Toeloop verwacht op griepprik: ’Belang groter dan ooit’

Corona heeft mensen veel bewuster gemaakt van de risico’s van een ’snotvirus’ voor kwetsbare groepen, zo denken huisartsen en het RIVM. Daarom houden ze er rekening mee dat er dit najaar een extra grote toeloop zal zijn van mensen die zich willen laten inenten tegen de griep. Monique van Wieren, plaatsvervangend programmamanager Nationaal Programma Grieppreventie bij het RIVM: „De griepprik beschermt de mensen niet tegen Covid-19. Maar wel tegen de ernstige gevolgen van griep. Griep kan leiden tot extra ziekenhuisopnamen. En dat heb je liever niet als er druk op de zorg ligt door corona”, aldus Van Wieren. Volgens Van Wieren kan het halen van de griepprik ook verlichting geven bij de overbelaste GGD-teststraten: „Covid-19 en het influenzavirus laten soortgelijke klachten zien. Dus als mensen zich niet laten vaccineren en het influenzavirus gaat circuleren, moeten veel meer mensen getest worden.” Er zijn indicaties dat door de corona-epidemie wereldwijd meer mensen de griepprik gaan halen. In Australië, waar het griepseizoen eerder valt dan bij ons, is al gebleken dat de vaccinatiegraad hoger is dan voorgaande jaren. Uit een peiling van het RIVM blijkt dat hier een stijging van 7 procent meer vaccinaties wordt verwacht. Om die reden heeft het ministerie al in een vroeg stadium 520.000 doses extra ingekocht. In totaal zijn er dit jaar 3,8 miljoen besteld. Dat is nog altijd fors minder dan het aantal mensen dat jaarlijks wordt uitgenodigd om de prik te komen halen. Dat zijn er zo’n zes miljoen. De vaccinatiegraad van 2019 is nog niet bekend, maar in 2018 is tijdens de jaarlijkse griepvaccinatiecampagne 18 procent van de Nederlandse bevolking gevaccineerd, wat neerkomt op 3,1 miljoen personen. In een ’gewoon’ jaar komt dus ongeveer de helft van de mensen die worden uitgenodigd voor een inenting tegen griep, niet opdagen. Van Wieren: „Als dit najaar iederéén die de oproep krijgt zich wil laten vaccineren, zijn er niet genoeg doses. Maar daar gaan we niet vanuit. We willen benadrukken dat de prik vooral zinvol is voor iedereen die tot de doelgroep behoort. Ook als je corona hebt gehad. Want als je herstellende bent van corona, zal een griep het herstel niet bevorderen.” Afstand Huisarts Marco Blanker verwacht in zijn Zwolse praktijk Blanker & Thiele ook dat meer mensen de griepprik zullen halen. „Ik heb er geen onderbouwing voor, maar we houden er wel rekening mee. Dus we bestellen ook meer doses dit jaar. In 2019 hebben we 835 prikken gegeven en voor dit jaar hebben we de maximaal mogelijke hoeveelheid besteld van 950 doses.” De huisartsen krijgen dit jaar overigens een hele kluif aan de vaccinatie. In verband met corona moet er nog steeds anderhalve meter afstand worden gehouden, dus de traditionele wachtrijen zullen er niet zijn; evenmin twee dagen lang volle wachtkamers. „Als huisartsen onderschrijven we het belang van de griepprik en hebben we vooral veel zorg besteed aan een werkwijze waarbij veiligheid voor iedereen vooropstaat”, zegt Karin van Haaren, huisarts en programmacoördinator Preventie van het Nederlands Huisartsen Genootschap. „Het wordt een hele operatie, die over meerdere dagen zal worden uitgesmeerd.” „Bijzonder is dat de prik ook op een andere, ’coronaveiligere’ manier wordt toegediend”, vervolgt Van Haaren. „De patiënten worden voor een griepprik van achteren benaderd. Zo moet worden voorkomen dat een zieke patiënt de arts of assistent in het gezicht hoest of ademt. De huisarts of assistent maakt daarnaast ook gebruik van een persoonlijk beschermingsmiddel, zoals een chirurgisch mondmasker.” Daarnaast wordt de jaarlijkse griepvaccinatie dit jaar voor het eerst gecombineerd met een vaccinatie tegen pneumokokken. Dat is een bacterie die longontsteking kan veroorzaken. Het gaat om de leeftijdsgroep 73 tot en met 79 jaar. „De combinatie van deze twee vaccinaties heeft niets met corona te maken”, vertelt Van Haaren. „Het is een toevallige samenloop van omstandigheden.” Koelkastcapaciteit Huisartsen moeten ook nog rekening houden met de koelkastcapaciteit, met name wanneer beide programma’s gecombineerd worden. De pneumokokkenvaccins zijn circa 2,5 keer zo groot als de griepvaccins. Van Haaren: „Bij onvoldoende koelkastcapaciteit adviseren we gescheiden spreekuren te houden voor beide programma’s.” Of ook meer ziekenhuispersoneel dit jaar de griepprik gaat halen, is onduidelijk. Al jaren is de vaccinatiegraad laag, rond de dertig procent, en klinkt met enige regelmaat de oproep om de inenting te verplichten. Het blijft voorlopig bij het ’overhalen’ van het personeel met campagnes voor de griepprik. Zo is de slogan bij het Universitair Medisch Centrum Groningen ’Voorkom griep – juist nu’. „We hebben er in deze coronatijd alles aan gedaan om kwetsbare patiënten te beschermen”, zegt UMCG-woordvoerder Joost Wessels. „Dat willen we ook als het om griep gaat.” Ook in het Radboudumc, al jaren het ziekenhuis met de hoogste vaccinatiegraad in ons land met bijna 60 procent, wordt de prik drie weken lang op verschillende manieren aangeboden. Woordvoerder Dennis Verschuren: „Het belang van het halen van de prik is groter dan ooit, we gaan er vol op inzetten. We moeten onze patiënten beschermen en ervoor zorgen dat zoveel mogelijk personeel werkend blijft en niet uitvalt. We hebben ook dit jaar een wisseltrofee en taart klaarstaan voor de afdeling met het hoogste vaccinatiepercentage.”