De minister had volgens de rechter meer oog moeten hebben voor het veiligheidsbelang van de inwoners van het gaswinningsgebied. „De minister had in ieder geval nader onderzoek moeten doen naar de mogelijkheden om de risico’s in kaart te brengen”, aldus de Raad van State. Dat hij de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) toestemming gaf om weer vijf jaar gas uit de grond te pompen zonder de risico’s te beoordelen, noemt de rechter „niet aanvaardbaar.”

De minister heeft terecht meegewogen dat moet worden voldaan aan de vraag naar aardgas. Maar hij heeft niet goed genoeg uitgelegd waarom de leveringszekerheid zwaarder moet wegen dan de risico’s. Ook had Kamp moeten kijken naar maatregelen om de behoefte aan gas te beperken. Als er minder vraag naar is, kan de gaskraan immers verder dicht zonder dat leveringsproblemen ontstaan.

Voorlopige voorziening

Totdat de huidige minister van Economische Zaken, Eric Wiebes, een nieuw besluit neemt, mag de NAM maximaal 21,6 miljard kubieke meter aardgas per jaar uit de bodem pompen. Die grens heeft de bestuursrechter vastgelegd in een zogeheten voorlopige voorziening.

Zowel organisaties van inwoners die tegen de gaswinning zijn vanwege het risico op aardbevingen als gemeenten en de provincie Groningen hadden bezwaar gemaakt. Zij vinden de hoeveelheid gas die mag worden gewonnen nog veel te hoog.

De NAM was zelf ook naar de rechter gestapt omdat Kamp dit jaar besloot de maximale hoeveelheid met 10 procent terug te schroeven van 24 miljard tot 21,6 miljard kuub. Dat besluit is ook vernietigd, maar de grens die Kamp had vastgesteld blijft voorlopig dus intact.

Milieudefensie: historische overwinning

Milieudefensie ziet het besluit van de Raad van State om besluiten over de gaswinning te vernietigen als een „historische overwinning voor Groningen en het klimaat”. „De bestuursrechter geeft minister Wiebes van Economische Zaken en Klimaat opdracht te zorgen dat we afkicken van de gasverslaving”, stelt de organisatie in een reactie.

„We moeten een economie van de toekomst te creëren waarin klimaat en mensen voorop staan. Dat betekent de gaswinning afbouwen, ruimhartig schade herstellen en zorgen dat heel Nederland overstapt op duurzaam koken en stoken. Voor Groningen en het klimaat.”

’Kans om het anders te doen’

Tweede Kamerlid Liesbeth van Tongeren (GroenLinks) vindt dat minister Wiebes aan zet is: „Dit is nu de zoveelste keer op rij dat de regering gecorrigeerd wordt door de Raad van State: het besluit rondom gaswinning deugt niet. Er is onvoldoende rekening gehouden met de veiligheid van de Groningers en een besluit voor vijf jaar is veel te lang. Minister Wiebes is direct aan zet. Hij heeft de kans om het echt anders te doen en te kiezen voor de bevolking van Groningen en niet voor de grote gasbedrijven.”

Tweede Kamerlid Sandra Beckerman (SP) is blij voor Groningen: „Gefeliciteerd Groningers! Gestreden en gewonnen! Ik heb direct debat gevraagd met Wiebes”, meldt ze op Twitter. Tweede Kamerlid Henk Nijboer (PvdA) op Twitter vult aan: „Keiharde uitspraak Raad van State over gaswinning Groningen. Risico’s onvoldoende onderkend, leveringszekerheid slecht beargumenteerd. Regeerakkoord nu al op losse schroeven.”

’Dizzy van geluk’

Dick Kleijer van Groninger Bodem Beweging is opgelucht: „Er is toch nog gerechtigheid in dit land. Ik ben helemaal dizzy van geluk. Kamp is op alle fronten terugverwezen. De Groningers hebben recht gekregen. Het belangrijkste is dat de veiligheid van ons burgers in Groningen voorop komt te staan. De rotsmoesjes over leveringszekerheid zijn naar het rijk der fabelen verwezen. Want het is gewoon de pinautomaat Groningen die moet draaien. En wij burgers zijn nu eindelijk eens bovenaan gesteld. Het is een van de mooiste dagen van mijn leven.”

Tweede Kamerlid Rob Jetten (D66) wil binnenkort in debat met minister Wiebes over de uitspraak van de Raad van State: „Wat D66 betreft staat de veiligheid bij gaswinning altijd voorop. Verder moeten bewoners weten waar ze aan toe zijn. Ook D66 wil dat met het oog op de veiligheid en de leveringszekerheid beter wordt onderbouwd hoeveel gaswinning er in Groningen nodig is. En D66 wil het gasverbruik terugdringen zodat we ook minder hoeven op te boren. De minister moet hier direct mee aan de slag!”