Verbazingwekkend Azerbeidzjan

De architectuur van Baku, de machtige bergen van de Kaukasus en een Nederlander met een pianofabriek. In Azerbeidzjan val je van de ene verbazing in de andere, zo ondervond onze verslaggeefster. ’Hoe vonden jullie het?” Nooit eerder werd deze vraag ons zo vaak gesteld. Azerbeidzjan spreekt tot de verbeelding, dat is duidelijk. En terecht. Eigenlijk was elke ervaring bijzonder, elke ontmoeting speciaal en elke locatie uniek. Dus als iemand het vraagt, beginnen we vaak maar gewoon bij het begin: in Baku. De Azerbeidjaanse hoofdstad is al duizenden jaren in beweging en nog steeds staat de tijd er alles behalve stil. Er wordt volop gebouwd en de hypermoderne vlammentorens – drie wolkenkrabbers die dienst gaan doen als kantoren, appartementen en hotel – zijn zo goed als af. We zijn in het donker aangekomen en zien waar de 10.000 led-lampjes voor bedoeld zijn, het lijkt net een gigantisch kampvuur. Een passend nieuw icoon voor Azerbeidzjan, dat letterlijk land van vuur betekent. „Heeft allemaal te maken met ons aardgas, dat ontsnapt op sommige plaatsen uit de bodem en vat daar vlam.” Emil kijkt erbij alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Hij komt oorspronkelijk uit Baku, maar woont tegenwoordig in Londen. „Er is veel veranderd sinds ik twintig jaar geleden vertrok, kijk alleen maar naar wat er aan nieuwe gebouwen staat!” De ene moderne constructie na de andere doemt op, allemaal prachtig verlicht in de Azerbeidjaanse nacht. En dan zijn er nog de even zo imposante gebouwen uit de Sovjettijd en de fonkelnieuwe boulevard aan de Kaspische zee. Middeleeuwse straatjes Bij daglicht gaat er een volstrekt andere wereld voor ons open. Emil neemt ons mee naar de oude binnenstad met de stadsmuur uit de 12e eeuw. We wandelen in middeleeuwse straatjes waar vroeger de Zijderoute-karavanen doorheen trokken. Het doet allemaal erg 1000-en-1-nacht aan, vooral als we bij een Karavansaray aankomen. Hier overnachtten de handelaren in mooi gewelfde kamertjes, hun kamelen op de binnenplaats. Tegenwoordig doen ze dienst als restaurants, theebarretjes en winkels. Tijd voor de eerste stop, met een kopje thee en verse vruchtencompote. Dat eet je hier van een bordje, zonder brood of scone. Het voelt alsof we stiekem uit de jampot snoepen. Baku is een drukke stad, maar de sfeer is – los van het verkeer – heel relaxed. Het winkelgebied is autovrij en er zijn veel parken waar mensen ontspannen struinen of zitten te kletsen. Ook de boulevard is een fijne plek om te wandelen. „We rijden als gekken, maar lopen als schildpadden”, grijnst Emil, die het tempo van zijn landgenoten heeft aangenomen. Het kost ons moeite zo langzaam te lopen, een typisch westers probleem volgens Emil. „Azeri’s zijn harde werkers, maar kunnen ook heel goed loslaten en genieten van hun rust.” Het lijkt net of iedereen om ons heen op vakantie is, maar het zijn toch echt mensen met lunchpauze. Wij strijken ook maar weer eens neer op een terrasje, even ontspannen volgens lokaal gebruik. De volgende ochtend reizen we, na nog een theepauze, af naar de Kaukasus. „De bergen zijn een populaire vakantiespot, mensen komen er voor de frisse lucht en om in de bossen te wandelen.” Ook in de oudheid was het al een gewild gebied; van Rus tot Pers en van Romein tot Griek, iedereen had interesse. Het gebergte onder controle krijgen lukte altijd maar gedeeltelijk, waardoor een plaats als Qabala – de oudste stad van Azerbeidzjan – haar identiteit nooit helemaal heeft verloren. Het doet allemaal nogal dorps en kleinschalig aan, maar ook hier wordt volop gebouwd. De overheid, overal aanwezig in de vorm van enorme billboards met voormalig president Heydar Aliyev, investeert flink in de stad. Aliyev bracht naast stabiliteit ook een hoop internationale kritiek – vermeende corruptie, verkiezingsfraude en dictatoriaal gedrag – naar zijn land. De mensen die wij spreken zeggen blij te zijn met Heydar en zijn zoon Ilham die inmiddels president is. „De stad groeit, er is werk, er gebeurt van alles”, aldus een enthousiaste Fuad. We spreken hem bij de pianofabriek waar hij werkt. „De eerste en enige pianofabriek van Azerbeidzjan”, meldt hij trots. Nederlandse pianobouwer De fabriek is een van de paradepaardjes van de overheid, die de Nederlandse pianobouwer Hans Leferink speciaal liet invliegen. „Ik runde ooit ons familiebedrijf Beltmann, de naam van mijn opa, maar het werd financieel moeilijker en moeilijker. Hier krijg ik nu