Echtpaar na pakken dief: ’Uiteindelijk ben jij de sjaak’

„Uiteindelijk ben jij de sjaak”, zegt Wim Vroom (56). De voormalige huisschilder uit Ter Apel stroopt z’n linkermouw op. Over zijn elleboog tot in zijn onderarm loopt een litteken. „Drie liter bloed verloren.” Wims vrouw Willeke: „Het was kantje boord.” Wims pink staat krom. Zenuw geraakt: „Dat komt niet meer goed.” Vorig jaar mei hielden Wim en Willeke op straat een dief aan. Een 20-jarige Algerijn uit het plaatselijke azc had iets gestolen uit een bestelbus van een winkelier. Met een paar anderen wisten Wim en Willeke de vluchtende jongeman staande te houden. De Noord-Afrikaan trok een stanleymes en haalde uit. Wim raakte lelijk gewond. „Slagaderlijke bloeding”, zegt Willeke. „Het spoot eruit, werkelijk. Het scheelde niet veel of Wim was doodgebloed.” Een burgerarrest, met een bijkans fatale afloop. Wat volgde was een lijdensweg. „We zijn compleet aan ons lot overgelaten”, zegt Willeke Vroom. „Terwijl die jongen direct de beste advocaten kreeg toegewezen. Op het laatst stond de advocaat van Connie Breukhoven hem bij. Hoe kan dat?” Trauma We zitten in de kleine, vrijstaande woning aan het kanaal in Ter Apel. Willeke serveert koffie met koekjes. Pal achter het huis ligt het asielzoekerscentrum. Het is een vertrouwd beeld in dit Oost-Groninger dorp: Afrikaanse en Arabische mannen, vrouwen en kinderen, wandelend of op de fiets. Willeke Vroom: „Ik maak regelmatig een praatje met ze.” Op tafel ligt een berg papieren. Brieven van het Openbaar Ministerie, van de Dienst Terugkeer en Vertrek en van Slachtofferhulp. Een map vol. En ook: kennelijk weggegooide – soms Duitstalige – identiteitspapieren van Noord-Afrikanen, ov-boetes, brieven van zorgverzekeraars aan bewoners van het azc. „Die vind ik hier achter in de berm en bij de sloot”, legt Willeke uit. Ze verzamelt ze ’als een soort traumaverwerking’ en levert de spullen in bij de politie. „Tassen vol heb ik al afgegeven.” Wim Vroom zit thuis omdat hij lijdt aan de schildersziekte OPS, een aandoening van het zenuwstelsel. Willeke is huisvrouw. Gevecht Het echtpaar voelt zich in de steek gelaten. „Niets ten nadele van de burgemeester of van het COA”, zegt Wim Vroom. „Die hebben ons netjes behandeld.” Maar: „Ik dacht: er wordt voor ons wel iets geregeld. Ik was aangevallen door een bewoner van het azc. Dan dragen zij toch ook verantwoordelijkheid?” Willeke: „We moesten het allemaal zelf uitzoeken. Maar hoe vind je een advocaat?” Ze belde met kantoren. „Kreeg ik te horen: dat wordt een gevecht met de overheid, daar beginnen we niet aan.” Henk Wolthof (58), toenmalig regiomanager van het Centraal Orgaan Opvang Asielzoekers: „Vroom had een lintje moeten krijgen. In plaats daarvan heeft hij permanente schade en moesten de burgemeester en wij eraan te pas komen om een slachtofferadvocaat te vinden.” Stokken Het proces werd een vervreemdende ervaring. Wim Vroom: „Volgens die jongen hadden wij hem met stokken geslagen.” Willeke: „De dader zou angstig zijn geweest en zich bedreigd hebben gevoeld omdat hij de taal niet verstond. Maar wij zagen hoe agressief hij was.” De rechter ging niet mee in het beroep op noodweer. Willeke laat het vonnis zien: „De verdachte heeft weinig zelfinzicht, staat hier. Hij ziet zijn eigen aandeel in het geheel niet en vindt zijn gedrag niet verkeerd.” Schadevergoeding De Algerijn kreeg tien maanden cel en het echtpaar kreeg een schadevergoeding toegewezen van 6822 euro. En toen raakte de dader zoek. Zoek? Willeke Vroom: „Hij had zijn straf uitgezeten en zou worden overgeplaatst naar vreemdelingenbewaring. Maar we kregen een brief van het Slachtoffer Informatiepunt Schadevergoedingsmaatregelen dat ze niet wisten waar hij was.” Zij vroeg om opheldering bij het Openbaar Ministerie. Willeke laat het antwoord zien. ’Ik heb even voor u geïnformeerd’, schrijft de ’zaakscoördinator’. ’De veroordeelde is inderdaad zoek. Maar dat maakt voor uw schadevergoeding niet uit’. Aardappels Wim Vroom: „Alsof het om een zak aardappels gaat, die kwijt is geraakt. Ze onderschatten totaal wat dit met je doet. Je weet nooit wat zo’n jongen van plan is.” Wat hen vooral steekt, is dat hun zorgen zo weinig serieus worden genomen. Willeke: „En dat wij verdacht worden gemaakt. We zouden een hetze voeren tegen asielzoekers. Ja, dat maakt me boos. Wij verdragen geen onrecht.” Vanuit het dorp kwam ook weinig steun. „Veel mensen werken zelf bij het azc of hebben er familie werken”, zegt Willeke. „Daarom houden ze hun mond. Maar als er wat is appen ze Wim, of hij iets kan doen.” De overlast in Ter Apel is groot: inbraken, winkeldiefstal. „Klopt. Een kleine groep veilige-landers bederft het voor de rest”, zegt Wolthof van het COA. Wim Vroom: „,Zelfs de politie spreekt over de ’nafjes’, Noord-Afrikaantjes.” Soms gaat bij het echtpaar Vroom wel drie keer per week het alarm af. „Staan ze weer op onze oprit.” Inbraak Laatst zag Wim Vroom hoe aan de overkant van het kanaal werd ingebroken in een auto. „Ik scheen de daders recht in het gezicht, maar ze gingen gewoon door. Met het water ertussen maakte het hen niks uit dat ik ze betrapte.” Dat zij als ’racisten’ worden afgeschilderd, zegt Willeke Vroom, maakt haar woedend. „In je eigen dorp mag je al niet meer wijzen op misstanden.” „Soms denk ik ’we verkopen de toko en gaan weg’”, zegt Wim. Maar ja, de kinderen. „En er is weer een kleinkind op komst.” De dader werd uiteindelijk opgepakt in Luxemburg. Willeke Vroom: „Hij is naar Rotterdam overgebracht en later uitgezet, hoorden we van het COA.” Toenmalig staatssecretaris Harbers (VVD) bood zijn excuses aan. „Die leek zich echt te schamen”, zegt Willeke Vroom. Maar de winkelier die was bestolen liet niks van zich horen. Zouden ze nog eens in de bres springen? „Nee”, zegt Willeke beslist. „Van ons hoeft in zo’n geval niemand meer iets te verwachten.” Wim Vroom knikt bevestigend: „Als het erop aankomt, sta je er helemaal alleen voor.”