Vuurwerkramp Enschede na 20 jaar nog raadsel

’Brand meester!”, klonk het om 15.27 uur op 13 mei 2000 op het terrein van S.E. Fireworks in Enschede. Zes minuten na deze geruststellende kreet volgden een steekvlam en enkele explosies met als sluitstuk om 15.35 uur een daverende knal waarmee de centrale bunker met 177 ton vuurwerk ontplofte. De klap was tot op 60 km te horen. Brokstukken De 26-jarige journalist Danny de Vries van RTV Oost stond op dat moment op de hoek van de Roomweg en de Tollensstraat: „Het gerommel wordt steeds harder”, schrijft hij in zijn deze maand verschenen boek over de ramp. „Een ongelooflijk harde knal doorbreekt het. Ik duik ineen, sluit mijn ogen en hoor een buitengewoon hard gesuis. Een tweede, veel zwaardere, alles vernietigende explosie vaagt op dat moment een deel van de wijk Roombeek weg, puin met brandend en ontploffend vuurwerk komt in de directe omgeving neer, brokstukken van gewapend beton en delen van zeecontainers vliegen in het rond en komen honderden meters verderop terecht, ruiten tot ver in de omtrek sneuvelen en dakpannen komen naar beneden.” Zijn camerabeelden gingen de hele wereld over maar naast lof hield hij een trauma over aan de vreselijke dingen die hij zag. „Ik was journalist en slachtoffer tegelijk”, vertelt Danny, die de gang van het huis waarvoor hij stond te filmen werd in geslingerd maar verder geen lichamelijk letsel opliep. In tegenstelling tot zijn collega en vriend Marcel ’Kuifje’ van Nieuwenhoven, die bij elke brand altijd eerder was dan de brandweer. Dit keer werd het hem noodlottig. Hij was op het terrein op het moment van de explosies. Zijn lichaam is pas twee dagen later geïdentificeerd. Danny’s boek Brief aan Marcel is opgedragen aan zijn maatje dat altijd sliep met de politiescanner aan. Eurovisiesongfestival De eerste beelden van de jonge verslaggever werden rond zes uur door TV Oost uitgezonden, gevolgd door RTL. De NOS kwam pas om 22.00 uur. De Nederlandse tv-uitzending van het Eurovisiesongfestival was inmiddels gestopt nadat de ernst van de situatie in Hilversum was doorgedrongen. „Koningin Beatrix komt”. Dat kreeg politiechef José Rooijers de volgende dag te horen terwijl haar mensen onder het puin naar slachtoffers zochten. De inspecteur vond het eigenlijk maar niets maar haar mening veranderde snel tijdens het bezoek. „De koningin was heel betrokken. Ze wilde alles weten: ’Waar zijn de brandweermensen omgekomen? Waar stond de vuurwerkfabriek’”, vertelde de politiebazin in 2018 in een documentaire. Zes dagen later, op 19 mei, namen ruim 100.000 mensen deel aan een stille tocht, onder wie premier Wim Kok en prins Willem-Alexander. Brandstichting De oorzaak van de ramp, die niet alleen 23 doden, onder wie 4 brandweerlieden en 950 gewonden eiste maar ook 200 huizen volledig vernielde en 1250 mensen dakloos maakte, is ondanks de vele onderzoeken nooit precies opgehelderd. De verdachte van de brandstichting op het terrein die heeft geleid tot de ontploffing van de vuurwerkbunker, André de Vries, werd vrijgesproken. De directeuren van S.E Fireworks echter niet. Zij kregen een jaar cel, onder meer vanwege overtreding van de milieuwet en dood door schuld. Volgens klokkenluiders zijn echter de verkeerden gestraft en verdoezelt de overheid feiten, zoals landmijnen die op het terrein werden bewaard.