Optimisme, maar ’vooral volhouden’

„Het lijkt duidelijk te worden dat de maatregelen inderdaad effect hebben. Het is nu een kwestie van volhouden”, is viroloog Marion Koopmans van het Erasmus MC duidelijk. Ook het RIVM lijkt optimistisch. Al enkele dagen constateert het instituut dat de exponentiële groei van het aantal ziekenhuis- en IC-opnames afvlakt. „Ik vermoed dat we maandag of dinsdag meer kunnen zeggen over het effect van de genomen maatregelen”, aldus een woordvoerster. Aantal neemt minder snel toe Afgelopen woensdag zei RIVM-hoofd Jaap van Dissel voor het eerst dat het aantal ziekenhuisopnames lijkt af te vlakken. Dat leek toen voorbarig, maar de cijfers van eind vorige week en dit weekend bieden meer houvast. „Net als de afgelopen dagen is gemeld, neemt het aantal in het ziekenhuis opgenomen patiënten en het aantal overledenen minder snel toe dan je zonder maatregelen zou verwachten”, laat het instituut nu al enkele dagen weten. Maar het prangende probleem lijkt nu te zitten op de intensive care. Het instituut rekent met modellen die allerlei variabelen gebruiken om het benodigde aantal bedden te voorspellen. Tot in de loop van deze week ging men uit van een verblijf van gemiddeld tien dagen in een ic-bed per coronapatiënt. In de praktijk blijkt dat besmette mensen veel langer op de intensive care verblijven, namelijk 23 dagen. Maximum bereikt Vandaar dat het gehoopte maximum van duizend bedden per begin april nu al is bereikt, blijkt uit cijfers van Stichting NICE (Nationale Intensive Care Evaluatie). Die meldde zondagavond dat voor zover bekend in totaal 975 mensen met corona op de ic liggen. In totaal zijn meer mensen opgenomen geweest, maar bijna tweehonderd van hen zijn ontslagen van de ic. Het RIVM laat weten dat er iedere dag zo’n tachtig patiënten bij komen op de Nederlandse intensive care-afdelingen in de ziekenhuizen. „De meest positieve scenario’s van vorige week komen niet uit”, zegt Jacco Wallinga, hoofdmodelleur van het RIVM tegen de NOS. „Het enige wat je nu kunt doen is de capaciteit verhogen. De patiënten die over twee weken op de intensive care liggen, zijn nu al besmet. Nieuwe maatregelen nemen heeft voor deze mensen geen effect meer”, zegt de expert. ’Piek ligt nog voor ons’ Hij krijgt bijval van hoogleraar virologie Marion Koopmans, die erop wijst dat de piek qua bezetting van ic-bedden echt nog voor ons ligt. „Na een besmetting duurt het even voor mensen ziek worden, en een verblijf op de intensive care met het coronavirus kan weken duren. Dat zou betekenen dat de verwachte piek pas laat in april ligt.” Dat is slecht nieuws voor minister Hugo de Jonge, die afgelopen week juist aangaf alles op alles te zetten om 1600 intensive care-bedden klaar te hebben staan als de piekperiode van de coronacrisis zich in de ziekenhuizen aandient. Normaal gesproken zijn in heel Nederland 1150 bedden beschikbaar. Dit weekend zijn de eerste twee Nederlandse patiënten vanuit Zwolle overgebracht naar Duitsland, meldde het Isala Ziekenhuis. De spreiding is nodig, omdat het ziekenhuis een verdere stijging van het aantal ic-patiënten verwacht. Leed Ook viroloog Ab Osterhaus wijst erop dat de piek aan coronapatiënten zeker op de intensive care nog moet komen, en dat het leed nog niet geleden is. Hoewel het RIVM voorzichtig optimistisch constateert dat ’het aantal in het ziekenhuis opgenomen patiënten en het aantal overledenen minder snel toe dan je zonder maatregelen zou verwachten’. „Natuurlijk hebben de maatregelen enig effect ten opzichte van als je niks zou doen. Maar dit zijn nog altijd dagkoersen. Laten we hopen dat we nu inderdaad een begin van een afvlakking zien”, zegt Osterhaus daarover. Zondag steeg het aantal ziekenhuisopnames nog met 529 naar bijna 3500 en bleek dat er 132 nieuwe meldingen waren van mensen die zijn overleden aan het coronavirus. De exponentiële groei waar eerder sprake van was, neemt echter af. „Je wilt dat een aantal dagen op rij zien”, zegt de woordvoerster van het RIVM. Die verwacht dat het instituut begin deze week kan aangeven of de genomen maatregelen afdoende zijn om de crisis het hoofd te bieden. Vorig weekend nog liepen mensen met name ten noorden van de grote rivieren met drommen tegelijk door bosgebieden en over het strand. De ernst leek nog niet te zijn doorgedrongen, waarna strengere maatregelen werden getroffen. Spuigaten Dit weekend ging het een heel stuk beter, merkten onder meer Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en de ANWB. „Zelfs op de plekken waar het vorig weekend de spuigaten uitliep, met name aan de kust en bij grote steden, was het nu rustig”, aldus een woordvoerder van Natuurmonumenten. Slechts op enkele plaatsen werd het te druk. Komende dinsdag besluit het kabinet wat er gaat gebeuren met de nu geldende maatregelen. Daarbij gaat het om de maatregelen die tot 6 april gelden, waaronder het dicht houden van scholen en horeca. „Het lijkt mij zaak die te handhaven en te kijken waar het nog beter kan”, stelt Osterhaus. „We zitten nog niet op de piek.” Ook Koopmans benadrukt bovendien dat in sommige provincies het ergste mogelijk nog moet komen: „De eerste afvlakking was in Brabant, maar daar waren ook de eerste strenge maatregelen. Het is nog niet duidelijk of de afvlakking zich ook in de rest van het land aandient.” Koopmans: „Als je heel zuiver kijkt, moeten de genomen maatregelen zich deze week bewijzen. Brabant is hoopgevend, maar we moeten volhouden.” Ze wijst er wel op dat het positief is dat de cijfers op een afvlakkende curve duiden. „Als we niets hadden gezien, hadden we ons echt moeten afvragen ’wat nu’?” In de nieuwste corona-update alles over coronahaard Nunspeet, een kijkje over de grens in Wuhan, waar het leven langzaam weer op gang komt, en Oostenrijk, waar vier Nederlandse skileraren al weken zitten opgesloten. Luister de podcast hier, hieronder via je eigen podcast app.