Was het een winkelcentrum, een wapenopslagplaats of militaire basis? Na de fatale inslag van twee Russische raketten in de Oekraïense plaats Krementsjoek wordt niet alleen met vrees en beven naar overlevenden gezocht, maar ook naar de feiten. „Gewone Russen juichen op sociale media.” Het duurt nog wel even voordat de enorme berg puin in het Oekraïense Krementsjoek is opgeruimd. Twee raketten schudden de centraal gelegen stad maandag op. Onder meer een druk winkelcentrum werd geraakt, aldus Oekraïne, waarna het pand in lichterlaaie stond. Tientallen shoppers en winkeliers zouden de weg naar buiten niet meer hebben gehaald en worden nog vermist. De slachtoffers zijn, getuige de beelden, mogelijk levend verbrand en onder het ingestorte dak terechtgekomen. Anderen wisten net op tijd in een schuilkelder te geraken, meldt de Guardian. Zo’n driehonderd hulpdiensten waren meer dan vier uur bezig met het blussen van de enorme brand. Er vielen zeker 18 doden, 95 mensen zijn volgens Oekraïne gewond geraakt. Beveiligingscamera’s hebben de raketaanval op een Oekraïens winkelcentrum in Krementsjoek vastgelegd. Rusland ontkent het winkelcentrum te hebben geraakt. Drie dagen na de aanval zoeken wanhopige Oekraïners nog steeds naar hun geliefden. Tientallen mensen zijn nog vermist, zoals Kostyantyn Vozniy, die volgens zijn familie aan het werk was toen de raket insloeg. Op door de brandweer gevonden lichaamsdelen wordt dna-onderzoek verricht. „We hebben verschillende lichamen onder het puin vandaan gehaald, maar er liggen er zeker meer”, zegt brandweerman Oleksii (46) tegen de Britse krant. „Dit is normaal gesproken een erg drukke plaats.” De aanval werd uitgevoerd met twee oude Kh-22-raketten, afgevuurd door een Tupolev-22M-bommenwerper. Die raketten werden in 1962 ontwikkeld om schepen uit te schakelen en zijn stukken minder precies dan moderne Russische Iskander-M-raketten. Precisie staat al lang niet meer in het woordenboek van Moskou. „Dit toont hoe de Russen krampachtig proberen om kritische Oekraïense structuren voor opslag of bevoorrading te treffen. Alleen hebben zij geen precisiemunitie meer”, zegt een actieve Belgische topmilitair tegen Nieuwsblad. „Dit zal met andere woorden nog wel vaker gebeuren.” Moskou Na de vernietigende aanval klonk vanuit Rusland direct ontkenning (’false flag’) en een andere lezing dan die van de Oekraïners. Het ging niet om een winkelcentrum, maar om een opslagplaats elders met door het westen geleverde wapens. De brand was overgeslagen, en: het vermeende winkelgebied Amstor was helemaal niet meer in gebruik. „Boetsja 2.0: Kiev ontketent een explosie in Krementsjoek”, kopte het Kremlin-vriendelijke Tsargrad TV, met een verwijzing naar verschillende massagraven die volgens Moskou door Oekraïne bij Kiev zijn opgezet. Diverse internationale media als de BBC maken op basis van getuigen en militaire experts gehakt van de beweringen uit Moskou. De Oekraïense buitenlandminister Dmytro Kuleba sprak van ’misselijkmakende reacties’. „Gewone Russen juichen op sociale media. Russische diplomaten en functionarissen verspreiden krankzinnige complottheorieën en ontkennen dat de inslag zelfs maar heeft plaatsgevonden.” Vlog Pro-Russische accounts op sociale media namen een andere wending en speculeerden dat het ging om een militaire basis. Een Russisch ’factcheck’-kanaal beweerde dat er via sociale media maandenlang geen beelden van winkelende mensen naar buiten waren gekomen. Twee in Oekraïne populaire Youtube-vloggers bewijzen echter het tegendeel en plaatsten een dag voor de inslag een video hoe ze het winkelcentrum argeloos inlopen en in een supermarkt discussiëren wat ze allemaal zullen halen, zonder te weten dat van dat alles deze week niets over zou blijven. Ook andere inwoners weerspreken tegen journalisten dat het zou gaan om een militaire basis, en zeggen dat ze week in week uit bij Amstor langs gingen. Kiev publiceerde beelden van de inslag op het shopcentrum; ook steeds meer ander schokkend beeldmateriaal komt inmiddels boven water. De tweede raket belandde honderden meters verderop op een fabriek op een industrieterrein. De stad met normaal gesproken ruim 200.000 inwoners, gelegen aan de Dnjepr, 300 kilometer ten zuidoosten van Kiev, kwam al wel eerder onder Russisch vuur te liggen, maar bleef desondanks