Voormalig gifslachtoffers: ’Redding Navalny was een bliksemactie’

Aan het woord is filmmaker Jaka Bizilj, de man die er al voor de tweede keer voor zorgde dat een Russisch oppositielid van een wisse dood door vergiftiging verschoond bleef. Bizilj heeft over de hele wereld belangrijke contacten en zorgde ervoor dat de 44-jarige Navalny, op het nippertje, met zijn gecharterde privé-vliegtuig en een team van Duitse artsen gered werd. Ook de activist Piotr Versilov (38) van de band Pussy Riot werd in Rusland vergiftigd. De rebelse muziekgroep had het Kremlin met een reeks spectaculaire acties openlijk uitgedaagd. „Ik werd in de rechtszaal vergiftigd”, zegt Versilov. Hij belandde in Berlijn, net als Navalny en ook Bizilj (48): „Na een bezoek aan de Dalai Lama, vijftien jaar geleden, was ik gedurende zes maanden op mysterieuze wijze geveld, en knapte pas op na een bezoek aan het Berlijns ziekenhuis Charité.” Na een maand in hetzelfde gerenommeerde academisch ziekenhuis lijkt Navalny, de belangrijkste rivaal van president Poetin, nu ook te herstellen. De ex-KGB-officier zou verondersteld hebben dat Navalny het gif zelf expres had ingenomen, om een schandaal te veroorzaken. Navalny’s Moskouse woning werd, toen hij in coma lag, door de justitie afgepakt. Ook werden de rekeningen van hem in beslag genomen. Penibele situatie op vliegveld De zaak heeft tot spanningen tussen Berlijn en Moskou geleid. „Zowel de Duitse kanselier Merkel als de Franse president Macron boden aan Navalny te verzorgen”, aldus Bizilj, voorman van Cinema for Peace. Het lukte hem om Navalny tot staatsgast te bombarderen, beschermd door agenten van het federale Bundeskrimalamt. „De redding was een bliksemactie”, vertelt Bizilj. „We hadden geen visum voor Rusland, geen coronatest, en stonden te lang op het vliegveld van het Siberische Tomsk. We zeiden: we gaan niet weg zonder de patiënt.” Russische artsen in Tomsk beweerden dat Aleksej Navalny slechts ’problemen met de stofwisseling’ had. „En dat hij niet in staat was een langdurig medisch transport te ondergaan.” ’Cynisch’ In de Bondsrepubliek kwamen experts van de Bundeswehr tot de conclusie dat het om niets minder ging dan om het militaire middel Novitsjok. „De verdenking bestaat dat de autoriteiten in Rusland ermee te maken hebben”, aldus Bizilj. Moskou keert echter de bewijslast om, en zegt dat Navalny mogelijk in Duitsland is vergiftigd. „Een uitermate cynische opvatting”, verklaart Piotr Versilov, die zich als slachtoffer van vergiftiging in gezelschap weet van ex-spionnen Litvinenko en Skripal. Hij had over Russische huurlingen van de Wagner-groep in Afrika geschreven. Twee journalisten werden hierna vermoord. „Die Wagner-troepen en ook de beruchte trolfabrieken in Sint Petersburg, die de stembusgang in Amerika en de Brexit hebben beïnvloed, zijn het werk van Poetins persoonlijke kok, Jevgeni Prigosjin”, zegt filmmaker Bizilj. Prigosjin kondigde aan om staatsvijand Navalny ’tot aan het graf te vervolgen’. Bizilj en Versilov vinden dat het westen sancties tegen Poetin moet instellen. „En de gaspijpleiding Nord Stream II stoppen.”