Een groot deel van de Nederlandse IS-vrouwen is ontsnapt uit een Koerdisch gevangenenkamp in Noord-Syrië. Een groep van circa vijftien voormalige ’jihadbruiden’ zit nu bij elkaar in een gezamenlijk gehuurd riant huis in Idlib. Daarmee is de kans dat ze binnenkort terugkeren naar Nederland sterk toegenomen. Advocaat André Seebregts bevestigt desgevraagd de uittocht van de Nederlandse IS-vrouwen uit het gevangenenkamp. De wanhoop was bij hen hoog opgelopen, zegt hij. „De omstandigheden in de kampen worden slechter en slechter.” Veel vrouwen zijn ook bang voor het moment dat hun kinderen op een leeftijd komen dat de Koerden hen als risico beschouwen, hen weghalen uit de kampen en opsluiten in een gevangenis. Daarom moesten ze ontsnappen, stelt hij. Kamp al-Hol Tientallen vrouwen zijn sinds 2014 uit Nederland naar het IS-kalifaat vertrokken. Toen dat instortte, zijn ze ontkomen – sommigen pas op het laatste moment. Een aantal slaagde erin de Turkse grens over te steken en terug te keren naar Nederland. De meeste anderen belandden in twee Koerdische gevangenenkampen in Noord-Syrië. Daar heerst kou, honger, gebrek aan medicijnen en een onofficieel schrikbewind van IS-vrouwen die nog even fanatiek denken over het kalifaat. Een grote groep Nederlandse Syriëgangers is nu uit het westelijke kamp al-Hol ontsnapt naar een aangenamere omgeving. Mogelijk zijn daarbij mensensmokkelaars ingehuurd. Wie er in het Nederlandse groepshuis in Idlib zitten en wie eventueel nog volgen, is onduidelijk. Seebregts kan daar niets over zeggen, een woordvoerder van het ministerie van Justitie en Veiligheid geeft geen toelichting en ook inlichtingen- en veiligheidsdienst AIVD laat er niets over los. Een van de vrouwen die in al-Hol verbleven, was Hafida H. uit Delft met haar drie kinderen. In een interview zei ze spijt te hebben en te verlangen naar een broodje kaas. ’Er staat me heel wat te wachten als ik terugga naar Nederland, maar je gaat gewone dingen ook meer waarderen. We zijn slechts moeders geweest in IS-gebied’. Hafida was getrouwd met de beruchte Nederlandse IS’er Thijs Belmonte, die gesneuveld is. Gestorven aan bomscherf Angela B. uit Soesterberg hoort mogelijk ook tot de vertrekkers. Haar driejarige dochtertje stierf vorig jaar door een bomscherf. Ze was toen nog steeds voor een islamitische staat, maar meende dat IS een verkeerde weg was ingeslagen. Mogelijk zit ook Amber K. in het huurhuis. Ook zij wil graag terug naar Nederland. Tegen Een Vandaag zei ze dat ze ’het niet-voordringen in de rij bij Albert Heijn’ miste. „Hier zijn mensen onbeschoft en asociaal. In Nederland hebben mensen respect voor elkaar.” Volgens de laatste cijfers van de AIVD waarin de uittocht nog niet is verrekend, verblijven er in totaal 45 Nederlandse Syriëgangers in Koerdische kampen of in gevangenissen. Circa 35 daarvan zijn vrouwen. De meeste zaten opgesloten in al-Hol, de rest in het kamp al-Roj in Noordoost-Syrië. De Koerden zijn hun gevangenen liever kwijt dan rijk en hebben Europese landen herhaaldelijk gevraagd om hun oud-landgenoten te komen halen. Het is de vrouwen echter verboden om zelf te vertrekken. Het merendeel van de vrouwen wil terug naar huis, maar de grens tussen Idlib (Noordwest-Syrië) en Turkije is nog dicht. Zodra die opengaat of een smokkelaar een gaatje vindt, kan de groep de grens oversteken. Ze kunnen dan proberen onder de radar terug te keren naar Europa of proberen een Nederlands consulaat of ambassade in Turkije te bereiken. Zodra ze daar aankloppen, moet Nederland hen terughalen. Dan worden ze op Schiphol aangehouden, opgesloten op de Terroristenafdeling van de gevangenis en berecht. Eerder kregen IS-vrouwen straffen van circa anderhalf jaar. Terghalen naar Nederland Seebregts spande vorig jaar namens 23 vrouwen en hun 56 kinderen een zaak aan bij de rechtbank om de Nederlandse overheid te bewegen de vrouwen zelf weg te halen uit de kampen, zodat ze hier kunnen worden berecht. De rechter oordeelde aanvankelijk dat de Staat zich inderdaad harder moest inspannen voor repatriëring, maar het Hof zette een streep door dat vonnis. Het al dan niet actief terughalen van IS-vrouwen is een heet politiek hangijzer. Tegenstanders vinden dat de vrouwen in de regio moeten worden berecht door een tribunaal; Nederland moet hen niet terughalen vanwege het gevaar dat ze aanslagen plegen. Voorstanders vinden dat het beter is de vrouwen wel op te halen en hier te berechten, omdat ze anders misschien heimelijk terugkeren. Nog een ander risico dreigt als Nederland niets doet. Rechtszaken tegen polderjihadisten dreigen te mislukken als er te veel tijd overheen gaat voor ze in Nederland hun zaak kunnen bijwonen. De rechter heeft Nederland donderdag nog even uitstel gegeven om Ilham B. terug te halen uit al-Roj. Zij had de rechtbank gevraagd om een streep door haar vervolging te zetten, omdat het te lang duurt en Nederland niets doet om haar terug te halen.