Lopen goed voor brein

’Lopen is een prachtige en bedrieglijk eenvoudige prestatie, die robots nog maar moeten zien te evenaren met iets wat maar in de buurt komt van de souplesse van de mens”, aldus de hoogleraar aan de Trinity Universiteit in Dublin in zijn boek Te Voet. Met bedrieglijk bedoelt hij dat voortbewegen te voet eenvoudig lijkt maar dat er een geraffineerd coördinatieproces van meerdere hersengebieden en het lichaam aan ten grondslag ligt. „Daarom is lopen goed voor je brein”, beklemtoont de professor. „Waar vaak aan voorbij wordt gegaan, is dat hersenen hard moeten werken als je loopt. Ze moeten signalen geven aan je ledematen, de bestemming selecteren en je naar die plaats voeren. Ze zijn een soort GPS. Gezichtsvermogen is daarom voor lopen niet per se noodzakelijk, al is het natuurlijk wel erg prettig. Maar blinden slagen er makkelijk in om hun weg te vinden. Dat komt omdat ze dankzij dat navigatiesysteem in hun hoofd besef hebben van de driedimensionale wereld om zich heen.” Hij legt uit dat in een deel van ons brein, waar het geheugen zit, nieuwe cellen worden geproduceerd als we de benenwagen nemen. Hierdoor wordt de loper creatiever. „Directeuren zouden allemaal in hun bedrijf, binnen én buiten, een wandelgebied moeten aanwijzen waarin werknemers al lopend met elkaar kunnen overleggen over hoe ze een bepaalde opdracht gaan aanpakken of hoe ze een probleem gaan oplossen. Je zult zien dat zij dan snellere en creatievere oplossingen vinden dan wanneer zij in een vergaderzaaltje zitten of achter hun bureau.” Als je stil zit, heeft het brein niets te doen, zo stelt de Ierse wetenschapper. Hij noemt als voorbeeld een zeediertje, de zakpijp. Als het jong is zwemt het rond en gebruikt zijn hersenen. Volwassen geworden, hecht hij zich aan een scheepswrak of een mariene organisme en eet alvorens hij dat doet zijn hersenen op. Die heeft hij niet meer nodig in die bewegingsloze toestand. „Of, denk aan bomen, die hebben ook geen hersenen.” New York Prof.O’Mara is zelfs een fervent wandelaar. „Maar vooral in de stad”, zegt hij. Daar moet meer worden gewandeld. „Je ziet dat in Amerikaanse steden zoals New York, Boston of San Francisco, waar voetgangers de ruimte hebben, veel meer economische creativiteit is dan in autosteden als Los Angeles en Atlanta. Ook Amsterdam is een geweldige stad voor voetgangers. Vandaar de economische vitaliteit.” Architecten moeten volgens de hoogleraar experimenteel hersenonderzoek dan ook meer rekening houden met lopers. „Waarom zie ik in een kantoorgebouw bij binnenkomst meteen de lift en moet ik drie branddeuren door voordat ik bij de trap kom?” Behalve voor het brein, en uiteraard het lichaam, is wandelen ook goed tegen stress, betoogt de geleerde in zijn boek. „Als we lopen, ervaren we de wereld in al haar gedaanten met al onze zintuigen- de vormen, geluiden en het gevoel- en gebruiken we het brein op allerlei manieren.” Hierdoor bekijk je volgens hem problemen vanuit een nieuw perspectief, waardoor die problemen ineens niet meer zo groot zijn. Ook voor de sociale contacten is te voet gaan van het grootste belang. „Een van de belangrijkste maar vergeten aspecten van onze geschiedenis als wandelend wezen is dat de evolutie van het lopen een duidelijk sociaal doel had. We lopen ook samen bij demonstraties tegen besluiten van de regering of tegen een individu of als reactie op schending van rechten, een fundamenteel recht in onze westerse samenleving. Deze bereidheid om samen te lopen, om zo gezamenlijk onze goedkeuring of afkeuring van iets te tonen, is een van de wezenlijkste eigenschappen van ons mens zijn, een eigenschap die we zelfs bij onze naaste verwanten in de dierenwereld niet terugzien.” Volgens prof. O’Hara willen we samen opmarcheren en samen demonstreren omdat, zoals onderzoek heeft uitgewezen, we in euforie raken wanneer we deel uitmaken van een grote menigte die zich heeft verzameld voor een gemeenschappelijk doel, of dat nu een protestmars, een concert, een religieus ritueel of een sportwedstrijd is. Stappen De benenwagen nemen is dus goed voor de hersenen, ontspanning, sociale contacten en uiteraard het lichaam. Maar de Ierse professor vindt dat we die veel vaker moeten nemen: duizenden stappen per dag. „De afgelopen tweehonderd jaar was de balans tussen lopen en zitten in een voertuig, achter het bureau of thuis op de bank negatief,” betoogt hij. De komende tweehonderd jaar moeten we ons meer instellen op lopen. Dan leven we langer, hebben minder dure zorg nodig en zijn blijer.”