toch de kans om echte Beltmann piano’s te maken én mensen op te leiden. We maken er nu zo’n 1.000 per jaar, met 140 mensen uit Qabala. Allemaal handwerk!” Hij laat enthousiast elke stap in het pianobouwproces zien en praat aan een stuk door. We kunnen hem nauwelijks bijhouden en als we daar in een adempauze een grapje over maken, moet hij lachen. „Ik leef voor mijn werk! Maar mijn avonden zijn heel ontspannen hoor. Niets geen druk gedoe zoals in Nederland, gewoon wat wandelen in de natuur.” Hij besluit zijn rondleiding met een compilatie van klassieke stukken op de piano. „Zelf gemaakt”, grijnst hij. We laten Qabala achter ons en reizen dieper de Kaukasus in, naar het stadje Sheki. Hier staat het enige nog overgebleven paleis van de Khans uit de 18e eeuw, gebouwd zonder een enkele spijker; het past als een 3D-puzzel in elkaar. De Russen overwonnen Sheki aan het begin van de 19e eeuw in het constante getouwtrek om de Kaukasus en veel van de bestaande gebouwen werd verwoest. „De bewoners van Sheki hebben ze op de een of andere manier van het nut en de schoonheid van het paleis kunnen overtuigen”, zegt Emil terwijl we naar de kleurrijke gevel en de glas-in-lood ramen staan te kijken. Het paleis is zowel van binnen als van buiten een kunstwerk. Alle stukjes hout, glas en steen passen precies in elkaar. Een minutieus werkje dat in 1762 werd afgerond. In het hoofdvertrek op de begane grond staat een soort fontein, Emil ziet ons kijken. „Hier werd ijskoud smeltwater uit de bergen naartoe geleid, een oeroude vorm van airconditioning”, legt hij uit. „En die hoge drempel waar jullie net over struikelden is om tocht buiten te houden. De zomers zijn hier heet, de winters koud.” Dikke BMW's Onderweg naar Baku zien we de oude Lada’s langzaamaan weer plaatsmaken voor dikke BMW’s. Het binnenland en de stad zijn twee verschillende werelden. Azerbeidzjan is duidelijk een natie in opbouw: Baku is bijna af, in Qabala is men nog hard aan het werk en ook op andere plekken wordt geïnvesteerd in de toekomst. Terug in de hoofdstad zitten we aan ons afscheidsdiner. Op tafel staan salades met verse kruiden en de lekkerste tomaten en radijsjes die we in tijden hebben geproefd, heerlijk knapperig brood en verschillende soorten kaas. Even later worden er schotels met lamskoteletten en lamsgehakt met granaatappel gebracht, er komt ook nog vis en kalfsvlees aan. Dat alles wordt vergezeld door een grote fles wodka. Emil brengt een toast uit op ons bezoek, zijn land en de toekomst. Hij schenkt ons nog eens in en kijkt ons vragend aan: „Hoe vonden jullie het?” Reiswijzer De beste reistijd voor Azerbeidzjan is in het voorjaar (mei en juni) of het najaar (september en oktober). De winters zijn koud en de zomers heet met in Baku regelmatig temperaturen boven de 40 graden. In Azerbeidzjan is het drie uur later dan in Nederland. Turkish Airlines vliegt dagelijks via Istanbul naar Baku, Lufthansa gaat dagelijks via Frankfurt. Zie voor info en boekingen www.turkishairlines.com en www.lufthansa.com. Voor een bezoek aan Azerbeidzjan is een visum vereist, zie ook www.azembassy.nl. Kijk voor algemene info op www.teas.eu/welcome-to-azerbaijan. Eten & drinken Old City: restaurant in een oude Karavansaray, Mammadov 24, Baku. Shirvanshah: 2 deels restaurant deels museum, Salatin Askerova 86, Baku. Baku Jazz Center: 2 gezellige club om te eten, te luisteren en te dansen, jazzcenter.jazz.az Slapen Sultan Inn: 2 sfeervol hotel in het oude gedeelte van Baku, www.sultaninn.com/en/ Qafqaz: 2 lokale hotelketen met hotels in o.a. Baku en Qabala, www.qafqazpointhotel.com en www.qafqazresorthotel.com Hotel Yukari Karavansaray: 2 basic slapen zoals in de tijd van de Zijderoute, Akhundov Avenue, Sheki. Sing a song Het Eurovision Songfestival was voor Azerbeidzjan een uitstekend middel om zichzelf als land op de kaart te zetten. In 2011 won duo Ell & Nikki met het nummer Running Scared, wat het festival in 2012 naar Azerbeidzjan bracht. Met de uitzending vanuit het speciaal voor deze gelegenheid gebouwde Crystal Hall maakte een groot deel van Europa voor het eerst echt kennis met Azerbeidzjan. Dit jaar werd het land tweede.

Verbazingwekkend Azerbeidzjan

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Column: de echte economische pijn zit in China

Dreigende hongersnood: ’Poetin heeft voedsel tot wapen gemaakt’

Bewaker vrouwengevangenis verdacht van seksueel misbruik gedetineerden

Konijnen na corona massaal gedumpt: ’Hele bakfiets vol’