Dudley, Mike, Wu Wen, Naima en Vinh: de iconen van de dierentuin

Eigenlijk willen de dierentuinen er niet aan om één bewoner in de spotlights zetten. Alle dieren zijn hen immers even lief en allemaal zijn ze belangrijk voor het park, zo is het eensluidende verhaal van de voorlichters en verzorgers. De praktijk is natuurlijk anders. Want hoe je het ook wendt of keert, elk park heeft zijn grote publiekstrekkers. We kennen allemaal gorilla Bokito in de Rotterdamse Diergaarde Blijdorp en panda Wu Wen die onder grote media-aandacht drie jaar geleden vanuit China haar nieuwe thuis in het Ouwehands Dierenpark in Rhenen vond. Artis had ooit nijlpaard Tanja die op een grote schare trouwe fans kon rekenen. Sinds Tanja niet meer leeft, is in Artis minder duidelijk een icoon aan te wijzen, vertelt persvoorlichter Marjolein Drenth. „Daar is ons beleid ook naar, geen focus op specifieke dieren. Dat neemt niet weg dat het lijkt of sommige dieren van nature een grotere aantrekkingskracht hebben. Zo willen bezoekers op dit moment graag de olifantenfamilie zien met Vinh, het olifantje dat in coronatijd werd geboren.” Hoe belangrijk zulke dieren voor een dierentuin zijn? „Onmisbaar”, aldus Willem Verdonck, hoofdverzorger van Dierenpark Amersfoort. „Natuurlijk zijn alle dieren ons even lief. Maar een icoon als chimpansee Mike helpt ons onze boodschap over te brengen, namelijk mensen leren over het belang van zorgen voor dieren, de natuur en elkaar.” „Want we zijn er als dierentuin niet om aapjes te kijken, maar om te laten zien hoe belangrijk het is dat we zuinig zijn op wat we hebben. De dieren live ontmoeten, kan daarbij het verschil maken.” Echte vent! Wie: Olifantje Vinh Waar: Artis, Amsterdam Geboortes zijn altijd hoogtepunten die je als dierentuin graag met bezoekers deelt. Dat zat er niet in toen olifantenstiertje Vinh (nu 5 maanden oud) midden in coronatijd het levenslicht zag. „We hadden het hele draaiboek al klaarliggen, met looproutes en alles wat erbij komt kijken. Opeens was dat niet meer nodig. Alles ging op slot”, vertelt Peter Bleesing, al 18 jaar verzorger van de olifanten in Artis. Pas toen Vinh een paar maanden oud was, kon het publiek live kennismaken met het stierkalf dat al snel een van de publiekslievelingen werd. Bleesing: „Het is opvallend hoe anders Vinh is dan zijn oudere zusjes. Een echte vent; nieuwsgierig, vindingrijk, stoer, ondernemend en brutaal terwijl zijn zusjes meer de kat uit de boom keken. Vermakelijk om te zien hoe hij bijvoorbeeld uren bezig kan zijn met alleen een stok. Of hoe hij zijn zusjes loopt uit te dagen.” Het stiertje is volgens Bleesing een mooie aanvulling op de kudde. „We hebben nu met vader, moeder, dochters en zoon een hele mooie minikudde die de kleintjes alles kan leren wat ze moeten weten. Succesvol paren en baren noemen we dat. Dat is essentieel om de soort in stand te houden met behulp van het Europese olifantenfokprogramma waaraan Artis deelneemt.” Geboren moeder Wie: Panda Wu Wen Waar: Ouwehands Dierenpark, Rhenen Heel Nederland kon meegenieten van het liefdesverhaal van pandavrouwtje Wu Wen en mannetje Xing Ya. Op tv ontspon zich een spannend verhaal: zouden de twee gaan paren? Bijna tot op de seconde nauwkeurig bepaalden haar verzorgers wanneer Wu Wen daartoe bereid zou zijn. „Dat luistert bij panda’s nogal nauw”, blikt hoofd afdeling Dierverzorging van Ouwehands Dierenpark José Kok terug. „Verkeerde interpretatie van het gedrag en slechte timing en de kans is verkeken.” Het was midden in coronatijd toen Kok zich realiseerde dat Wu Wen toch echt moeder ging worden. „Ze kunnen schijnzwanger zijn, dus lange tijd durfden we er niet op te hopen. Een week voor de geboorte wist ik het zeker. We hebben zelfs speciale bamboescheuten uit China laten komen, haar lievelingskostje.” Inmiddels is de jonge panda vijf maanden oud en blijkt Wu Wen een geboren moeder. Kok is apetrots. „Elke dag weer zo bijzonder om te zien hoe ze precies weet wat ze moet doen.” Momenteel verblijven moeder en haar jong Fan Xing nog altijd in het kraamhol, ver van het publiek. Langzaam maken de verzorgers hun wereld steeds iets groter zodat over niet al te lange tijd ook de bezoekers kunnen kennismaken met het zwart-witte pluizenbolletje. Kok: „Dat kan pas als ze er allebei helemaal klaar voor zijn. Hopelijk in november. Tot die tijd kunnen mensen Wu Wen en haar jong online volgen via een live-stream en in de dierentuin op een groot scherm.” Geduldige koning Wie: Leeuw Dudley Waar: Wildlands Emmen Met zijn 14 jaren is hij niet meer de jongste, maar leeuw Dudley