Boeren: geen vertrouwen in overleg Remkes

„Ik breng vrijdag onze boodschap over, en zal vervolgens de reactie van het kabinet mee terugnemen naar de andere boerenorganisaties”, zei Van der Tak na afloop van de bijeenkomst in het midden van het land. Wat die boodschap exact is, wilden de boerenorganisaties niet zeggen. Maar de kern is dat ze de harde en ingrijpende maatregelen afwijzen om de stikstofuitstoot uit de veehouderij aanzienlijk te reduceren.

„Inhoudelijk zitten we op één lijn”, stelde Agractie-voorzitter en schapenhouder Bart Kemp. „Er is nog nooit zoveel eenheid geweest”, vulde Van der Tak aan. Vorige week ontstond er nog wrevel onder boerenclubs omdat LTO wel toezegde met Remkes in gesprek te gaan, terwijl veel andere boerenorganisaties zoals Farmers Defence Force dat niet wilden. Die kreukels lijken gladgestreken. „Het woord verrader is vanavond niet gevallen”, aldus de LTO-voorzitter.

VIDEO: De boeren en LTO sloegen woensdagavond de handen ineen. Tekst gaat verder onder de video.

Uitdaging

Het gesloten front vanuit boerenhoek betekent een nieuwe uitdaging voor VVD-coryfee Remkes. Hij heeft weliswaar de toezegging van enkele organisaties om aan tafel te komen vrijdag, samen met enkele bewindslieden en premier Rutte, maar als de belangrijkste boerenclubs slechts een boodschap komen overhandigen, en niet willen onderhandelen, dan wordt het lastig om vooruitgang te boeken.

Bij veel boeren heerst boosheid en ongerustheid over de zeer strenge stikstofeisen die minister Van der Wal (Natuur en Stikstof) onlangs heeft neergelegd. Ze kunnen leiden tot het einde van mogelijk meer dan vijftienduizend veehouderijen. Op talloze plekken buiten de Randstad hebben burgers zich aangesloten bij het verzet door omgekeerde vlaggen op te hangen.

Het felle protest tegen de plannen, ingeluid met een massademonstratie bij Stroe in de Gelderse Vallei, heeft volgens boerenorganisaties wel iets opgeleverd. Zo zijn de plannen van Van der Wal niet langer in beton gegoten. Premier Rutte stelde in eerste instantie dat hij nergens van wilde afwijken. Om de boeren alsnog aan tafel te krijgen, maakte het kabinet vorige week een draai en stelde dat er ’geen taboes’ meer zouden zijn voor het overleg.

Modellen

De landbouw voelt zich gesterkt door de aanzwellende kritiek op de door de overheid gebruikte modellen om de stikstofuitstoot te berekenen. Op dit model Aerius klonk al langer de kritiek dat het te onnauwkeurig is. Deze week werd bekend dat ook TNO diezelfde klacht heeft neergelegd bij het ministerie van LNV. Schattingen van de stikstofneerslag uit stallen over meerdere kilometers zou niet boven andere ruis uitkomen.

„De overheid dwingt ons tot het gebruik van een model dat niet deugt”, zegt Sieta van Keimpema, verbonden aan Farmers Defence Force. „Dit Aerius-model is echter wel vastgelegd in de wet. Maar op basis van een niet-deugend model kun je geen deugend beleid formuleren.” Onvrede over dit model is één van de discussiepunten bij Remkes aan tafel.

Na de bijeenkomst op vrijdag zal Remkes ook gesprekken voeren met individuele boeren. Later deze maand volgen ontmoetingen met ketenpartijen, provincies en lokale bestuurders. Ook allerlei natuur- en milieuorganisaties schuiven op een later moment aan tafel. Een aantal grote agrobedrijven zoals zuivelfabrikanten, vervoerbedrijven en vleesverwerkers hebben aangegeven nog niet met Remkes om tafel te willen.