• Luchtvaart: dubbele test VK ’drama’
• Besmettingen voor het eerst in 273 dagen onder signaalwaarde
• ’Verdere versoepelingen Engeland met vier weken uitgesteld’
• Malta kleurt groen op kaart met reisbestemmingen

22.43 - Londen stelt einde lockdown op ’Vrijheidsdag’ uit om deltavariant

De Britse regering wil vier weken langer wachten met het opheffen van de lockdown in Engeland. Daar hadden op 21 juni alle beperkingen op sociale contacten moeten vervallen. Britse media noemden dat alvast ’Freedom Day’ (Vrijheidsdag), maar maandagavond bleek dat premier Boris Johnson een volledige heropening van de samenleving nog niet aandurft.

Johnson zei op een persconferentie dat de heropening wordt uitgesteld tot 19 juli. Hij maakt zich zorgen over de snelle verspreiding van de uit India afkomstige deltavariant van het virus. De Britse autoriteiten zeggen dat de nieuwe variant 60 procent besmettelijker is dan de alfavariant van het virus, die internationaal ook bekendstaat als de Britse variant.

Het uitstel moet de autoriteiten in staat stellen om miljoenen extra mensen een tweede vaccindosis te geven voordat de beperkingen worden opgeheven. Op 19 juli moet volgens Johnson ongeveer twee derde van de volwassenen volledig zijn gevaccineerd. Daarmee zijn ze beter beschermd dan wanneer ze pas één prik hebben gehad.

De premier noemde uitstel een lastige keuze. Het betekent volgens Britse media in de praktijk dat nachtclubs de deuren voorlopig nog niet mogen openen. Ook moeten bezoekers van cafés langer wachten tot ze weer staand mogen drinken aan de bar. Johnson zei dat mogelijk duizenden levens gered kunnen worden door iets langer te wachten en meer mensen te vaccineren.

De regering van Johnson heeft de lockdown de afgelopen maanden stapsgewijs versoepeld. Scholen en horecazaken mochten onder voorwaarden weer open. De volgende stap in het plan had de vierde en laatste moeten zijn. De landelijke regering beslist alleen over de coronamaatregelen in Engeland, waar de meeste Britten wonen. Schotland, Noord-Ierland en Wales gaan over hun eigen gezondheidsbeleid.

Het Britse parlement mag zich nog wel uitspreken over het door Johnson gewenste uitstel. Dat kan volgens de Britse omroep BBC leiden tot een opstand binnen de Conservatieve Partij van de premier en ook de oppositie heeft kritiek. De linkse Labourpartij klaagde dat de deltavariant het land kon binnenkomen door laks overheidsbeleid.

Gezondheidswoordvoerder Jonathan Ashworth van Labour zei dat „het land in deze staat verkeert omdat Boris Johnson heeft nagelaten om onze grenzen te beschermen. Die waren zo lek als een zeef.” De politicus benadrukte wel dat zijn partij het uitstel van de heropening met tegenzin zal steunen. „Maar om heel duidelijk te zijn: het virus grijpt om zich heen omdat Boris Johnson de achterdeur open heeft laten staan.”

Ook vanuit het bedrijfsleven klonken ongeruste reacties. Critici vrezen een financiële strop voor sommige bedrijven als de lockdown niet snel wordt beëindigd. Een brancheorganisatie voor cafés zei te vrezen dat de maand uitstel de sector zeker 400 miljoen pond (465 miljoen euro) gaat kosten. Horecazaken kunnen op dit moment nog steeds niet hun volledige capaciteit benutten.

De topvrouw van de British Beer & Pub Association waarschuwde volgens Sky News dat horecazaken hun schuldenlast zien groeien. „Iedere week dat de restricties van kracht blijven en de onzekerheid doorgaat, groeit de kans dat pubs voor altijd de deuren moeten sluiten.”

21.23 - Dodental door coronavirus in VS boven de 600.000

Het coronavirus heeft in de Verenigde Staten het leven gekost aan meer dan 600.000 mensen. Dat meldt persbureau Reuters op basis van eigen onderzoek. Uit de cijfers komt naar voren dat de grootschalige vaccinatiecampagne in het land vermoedelijk flink de rem heeft gezet op de stijging van het dodental.

