Nederland verarmt, europroject faalt

Nederland is de laatste jaren gezakt op de ranglijst van de rijkste landen. We hebben momenteel de 18 plaats in de ranglijst gebaseerd op bbp-cijfers (in $) per hoofd van de bevolking, afkomstig van de World Bank. In 2009 stonden we nog boven Zweden, Oostenrijk, VS, Japan en Singapore op de 11 plaats. Zie onderstaande tabel voor de ranking die in principe is gebaseerd op cijfers over 2012 (voor sommige landen zijn alleen de 2011 gegevens nog beschikbaar).

Overigens zou ook Duitsland boven ons hebben kunnen staan. Maar in Duitsland groeide door de eenwording het bpp over de periode 1990 tot en met 2001 amper, terwijl veel andere landen, zoals Nederland, over die periode wel flink groeiden. De eenwording heeft het bbp per hoofd dus over een langere periode dus sterk negatief beïnvloed (Duitsland had een groter bbp per hoofd dan Nederland in 1989, het jaar voor de Duitse eenwording).

Eurozone is het probleem

In onderstaande figuur staat dat ons bbp al sinds 2008 niet meer groeit. Hier hebben meer landen last van, maar voor alle duidelijkheid: dit is geen algemene trend in de wereld. In opkomende en ‘frontier’ markten groeit het bbp nog wel (hard). Maar ook in landen als Noorwegen, Zwitserland, Zweden, Canada, VS, Japan en Singapore is het bbp per hoofd sinds de kredietcrisis wél gegroeid. Veelzeggend is dat dit allemaal niet-eurolanden zijn.

Over de periode 1999 (zeg maar de invoering van de girale euro) tot en met 2011 is de eurozone met 79,7% (cumulatief) gegroeid en sinds de kredietcrisis slechts met 4,3%. Dat laatste percentage is de slechtste prestatie van alle regio’s in de wereld. Alleen de regio Noord-Amerika blijft een beetje in onze buurt. De rest van de wereld groeit onze regio aan alle kanten voorbij. De grootste stijging van het bbp boekten de ontwikkelingslanden uit Zuid-Oost Azië, over 1990-2011 een toename van 438,5%.

Er spelen volgens mij twee trends in ons nadeel. De Europese politiek, met het europroject als belangrijkste exponent, faalt. De euro zoals we dat nu hebben geregeld (zeg maar de ‘one size fits all’) is destructief voor de economische ontwikkelingen van de landen die er deel van uitmaken. Daarbij hebben alle westerse, of meer ontwikkelde markten waarschijnlijk last van de globalisering van de wereldeconomie, waardoor we steeds rechtstreekser zijn gaan concurreren met opkomende markten, waar de lonen veel lager liggen.

Huishoudens verarmen

Maar eigenlijk zijn de cijfers nog veel alarmerender. Het bbp is de totale koek. Als je kijkt naar de verdeling van het inkomen over huishoudens, bedrijfsleven en overheid dan daalt de koopkracht van de huishoudens al sinds 1997. Vooral het bedrijfsleven heeft – en dat is een wereldwijde trend – de revenuen naar zich toegetrokken. De winstgevendheid van het bedrijfsleven staat op historische hoogtepunten (zie onderstaand plaatje voor de winsten van het Amerikaanse bedrijfsleven als percentage van het Amerikaanse bbp).

Huishoudens hebben dat moeten bekopen. De koopkrachtdaling per huishouden is in Nederland sinds 1997 zo hard gegaan dat een ontwikkelingsorganisatie als Cordaid recent heeft besloten ook armoede in Nederland te willen gaan bestrijden. Net zoals eurolanden het nu tegen de rest van de wereld afleggen, hebben overduidelijk de vakbonden verloren van het bedrijfsleven, als het om de verdeling van de koek gaat. De globalisatie speelt ook hierbij waarschijnlijk een belangrijke rol.

Het bedrijfsleven kan tegenwoordig daar produceren waar de werknemers het goedkoopst zijn en het gemakkelijkst zijn te exploiteren. En de belastingen kunnen middels belastingparadijzen daar geïnd worden waar het bedrijfsleven de minste lasten heeft. Vakbonden staan machteloos toe te kijken. Vindt u dit oneerlijk en/of wilt u ook profiteren van deze ontwikkelingen, dan zou u eigenlijk of aandeelhouder moeten worden of weer ouderwets de barricaden op moeten (of wellicht emigreren). Aan u de keus.

Harry Geels is econoom en directeur Research en partner bij Inmaxxa Vermogensbeheer in Naarden (www.inmaxxa.nl). Daarnaast is hij hoofdredacteur van Traders Club Magazine (TCM) (www.tradersclub.nl) en partner van de ML Finance Academy (www.mlfa.eu). De informatie in deze opinie is niet bedoeld als individueel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. De standpunten en vooruitzichten van Geels geven zijn persoonlijke mening weer.