Meest gastvrije land van Europa overvallen

Zweden stond jarenlang bekend als het land waar de multiculturele samenleving wél een succes was. Toch kwamen er lang voor de aanslag in hoofdstad Stockholm al barsten in dat beeld.

In 2015 kreeg Zweden ruim 160.000 vluchtelingen te verwerken, ruim anderhalf procent van de Zweedse bevolking en dik drie keer zoveel als Nederland er in dit jaar opnam. Inmiddels is bijna een op de vijf Zweden niet meer in het land geboren. „Ik zou dat als een crisis omschrijven”, stelde Mattias Karlsson, de fractievoorzitter van de rechts-populistische partij Zweedse Democraten.

Het meest gastvrije land van Europa kent ook problemen. Migrantengemeenschappen integreren bijvoorbeeld niet, niet in de Zweedse samenleving en niet met elkaar. Er is een parallelle samenleving ontstaan, stelt de Zweedse criminoloog Amir Rostami, waar de overheid geen grip meer op heeft en waar criminaliteit welig tiert: „Ik zou het niet meteen het Wilde Westen willen noemen, maar het komt wel dicht in de buurt.”

En net zoals in het Wilde Westen komt het regelmatig tot gewelddadige confrontaties tussen criminele bendes die langs etnische lijnen zijn geformeerd. Of die bendes nemen de politie op de korrel, zoals twee maanden terug nog gebeurde in de Stockholmse buitenwijk Rinkeby.

Sommige Zweden blijven desondanks positief. Carl Bildt, minister-president in de eerste helft van de jaren 90, noemde onlangs immigratie nog een succesverhaal. Hij verwees daarbij naar de tienduizenden Bosnische vluchtelingen die tijdens en na de Balkanoorlogen met succes onder zijn bewind zijn opgenomen. Zweden kan ook de nieuwe toestroom uit het Midden-Oosten verwerken, denkt Bildt.

De Zweedse kiezer laat intussen wel van zich horen: de eerder genoemde, immigratie-kritische Zweedse Democraten wisten het aantal stemmen tijdens de laatste verkiezingen in 2014 te verdubbelen tot 14 procent. In de peilingen tijdens het hoogtepunt van de vluchtelingencrisis kregen ze zelfs een kwart van de stemmen. Als de dader inderdaad een immigrant blijkt, zal dat aandeel mogelijk verder stijgen.