Zorgen over opmars militante sekte: ’De witte man is een duivel’

’De tijd dat jullie witten ons kunnen vermoorden zonder consequenties is voorbij.” Vanuit New York, gekleed in een wit priestergewaad met een goudgerande bril op de neus sprak de 87-jarige Louis Farrakhan in juli zijn vele tienduizenden volgelingen toe. Blanken en Joden zouden moeten boeten voor de dood van George Floyd, dreigde de bejaarde sekteleider. „Jullie gaan een zware, zware prijs betalen.” Welkom in de wonderlijke wereld van het zwarte rechts-extremisme, nu ook in Nederland verkrijgbaar. Het is een gevaarlijke cocktail van ideeën: het blanke ras is het resultaat van een mislukt fokprogramma, witte mensen zijn ongeneeslijk slecht, zwarten zijn de meesters van het universum. Voeg een aangepaste versie van de islam toe, een flinke scheut Jodenhaat en homofobie, een eetlepel ufo-geloof, wat corona-complottheorieën en het mengsel is klaar voor ontbranding. Door meeslepende toespraken van Farrakhan, media-optredens en veelvuldig gehengel naar de aandacht van popsterren heeft de Nation in Amerika inmiddels tussen de 50.000 en 100.000 volgelingen verzameld. Nu probeert de beweging ook voet aan de grond te krijgen op het Europese vasteland en in Nederland. Dat gaat op zijn Nederlands, en dus minder glamoureus dan in de VS. Daar spreekt Farrakhan zijn volgelingen toe vanaf een zonovergoten landgoed, omringd door wuivende palmen, wapperende vlaggen en marcherende moslimsoldaten in smetteloze uniformen. De introductie in Nederland gebeurde in een buurthuis in de Bijlmer met een kamerplant en een lege flip-over als achtergrond. „We hebben één gemeenschappelijke vijand”, hield de Almeerse jongerenwerker Ulrik Eugene X zijn zwarte publiek voor. „We moeten samenwerken voor één doel.” Ulrik noemt zich ’student, soldaat en volger van Allah in het Leger van Mohammed onder leiding van de eervolle voorganger Louis Farrakhan’. Hij was het die bij het Europese hoofdkwartier in Londen toestemming vroeg om de Nation naar Nederland te halen. Nu organiseren ze fitnesstrainingen en bijeenkomsten vol peptalks en het aantal sympathisanten groeit. Ulrik ziet een nieuwe apartheid voor zich, volledig los van de volgens hem blanke overheersing. „In andere landen zoals de VS hebben we al eigen scholen, supermarkten, land, zelfs een eigen Netflix.” „De witte man is een duivel”, zegt zijn broeder Geraldo X instemmend. Sinds de jonge Amsterdammer twee jaar geleden de Nation of Islam ontdekte, begon hij zich te voeden met lezingen van Farrakhan. Sinds juni is Geraldo lid, vertelt hij in een podcast. „We haten de manier waarop witte mensen denken”, zegt hij zijn leider na. Hij vindt het logisch dat blanken zullen worden uitgeroeid. „Want is het rechtvaardig om degene die constant onrecht doet, op deze planeet te laten bestaan?” AIVD Inlichtingendienst AIVD doet sinds een jaar extra onderzoek naar groepen die niet in de traditionele links-rechts hokjes passen, zoals het ’identitair extremisme’. „Bij identitair extremisme raken bepaalde groeperingen, redenerend vanuit de eigen identiteit (ras, geaardheid, geslacht, geloof enzovoort) gefrustreerd door gebrek aan gehoor en door het gevoel dat ze achtergesteld worden”, schrijft de dienst. „Zo ziet de AIVD de afgelopen jaren vooral een trend in de opkomst van antiracismegroepen die vanuit hun eigen identiteit ageren tegen in hun ogen koloniale en racistische elementen in de Nederlandse samenleving.” De Nation heeft het tij mee. De beweging kan rekenen op sympathie uit de hoek van linkse activisten. Een van hen is Gideon Everduim, een rapper wiens ster rijzende is met de opkomst van de Black Lives Matter-beweging in Nederland. Everduim is in Noord-Holland lijsttrekker van partij Denk. Hij sprak op demonstraties en premier Rutte nodigde hem eind juni uit op het Catshuis. Everduim is bevriend met Ulrik Eugene en flirt openlijk met de beweging. Twee jaar geleden haalde hij drie leden van de sekte naar Amsterdam voor een ’collectief ritueel van verzet’ in theater Frascati. Innig gearmd ging hij op de foto met het drietal, die hij ’mijn broeders en zusters’ noemde. Op Facebook deelt hij uitspraken van Farrakhan. Zijn sympathie ging zelfs zo ver dat hij zichzelf