Uitgaven zorg en sociale zekerheid onhoudbaar

Alle studies en voorspellingen over de ontwikkeling van onze economie wijzen er op dat ons land met het huidige beleid niet mag rekenen op een spoedig economisch herstel. Deze week kwam de Organisatie voor Economische Samenwerking (OESO) zelfs met de sombere boodschap dat de Nederlandse economie volgend jaar weer zal krimpen. table.tableizer-table { border: 1px solid #CCC; font-family: Arial, Helvetica, sans-serif font-size: 12px; } .tableizer-table td { padding: 4px; margin: 3px; border: 1px solid #ccc; } .tableizer-table th { background-color: #104E8B; color: #FFF; font-weight: bold; } Dat is extra pijnlijk omdat voor de meeste Eurolanden, waaronder ook Spanje, Italië en Frankrijk, een economische groei wordt verwacht. Volgens de OESO is de verwachte krimp in Nederland voor een belangrijk deel te wijten aan het gebrek aan voldoende particuliere bestedingen. Deze internationale economische denktank gaat er van uit dat volgend jaar de consumptieve uitgaven nog eens afnemen met 1,6%. In de periode 2011 tot 2014 is er opgeteld sprake van krimpende consumentenbestedingen met 6,5%. Rampzalig Deze afname pakt rampzalig uit voor onze economie. Het lage niveau van de bestedingen wordt naast de onzekerheid die veel mensen hebben over hun financiële positie voor een belangrijk deel ook veroorzaakt door de gestegen lastendruk op huishoudinkomens. Doordat opeenvolgende kabinetten de belastingen en premies hebben verhoogd, houden consumenten netto minder over. Het kabinet zou een bijdrage kunnen leveren aan het aanwakkeren van de bestedingen door de komende jaren met een programma voor lastenverlaging te komen. Maar dat kan alleen als er fundamentele keuzes worden gemaakt op het terrein van de zogenoemde collectieve uitgaven van de overheid. De ontwikkeling van deze uitgaven hebben we samengevat in onderstaand overzicht. Collectieve overheidsuitgaven1990-2014 in % BBP 1990-20002000-20102011201220132014Openbaar bestuur10,710,810,710,610,210Veiligheid1,31,31,91,91,91,9Defensie2,71,91,21,11,11,1Infrastructuur1,51,61,71,71,61,7Onderwijs5,25,15,25,45,45,4Zorg5,88,310,310,81111,2Sociale Zekerheid1511,312,81313,713,8Rente5,42,721,81,81,8Overig64,73,93,93,83,6Bruto uitgaven52,945,949,850,450,650,4 Dit overzicht maakt duidelijk waar de pijn zit. Het beslag van de overheid op onze economie is opgelopen tot meer dan 50%. Deze ontwikkeling heeft geleid tot lastenverzwaringen voor burgers en bedrijven. Bovendien gaat dit omvangrijke publieke beslag op de economie ten koste van de dynamiek en groei in de marktsector. Terugdringen overheidsuitgaven Voor het aanjagen van de economische groei en het weer op gang brengen van de motor van onze economie, het midden- en kleinbedrijf, moeten we terug naar het gemiddelde overheidsbeslag in de periode 2000-2010. Dat kan alleen als het kabinet echt werk gaat maken van het terugdringen van de collectieve uitgaven voor zorg en sociale zekerheid. Zorg en sociale zekerheid zijn in 2014 samen verantwoordelijk voor de helft van de overheidsuitgaven en zijn de belangrijkste boosdoeners van de gestegen lastendruk. Bedacht moet ook worden dat ze bovendien andere belangrijke collectieve uitgaven verdringen, zoals voor onderwijs en onderzoek die onze economie versterken en economische groei kunnen stimuleren, deze liggen al decennia rond de 5%, terwijl de Europese koplopers 6% tot 7% uitgeven. Voor houdbare collectieve uitgaven voor de sociale zekerheid moeten we terug naar het gemiddelde uitgavenniveau van 2000-2010, dat is rond de 11% BBP. Dat kan als bij de sociale zekerheid het bedrag dat met