Agenda Trump heeft wereldwijd ingrijpende gevolgen

Dat betekent in ieder geval dat de vrijhandel zal worden ingeperkt en dat de kans groot is dat nieuwe vrijhandelsverdragen niet van de grond komen. Dit heeft tot gevolg dat de wereldhandel zal afnemen en de groei van de wereldeconomie vertragen. Vooral voor handelslanden, zoals Nederland, heeft deze ontwikkeling negatieve effecten op de groei, werkgelegenheid en welvaart. Welvaart Waarom won zakenman Donald Trump de presidentsverkiezingen in de VS van de ervaren politica Hillary Clinton? Volgens de meeste, maar nog niet diepgravende, analyses is deze uitslag vooral het gevolg van de impopulariteit van Clinton en ontevreden kiezers die door de gevestigde (politieke) orde verwaarloosd zijn. Kiezers waar niet naar geluisterd is en die onvoldoende hebben kunnen profiteren van de gestegen welvaart en die hebben gezien dat de rijken steeds rijker worden en de armen armer. Maar ook kiezers die menen dat ze hun baan zijn kwijt geraakt door vrijhandel en door de toestroom van immigranten. Donald Trump slaagde er in deze kiezers het gevoel te geven dat hij als niet-politicus, maar als ervaren ondernemer, de elite in Washington van de troon kon stoten en als president er alles aan zou doen om de onvrede weg te nemen. Bij veel kiezers kreeg hij de handen op elkaar met zijn slogan “Make America great again” en zijn plannen waarmee dat mogelijk gemaakt moet worden. Hij boekte daarmee succes ondanks zijn vele grove uitlatingen. Plannen Donald Trump heeft tijdens zijn verkiezingscampagne plannen gepresenteerd die sterk afwijken van het beleid van Obama. De hoofdpunten zijn het terugdringen van vrijhandel en immigratie en het beschermen van Amerikaanse bedrijven tegen buitenlandse concurrenten. Daarnaast wil de nieuwe president de groei van de Amerikaanse economie verdubbelen met een miljardenpakket aan overheidsinvesteringen in de infrastructuur, zoals het moderniseren en verbeteren van binnensteden, schoolgebouwen, vliegvelden, havens, railverbindingen en het wegennet. Hogere groeicijfers moeten mede gerealiseerd worden door een forse verlaging van de belastingen voor burgers en bedrijven. De internationale concurrentiekracht van het Amerikaanse bedrijfsleven wil zakenman Trump bevorderen door de winstbelasting te verlagen. Hij gaat er vanuit dat met een laag tarief van 15% ( nu 35%) ondernemers in de VS honderdduizenden nieuwe banen gaan creëren. Populistisch Zowel in de VS als Europa, worden de plannen van Trump afgedaan als populistisch, maar zijn kiezers denken daar anders over. Ze juichen de investeringsplannen, het inperken van vrijhandel en het sluiten van grenzen toe. Vooral hoger opgeleiden profiteren van vrijhandel en goedkope immigranten, terwijl lager opgeleiden hun baan verliezen. De gevestigde politiek in de VS, maar ook in Europa heeft daar te weinig oog voor. In de internationale politiek wordt verwacht dat Trump, mede onder invloed van het Congres en de Senaat, zijn plannen zal moeten afzwakken. Economen menen dat het voorgenomen zal leiden tot een gigantische toename van de Amerikaanse staatsschuld en een verzwakking van de dollar. Het is waar dat Trump voor zijn beleid de steun nodig heeft van het Congres en de Senaat, maar die hebben een Republikeinse meerderheid. En daarmee kan hij zaken doen om het beloofde Trump-beleid snel uit te voeren. Zijn plannen zullen bij veel Republikeinen op bezwaren sluiten, maar hij zal wijzen op zijn beloften aan de kiezers en ook dat Republikeinen die zijn plannen dwarsbomen straks hun herverkiezing op het spel zetten. Dat zal zeker werken. Effecten op de wereldeconomie Europa en andere landen in de wereld moeten er rekening meehouden dat Trump een belangrijk deel van zijn plannen zal weten te realiseren. De afgelopen vijftig jaar heeft vrijhandel in de meeste landen bijgedragen aan de groei van de economie en aan extra welvaart. De schaduwkanten, zoals het verlies aan banen in verschillende landen, de toename van inkomens- en vermogensongelijkheid en de aantasting van het milieu en het vergroten van de klimaatproblematiek zijn door de politiek onvoldoende onderkend. Ze zijn een voedingsbodem geworden voor de onvrede van veel burgers. Trump wil die onvrede in de VS wegnemen door vrijhandel in te perken, het eigen bedrijfsleven te bevoordelen en immigranten te weren. Hoewel de VS de afgelopen decennia economisch aan internationale kracht heeft ingeboet, is het nog steeds de grootste economie van de wereld. Daarom zal het protectionisme en isolationisme dat Trump voorstaat leiden tot een lagere groei van de wereldeconomie en een afname van de wereldhandel. Daarvan zal de nieuwe president in eerste instantie niet wakker liggen, want op de korte termijn kan hij zijn kiezers inderdaad laten zien dat de beloofde extra banen er komen. Maar op de langere termijn zal dit mooie beeld snel verslechteren. Wereldwijd zullen landen tegenacties ( o.m. protectie) ondernemen die de VS veel banen gaan kosten. Trump krijgt te maken met het machtige China dat naar verwachting binnen vijf jaar of eerder de grootste economie van de wereld zal zijn, maar ook andere opkomende economieën zullen de VS met tegenmaatregelen treffen. EU Ook de EU, het grootste handelsblok van de wereld, moet zich beraden en heeft nu een extra belang om het VK binnen boord te houden om zo een breed front te vormen tegen schadelijke maatregelen van de kant van de VS. Een Brexit kan waarschijnlijk worden voorkomen door de macht van Brussel fors terug te dringen en immigratiestromen binnen de EU tegen te gaan. Zo moeten EU landen de mogelijkheid krijgen om maatregelen te treffen waarmee de vrije immigratie kan worden ingeperkt. De praktijk leert dat deze vrijheid in veel landen de arbeidsmarkt verstoort, sociale stelsels onder druk zet en een optimaal veiligheidsbeleid onmogelijk maakt. De EU-leiders moeten de bemoeienis van Brussel met nationaal beleid snel gaan inperken, maar tegelijk is het wel nodig de economische samenwerking en het defensie- en veiligheidsbeleid te versterken. Daarnaast moet de EU meer samenwerken met China, India en andere opkomende economieën. De onder druk van de VS ingevoerde sanctiemaatregelen tegen Rusland moeten, na de beëdiging van president Trump op 20 januari 2017, worden ingetrokken. Investeren in infrastructuur Trump zal zeker scoren met zijn miljarden overheidsinvesteringen in de infrastructuur. Deze zullen de Amerikaanse groei aanjagen en honderdduizenden Amerikaanse banen scheppen. IMF en OESO pleiten daarvoor al jaren, ook voor Europa. Economen die waarschuwen dat de Amerikaanse staatsschuld daardoor zal oplopen hebben gelijk, maar Trump zal zich daarvan weinig aantrekken. Bovendien gebruikt hij als tegenargument dat deze economen overdrijven, omdat de extra groei ook leidt tot meer belastinginkomsten voor de schatkist. Abonneer u op onze nieuwsbrief, en volg ons op Twitter en Facebook