op sociale media een tijdlang ’Young Farrakhan’ noemde. Everduim pleit voor een aparte politieke partij voor zwarte Nederlanders. „Er is wel een partij voor dieren in Tweede Kamer”, zei hij, „maar nul vertegenwoordiging voor ons.” Everduim wil niet reageren op vragen van deze krant over de Nation. Veel agressie De Vlaamse radicaliseringsonderzoeker Peter Velle vindt de komst van de Nation of Islam naar Nederland en de steun van politici voor dit soort geluiden ’zeer verontrustend’. „De gewelddadigheden in Amerikaanse steden zijn mede georganiseerd door deze groep. Ik vrees dat die onrust nu ook de regel gaat worden in Nederland. We zien hier al veel agressie bij Black Lives Matter en acties tegen Zwarte Piet.” Voor de Nederlandse Nation-leden gaat Black Lives Matter eigenlijk niet ver genoeg. Het Surinaams-Nederlandse lid Randy X riep bij de oprichtingsbijeenkomst in de Bijlmer al tegen het publiek: „Ik hoor vaak: we moeten in dialoog met mensen, we moeten praten, dan komt er meer begrip. Maar weet je wat de eervolle minister Farrakhan dan zou zeggen? Shut up!” Black Lives Matter is een valstrik, leggen de Nation-leden James, Geraldo en Ulrik Eugene uit in een Nederlandse podcast. „De witte man weet dat we emotioneel zijn en dat we gaan huilen als zij voor zwarten op hun knieën gaan”, zegt James. „Hou toch op. Hoe zit het dan met al die mensen die witte mensen hebben vernietigd en al die landen die ze in slavernij hebben gebracht? We steunen die beweging niet. We kunnen onze tijd beter gebruiken om het systeem helemáál uit de weg te ruimen. De tijd van de witte man is voorbij. Dit is het einde van hun beschaving. Wij van de Nation weten wat eraan komt.” Antisemitisme Oorlogstaal dus. Minstens zo zorgelijk is het onversneden antisemitisme van de Nation. „Dat wij Joden haten, is desinformatie door de media”, zegt broeder James. „En de media worden gecontroleerd door de Joden.” De retoriek van Farrakhan en zijn mannen doet denken aan nazipropaganda, zegt Aron Vrieler van het CIDI. „Farrakhan prees openlijk Hitler. Vanaf het ontstaan in de jaren dertig verspreidt deze groep antisemitische clichés zoals de ’Joodse beheersing’ van media, Hollywood, de Amerikaanse politiek enzovoorts. Het is zorgwekkend dat de Nation steeds vaker in de mainstream geaccepteerd lijkt te worden. Vooral sinds de protesten in de VS is er een aantal bekende artiesten en politici geweest die zich laten associëren met Farrakhan, en die zijn antisemitisme onder het tapijt schuiven onder het mom van zwarte emancipatie. Dat is dus een ontwikkeling die nu ook in Nederland te vrezen is.” Nederland doet er daarom goed aan om de Nation in de gaten te houden, zegt ook Muhammad Fraser-Rahim van de Howard University in Washington. Hij weet waarover hij spreekt: zijn familie zat in de beweging en hij schreef er een boek over. Bovendien werkte hij bij de Amerikaanse contraterreur en bij Homeland Security. Hij ziet dat de Nation hengelt naar sympathie van Amerikaanse rappers zoals Snoop Dogg en Puff Daddy. Die schurken openlijk tegen de Nation aan. Farrakhan bood artiest Beyoncé aan om haar lijfwachten te betalen. ’Luidruchtige oom’ Geweldsincidenten zijn nog zeldzaam bij de Nation, zegt Fraser-Rahim. „Het is vooral racistische retoriek. Maar sommige leden zijn wel doorgestroomd naar IS en Al-Qaeda.” Het gevaar van identitair extremisme is vooral dat bevolkingsgroepen tegen elkaar worden opgezet, stelt de AIVD. Geweld ligt wel op de loer. In het kielzog van de Nation of Islam volgen radicalere groepen. Zoals de ’Afrikaanse Hebreeërs’, een extremistenclub die ook in Nederland een afdeling heeft. Vorig jaar openden leden het vuur in een Joodse supermarkt in New York. Er vielen zes doden. Luid predikend en zwaaiend met borden staan ze in vreemde gewaden bij station Bijlmer en in de Rotterdamse koopgoot. Deze zomer verdreven ondernemers hen uit het Amsterdamse winkelcentrum Ganzevoort omdat ze het haatzaaien spuugzat waren. Net als de Nation zien ook de Afrikaanse Hebreeërs blanken en Joden als duivels. „De tijd van oorlog komt eraan”, roepen ze opgetogen. Een van hen neemt het woord: „Ik kan niet wachten tot die dag. Ik wil niet alleen die gasten doden, maar ook hun teven pakken.”