uitkeringen is gemoeid omlaag wordt gebracht. Deze kostenbesparing is mogelijk door een andere opzet van het stelsel: alle inspanningen moeten er op gericht worden te voorkomen, dat mensen in een uitkeringssituatie terecht komen. In de praktijk houdt dit in dat werknemers hun hele werkzame leven moeten blijven leren: bijscholen, omscholen enzovoorts, en dat nieuwkomers op de arbeidsmarkt bij hun opleiding meer rekening moeten houden met de kansen op werk. De ontwikkelingen op deze markt gaan razendsnel, waardoor functies vervallen en andere nieuwe functies beschikbaar komen. Op die ontwikkeling moet met permanente (om)scholingsprogramma’s pro actief worden ingespeeld. Eenvoudiger zorgstelsel Voor houdbare zorguitgaven moet politiek Den Haag koers zetten naar een uitgavenniveau van rond de 9% BBP. Besparingen kunnen vooral gevonden worden bij de collectieve uitgaven voor ouderenzorg (AWBZ). Deze kosten zijn in ons land volledig uit de hand gelopen: ze zijn twee tot drie keer zo hoog als in andere EU-landen. Net als in die landen zullen de burgers in Nederland meer eigen verantwoordelijkheid moeten dragen; zelf eigen regelingen treffen en meer gaan sparen voor zorg op de oudedag. Daarnaast moet bij de zorg nog veel meer nadruk worden gelegd op preventie; gezond leefgedrag, gezond eten en bewegen. Al op de basisschool moet dat met leuke (digitale) games en apps worden ‘aangeleerd’. Daarnaast kan er in de zorgsector doelmatiger worden gewerkt en tevens de klantvriendelijkheid worden verbeterd door meer gebruik te maken van ICT en internettoepassingen. De komende jaren biedt ook de opmars van 3D-printen mogelijkheden voor kostenbesparingen. Zie voor spectaculaire toepassingen 3dprintwereld.com. De huidige ingewikkelde financiering van ons zorgstelsel die zwaar drukt op het loongebouw moet op de schop. Het kabinet zou daarvoor een zware commissie van deskundigen kunnen instellen die met voorstellen komt voor vereenvoudigingen en een andere financieringswijze die tot lagere premielasten op arbeid leidt (in andere landen zien we meer nadruk op BTW en accijnzen). Met de hier voorgestelde aanpak wordt er meer ruimte gemaakt voor onze economie. Daarmee neemt ook de kans toe op extra economische groei. Rick van der Ploeg is hoogleraar economie in Oxford en hoogleraar politieke economie aan de UvA. Van 1998 tot 2002 was hij PVDA-staatssecretaris in het kabinet-kok II. Van der Ploeg studeerde economie aan de Universiteit van Sussex en promoveerde in 1981 bij de Universiteit van Cambridge. Hij heeft circa 100 publicaties op zijn naam staan met onder meer de titels ‘Is de econoom een vijand van het volk?’ en ‘een schaap in wolfskleren.’ Willem Vermeend is internetondernemer en bijzonder hoogleraar Economics and E-Business aan de Maastricht School of Management ( MSM). Daarnaast vervult hij diverse bestuursfuncties en commissariaten bij nationale en internationale bedrijven, waaronder Randstad. Vermeend had ook een actieve rol in de politiek. Vanaf 1994 tot 2002 was Vermeend PVDA-staatssecretaris van Financiën en minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in de kabinetten Kok I en II. Hij schreef diverse boeken, zoals de Kredietcrisis, de Wij-Economie en de Wereld van het Internet.

Uitgaven zorg en sociale zekerheid onhoudbaar

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Scheiding Britney Spears en Sam Ashgari op de loer?

Man moet duizenden euro’s zorgkosten buitenland zelf betalen, want ’was geen spoed’

Flinke aanloop in Amsterdam op Open Huizen Dag: ’Ik ben blij verrast’

Tijd voor ’fresh air Friday’? ’Hersenen werken buiten 60% beter’