tot nog toe relatief gespaard. Elk gevoel van veiligheid zal na deze aanslag plots zijn verdwenen onder de inwoners, ook al ligt het front in de Donbas ver weg. Het winkelcentrum ligt in een druk deel van de stad: zo’n 36.000 mensen wonen in een straal van 2 kilometer rond de plek van de explosie. Maksym Musienko (26), medewerker in een elektronicawinkel, was aan het werk op het moment van de inslag. „Er waren veel mensen in de winkel. Maar wat er daarna gebeurde, daar herinner ik me niets van. Het winkelcentrum is geen gevaarlijke plaats voor de Russen. We dachten dat we ver genoeg van de grens zaten”, vertelt hij tegen de BBC. Musienko hield er granaatscherfwonden en een hersenschudding aan over. Zijn vrouw kwam in paniek ter plaatse na het horen van het nieuws. „Alles was zwart. Toen ik daar was, vertelden ze me dat hij in het ziekenhuis lag.” Een andere overlevende vertelt: „We probeerden uit het puin te raken. Ik hielp mijn vrouw. En onderweg hielp ik nog een meisje. Ik zag mensen liggen, sommigen reageerden niet. Het vuur werd groter en ik voelde dat ik op glas aan het lopen was.” Ook zijn vrouw ligt in het ziekenhuis. Om de twee uur probeert Mykola haar een berichtje te sturen. „Ik dacht echt niet dat dit zou gebeuren. Het was een veilige plek. Ik had nooit gedacht dat ze die zouden aanvallen.” „Het is behoorlijk indrukwekkend dat mensen nog steeds ontkennen dat een Russische raket het winkelcentrum heeft geraakt, terwijl er een video is die laat zien dat de raket het winkelcentrum raakt. Dat soort ontkenningen moet toch veel moeite kosten”, twitterde journalist Eliot Higgins van onderzoeksplatform Bellingcat. Dat collectief van burgerjournalisten kreeg tal van bonnetjes opgestuurd van recente betalingen in het winkelcentrum, als bewijs dat het wel degelijk ’business as usual’ was. ’Terreurdaad’ De Oekraïense president Volodimir Zelenski reageerde woedend op de ’terreurdaad’ uit Moskou. „Dit is een van de brutaalste terroristische aanslagen in de geschiedenis van Europa. Dit was een winkelcentrum in een vredige stad met vrouwen, kinderen en normale burgers.” Hij dringt er bij de Verenigde Naties op aan om onafhankelijke onderzoekers naar het gebied te sturen. „Ik stel voor dat de Verenigde Naties een speciale vertegenwoordiger sturen, of de secretaris-generaal, zodat de VN onafhankelijk informatie kunnen achterhalen en kunnen zien dat dit inderdaad een Russische raketaanval was”, zei Zelenski in een videotoespraak tot de VN-Veiligheidsraad. De Noorse NAVO-baas Jens Stoltenberg sprak van „ongekende wreedheid.” Ook de G7-landen lieten de aanslag deze week tijdens een top niet onbenoemd aan zich voorbijgaan. „Willekeurige aanvallen op onschuldige burgers zijn een oorlogsmisdaad. Het is een afschuwelijke aanval”, aldus een verklaring. De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zei na de aanval dat de oorlog snel moet worden beëindigd. Andere leiders, zoals Boris Johnson en Emmanuel Macron, noemden de aanval onder meer „barbaars” en een schande.
24 °C:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/79991b0a-f868-11ec-9122-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/49935d90-1702-11ed-a94e-0218eaf05005.png)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/a9f0d6f0-15a3-11ed-83de-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b10c88b8-1697-11ed-b940-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/426761ee-1697-11ed-81d6-0255c322e81b.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c6542cbc-16ce-11ed-91ce-02c309bc01c1.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/c43d7856-1553-11ed-af1a-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/b677aeb2-14d1-11ed-b6da-0218eaf05005.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/d7179e4c-135b-11ed-abf9-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/58a6e1aa-1110-11ed-964c-0217670beecd.jpg)
:quality(50)/cdn-kiosk-api.telegraaf.nl/bbb5623a-10e8-11ed-9d07-02d2fb1aa1d7.jpg)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/e/d/edwardnw_0001_laag_3.jpg)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/h/o/hoofd_1_10.jpg)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/f/l/flinq_torenventilator-1.jpg)
:quality(90)/webshop.telegraaf.nl/media/catalog/product/k/e/kent_dotted_-_2022-07-18t110433.589.png)