Zondag somberde ook informateur Remkes dat zijn inspanningen op landgoed De Zwaluwenberg niet het beoogde resultaat hebben bereikt. Iets dat hem zorgen baart. „Als ik vol overtuiging was dat dit allemaal zou gaan vliegen, dan had ik hier iets anders gestaan.” Volgens Remkes zijn er echter ook ’agendatechnische hinderpalen’ die het verloop van de formatie komende dagen bemoeilijken. „Ik vind ook dat het te lang duurt, maar op zichzelf zijn die redenen van de lange duur wel heel plausibel.”

Prinsjesdag

Huidig VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans wordt in aanloop naar Prinsjesdag en de daaropvolgende algemene politieke beschouwingen alvast naar voren geschoven om in de Tweede Kamer op zoek te gaan naar meerderheidssteun. Die is nodig voor wijzigingen in de begroting van 2022, waarin belangrijke besluiten kunnen worden genomen. Bijvoorbeeld over stikstof, nieuwe klimaatplannen en woningbouw.

De debatten tijdens de algemene politieke beschouwingen zullen dan ook een lakmoesproef worden voor het slagen van een eventueel minderheidskabinet. Aangezien zo’n kabinet telkens op zoek moet naar een meerderheid, kan nu worden afgetast of andere partijen de voorstellen van VVD, D66 en CDA willen steunen. Mocht die wil bij andere partijen ontbreken, lijkt een minderheidskabinet een kansloze missie, klinkt het vanuit de coulissen van D66.

Rob Jetten en Sigrid Kaag

Ⓒ ROBIN UTRECHT

GL en PvdA kritisch

Bij Buitenhof reageerden GL-leider Jesse Klaver en PvdA-voorvrouw Ploumen kritisch op de formatieverloop. Beide partijen, die eerder met VVD, D66 en CDA aan tafel zaten en elkaar niet los lieten, noemden het nieuwe uitstel ’onverstandig’. Toch zag Klaver wel iets positiefs, namelijk dat VVD, D66 en het CDA bredere steun gaan zoeken. Volgens Klaver is „de hele politieke situatie nu onverantwoord” omdat er al zo lang een demissionair kabinet zit.

Maar juist afgelopen week bleek dat GL, PvdA en CU zich meermaals keerden tegen het zittende kabinet, bijvoorbeeld toen een motie van afkeuring werd gesteund na de chaotische evacuatie in Afghanistan. Juist die actie leidde tot het vertrek van ministers Kaag (Buitenlandse Zaken) op donderdag en Bijleveld (Defensie) op vrijdag. Remkes noemde die gebeurtenissen een ’complicerende factor’ tijdens de gesprekken op De Zwaluwenberg.

In het zonnetje

Volgens betrokkenen verliepen de gesprekken tussen VVD’er Rutte, D66-leider Kaag en CDA-voorman Hoekstra het afgelopen weekeinde juist wel in goede harmonie. Laatstgenoemde zei ’gematigd optimistisch’ huiswaarts te keren. Rutte stelt zelfs dat de sfeer tijdens de gesprekken – dikwijls ook in het zonnetje – ’meer dan uitstekend was’. Volgens Kaag was haar inzet erop gericht een nieuwe regering snel in het zadel te helpen. „Het demissionaire kabinet begint natuurlijk een beetje een duiventil te worden.”

Informateur Remkes liet weten dat de heisessie niet tot een doorbraak in de formatie heeft geleid.

Ⓒ ANP/HH

Overigens bleef Kaag zaterdagavond niet logeren in het chique pand in het Gooise groen. De heisessie was mede bedoeld om elkaar, onder het genot van een borrel, ook ’s avonds nog eens diep in de ogen te kijken. Iets dat tijdens vorige formaties nogal eens ’doorbraakjes’ opleverde. De D66-politica reed rond negen uur ’s avonds echter de oprijlaan in Hilversum af omdat ze thuis bij haar gezin wilde zijn. Het formele programma met Remkes was toen afgelopen, laat de partij weten. Volgens D66 heeft het voortijdige vertrek niets van doen heeft met de onderlinge verhoudingen. Kaag schoof zondagochtend wel weer aan bij het ontbijt met Remkes, Rutte en Hoekstra en de drie secondanten.