Open brief aan Kardinaal Eijk: seksuele moraal van de Kerk

Open brief aan kardinaal Eijk

Geachte Kardinaal Eijk,

Over enkele dagen begint het conclaaf der kardinalen. Geïnspireerd door de Heilige Geest mogen zij een nieuwe paus kiezen, de bisschop van Rome, opvolger als zodanig van de apostel Petrus: een kostbaar en indrukwekkend gegeven. Behalve ervoor bidden is het enig zinvolle dat ik als Nederlandse Rooms-katholieke parochiepriester kan doen, zo heb ik mij bedacht: schrijven aan u op grond van mijn eigen verstaan van diezelfde Heilige Geest in deze. Als kardinaal behoort u immers tot de kring van de kiezenden en kunt u zelf ook gekozen worden.

Hét belangrijkste thema in verband met de pauskeuze lijken mij de vele situaties van seksueel misbruik en ongepast seksueel gedrag waarvan de afgelopen jaren in vele landen gebleken is dat priesters, bisschoppen, kardinalen zelfs, zich er schuldig aan hebben gemaakt, alsook een in vele omstandigheden volstrekt tekortschietende bejegening van slachtoffers van dat misbruik die om aandacht vroegen van kerkelijk verantwoordelijken.

Tezelfdertijd hebben ook de laatste pausen, door hen benoemde bisschoppen en ook priesters steeds de praktisering van een voor henzelf en anderen zeer strikte seksuele moraal geurgeerd, in welk kader er uitsluitend waardering is voor het beleven van seksualiteit door de voor het leven met elkaar gehuwde man en vrouw die daarbij geen voorbehoedsmiddelen gebruiken. Alle andere vormen van seksuele beleving, heteroseksueel en homoseksueel, worden afgekeurd. De overgrote meerderheid van ook katholieke heteroseksuele mensen, wereldwijd en zeker in Nederland, en álle 'praktiserende' homoseksuele mensen krijgen daarmee vanwege de Roomse kerk de boodschap dat zij in seksuele en relationele zin niet goed leven.

In de mate nu dat mensen dichter bij de Roomse kerk staan, respectievelijk daar deel van uitmaken, bisschoppen en priesters in dit verband op de eerste plaats, zal de gewetensdruk die deze mensen ervaren sterker zijn, tenzij men zich van de kerkelijke moraal innerlijk of ook openlijk geheel of gedeeltelijk distantieert. Zeker in Nederland gebeurt dit in de kringen van families, vrienden en collega's en ook in de media vaak luidkeels. Voor bisschoppen, (aankomende) priesters en voor gelovige leken met een kerkelijke aanstelling is het zich openlijk distantiëren van de kerkelijke seksuele moraal, in woord en daad, veel problematischer omdat voor hen dan onmiddelijk de (toekomstige) ambtsuitoefening of kerkelijke aanstelling in gevaar komt, zodat deze mensen de neiging zullen hebben om zich hierover níet openlijk uit te spreken en hun verlangens, gedachten, vragen en feitelijke levenspraktijk met alle problemen eventueel van dien op dit punt, te verbergen. En zó, vanwege een discrepantie die er voor vele mensen van de kerk is tussen hoe zij wérkelijk leven en denken enerzijds en hoe ze geacht worden te leven en te denken anderzijds, sluipt de onoprechtheid de kerk binnen. En die onoprechtheid nekt mijns inziens de kerk.

In steeds meer landen en zeker in Nederland is het daarbij zo dat in de publieke opinie de balans van het 'morele gelijk' en van de sympathie zonder meer doorslaat naar mensen die in alle openheid en eerlijkheid leven, ook als zij niet leven conform de kerkelijke seksuele moraal. Mensen van de kerk daarentegen maken diezelfde kerk en alles waarvoor zij staat ongeloofwaardig en onaantrekkelijk als zij niet werkelijk zichzelf laten zien in hun persoonlijk denken en doen wat betreft seksualiteit, maar intussen de wel open en eerlijke mensen de maat nemen en niet bejegenen met het respect en de correcte bejegening waarop elk mens recht heeft.

Wat de Rooms-katholieke kerk en onze wereld vanuit mijn Nederlandse perspectief mijns inziens vooral nodig hebben is een paus die de inhoud van de kerkelijke seksuele moraal op zo'n wijze opnieuw formuleert en aan de orde weet te stellen dat de spirituele en relationele groei en bloei en het geluk van mensen, inclusief die van de kerkelijke ambtsdragers zelf, alsmede hun vrijheid om op gepaste wijze over hun eigen seksuele beleving in dit verband te spreken, erdoor bevorderd wordt en niet afgeknepen, een paus die werkt aan een kerk waarin men minder hoog van de toren blaast wat betreft de seksuele moraal en waarvan de ambtsdragers van hoog tot laag bescheidener en nederiger tussen hun medemensen durven te staan die allemaal in liefde en lust zo goed mogelijk willen leven, maar daar lang niet altijd in slagen. Ik bid dat de Heilige Geest hem aan u en uw collega's aan mag wijzen.

Met hoogachting en hartelijke groet,

Pierre Valkering, pr.

pastor van de parochies OLV Koningin van de Vrede

en van de Allerheiligste Rozenkrans,

Amsterdam