is in Wildlands nog altijd de koning van de savanne. „Hoewel stiekem de vrouwen de baas zijn”, lacht Rutger de Lange die sinds 2,5 jaar de leeuwen van Wildlands verzorgt. „Het mannetje hebben ze alleen nodig voor bescherming.” Dudley is volgens De Lange relaxed. „Heel rustig, kalm en geduldig. Met kinderen in de puberteit heeft hij nogal wat te verduren. Ze hangen om zijn nek, trekken aan zijn manen, maar hij vindt het allemaal prima.” Alleen als er eten komt, wordt de leider van de kudde fel. „Dat moet ook, want zou hij dat niet doen, dan zou de structuur van de groep niet meer kloppen.” De leeuwen in Wildlands hebben een grote schare vaste fans. Sommige komen wel drie, vier keer per week, weet de verzorger. „Ik ben er ook van overtuigd dat hij die mensen herkent. Maar of er een band ontstaat? Dat geloof ik niet.” Met zijn getekende kop en mooie lange manen doet Dudley het goed op foto’s. „Hij is een Afrikaanse leeuw, maar heeft manen die tot onder zijn buik doorlopen. Dat zie je niet vaak. Ik vermoed dat hij in de verte nog wat in zich heeft van de uitgestorven berberleeuw, die dit als kenmerk had. Daardoor is hij een geliefd onderwerp op sociale media en een belangrijke ambassadeur voor het park en de boodschap die we willen overbrengen.” Vitale Sean Connery Wie: Chimpansee Mike Waar: Dierenpark Amersfoort De oude wijze man: dat is de rol die chimpansee Mike tegenwoordig vervult in zijn tienkoppige chimpanseefamilie. „Vele jaren was hij de baas, maar nu strijden andere mannen uit de groep om die status”, vertelt Willem Verdonck van Dierenpark Amersfoort. De hoofdverzorger van de apen noemt Mike van onschatbare waarde. „We willen mensen over een soort vertellen, maar juist een individu als Mike helpt de boodschap over te brengen.” De geliefde chimpansee vierde dit jaar zijn 55e verjaardag en woont al meer dan vijftig jaar in het park. „Mike ís Dierenpark Amersfoort. Hij overschrijdt generaties. Kleinkinderen komen hier met hun opa’s en oma’s die ook allemaal hun eigen herinneringen aan hem hebben. Zo bekogelde hij vroeger mensen met stro en zand. Hij kon verdomd goed mikken, haha.” Het waren niet zijn enige apenstreken, weet Verdonck die al 22 jaar een hechte band met de mensaap heeft. „Hij had er ook grote lol in om mensen te laten schrikken door ineens keihard op ijzeren platen te rammen. Ook zijn voorliefde voor jonge blonde vrouwen is legendarisch.” Zijn wilde haren heeft Mike ingeruild voor een grijze baard. „Hij wordt prachtig oud”, vertelt Verdonck vol bewondering. „Een vitale tachtiger zou ik hem noemen. Nog altijd strak, gespierd en actief. Een soort Sean Connery.” Hoewel Mike zich niet meer met de dagelijkse perikelen in de groep bemoeit, is hij met zijn evenwichtige persoonlijkheid nog altijd belangrijk, aldus Verdonck. „Net als bij mensen draait het bij apen om politiek. Mike is daarin een grote stabiele factor. Met zijn diplomatie creëert hij rust in de groep. Fijn, want chimpansees zijn van nature flinke druktemakers.” Vol verwachting... Wie: Zwarte neushoorn Naima Waar: Diergaarde Blijdorp, Rotterdam Een van de bekendste bewoners van Diergaarde Blijdorp is gorilla Bokito. Maar ook de zwarte neushoorns zijn een grote publiekstrekker. Tot op de dag van vandaag is Blijdorp de enige Nederlandse dierentuin waar de zwaar bedreigde neushoornsoort is te vinden en de zoo vervult daarom een belangrijke rol in het Europese fokprogramma. Groot was dan ook het nieuws toen vorig jaar bleek dat vrouwtje Naima voor de tweede keer in drie jaar tijd zwanger was. Na ruim 400 dagen staat de bevalling bijna voor de deur. „Ze is op 4 november uitgerekend”, vertelt verzorger Marieke Aarnoutse. „Zwarte neushoorns zijn minder sociaal en hebben specialistische zorg nodig. Daardoor zijn ze moeilijker om te houden dan witte. Je moet goed weten wat je doet. Intussen kent Naima ons goed en vindt ze het ook heerlijk om te worden aangehaald. Het is belangrijk dat we dichtbij kunnen komen omdat we regelmatig bloed moeten prikken. Zo kunnen we zien in welke fase van haar zwangerschap zij zich bevindt. Toen ze nog niet drachtig was, konden we aan haar bloed zien of ze klaar was om gedekt te worden.” In de dierentuin worden alle voorbereidingen voor de komst van de kleine getroffen. Zo is moeder Naima succesvol gescheiden van dochter Mara die ze in 2017 kreeg zodat zij straks alle aandacht voor het nieuwe jong zal hebben. Aarnoutse heeft er alle vertrouwen in dat het goed gaat komen. „Natuurlijk is het spannend, maar ze heeft al eens bewezen dat ze een hele lieve en zorgzame moeder is.”