in. Met een fado-show, een bezoek aan de brug en een captain’s dinner houden ze je bezig aan boord! Bovenal is er dat fantastische en steeds wisselende uitzicht op de Douro en de oevers. Je wilt voortdurend op dat Zonnedek zijn om niets te hoeven missen. Zo varen we langzaam de bewoonde wereld in. Na een ererondje door de monding van de Douro zijn we weer in Vila Nova de Gaia. Op het dek geniet ik van de prachtig verlichte stad en de Dom Luis I-brug. We hebben nog één volle dag. Wat ben ik toch een bofkont, denk ik terwijl ik in het zwembad zachtjes op en neer dein door de golfslag van een passerend cruiseschip. Gouden rivier? De Douro ontspringt op 2200 meter hoogte in de Spaanse Sierra de la Demanda en is 897 kilometer lang. Ongeveer 100 kilometer vormt de rivier de grens met Spanje. De naam Douro kan een verwijzing zijn naar het goud dat ooit in de rivier werd gevonden; of duiden op de kleur van het zand dat door het water werd weggespoeld; of kan een verbastering zijn van ’duro’ (hard) vanwege het wilde karakter van de Douro voordat er dammen werden gebouwd. Zo kom je er Wij vlogen met KLM van Schiphol naar Porto en voeren op de Douro via Friendship Cruises. Behalve riviercruises van een week worden op de kade van Vila Nova de Gaia ook dagtochten aangeboden, op cruiseschepen maar ook op traditionele barcos rabelos: schepen waarmee vroeger de port vanuit het binnenland naar de kust werd vervoerd.