Het land bereikte de grimmige mijlpaal van 600.000 doden 113 dagen nadat een half miljoen sterfgevallen waren gemeld. De VS gingen daarvoor in ’slechts’ 35 dagen van 400.000 naar 500.000 doden. In mei zijn in totaal 18.587 coronagerelateerde sterfgevallen gemeld, waarmee het dodental toen ongeveer 81 procent lager uitviel dan in januari.

Toch voeren de circa 328 miljoen inwoners tellende VS nog steeds de lijst aan van landen met de hoogste officiële dodentallen door corona. Het aantal overleden Amerikaanse patiënten vormt ongeveer 15 procent van de circa 4 miljoen geregistreerde sterfgevallen in de wereld. Nederland heeft sinds het begin van de internationale corona-uitbraak melding gemaakt van de dood van ruim 17.000 coronapatiënten.

De VS behoren wereldwijd echter ook tot de koplopers op vaccinatiegebied. Zeker 166 miljoen volwassenen hebben volgens gezondheidsdienst CDC minstens één prik gehad van een coronavaccin. Het baart de autoriteiten wel zorgen dat steeds minder mensen zich melden voor een prik. Met onder meer loterijen en gratis ritjes naar vaccinatiecentra wordt geprobeerd om twijfelaars over de streep te trekken.

17:00 - Afgelopen week bijna 1,7 miljoen mensen geprikt, nieuw record

Bijna 1,7 miljoen Nederlanders hebben vorige week een vaccinatie tegen het coronavirus gekregen. Dat is een nieuw record. Het exacte aantal is 1.667.613. Volgens het ministerie van Volksgezondheid komen er veel vaccinleveringen binnen en zijn er veel mensen beschikbaar om te vaccineren.

Een week geleden meldde het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) dat in de week ervoor ruim 1,2 miljoen mensen waren gevaccineerd. De verwachting voor vorige week was 1,45 miljoen, maar uiteindelijk zijn er dus nog ruim 200.000 prikken meer gezet.

Coronaminister Hugo de Jonge laat in een reactie weten: „We vaccineren nu ruim 300 mensen - een volle kerk - per minuut, en 18.000 mensen - een half Philips Stadion - per uur. Met elke prik verhogen we onze bescherming tegen het virus en komt het volledig openen van de samenleving weer een stukje dichterbij.”

Het ministerie van Volksgezondheid verwacht dat er in de komende weken 1,3 tot 1,4 miljoen prikken per week worden gezet.

14.20 - Novavax: ons coronavaccin biedt meer dan 90 procent bescherming

Het coronavaccin dat het bedrijf Novavax ontwikkelt, biedt volgens de makers 90 procent bescherming tegen infectie met het coronavirus. Volgens Novavax voorkomt het vaccin voor 100 procent dat mensen ernstig ziek worden van het virus. Dat komt overeen met de voorlopige uitkomsten die het Amerikaanse bedrijf eerder naar buiten bracht.

Het vaccin NVX-CoV2373 is uitgetest op bijna 30.000 mensen in de Verenigde Staten en Mexico. Sommige proefpersonen kregen het vaccin, anderen een placebo. Van de mensen in de controlegroep, met het placebo, liepen 63 mensen het coronavirus op en vier van hen waren er slecht aan toe. Bij de mensen die het vaccin kregen, raakten veertien alsnog besmet en daar bleven alle klachten mild. Bovendien beschermt het vaccin behoorlijk goed tegen varianten van het virus, zegt Novavax.

De Europese Unie is met Novavax in gesprek over het kopen van vaccindoses. De Europese toezichthouder EMA kijkt alvast mee met de proeven van het middel, zodat de organisatie sneller kan beslissen of het vaccin werkt en of het veilig is. Het bedrijf wil in juli, augustus op september goedkeuring aanvragen, zodat het vaccin op de markt mag komen. Na het oordeel van het EMA is het aan de Europese Commissie om het vaccin toe te laten. Daarna beslissen landen zelf of en hoe ze het vaccin inzetten. Tegen het einde van het jaar wil Novavax 150 miljoen doses per maand produceren.

Novavax test het vaccin momenteel uit op 12- tot 18-jarigen, zodat ook zij in de toekomst misschien het middel kunnen krijgen.

10.32 - Duitse gezondheidsminister wil ook van mondkapjes af

De Duitse minister van Gezondheid Jens Spahn heeft zich uitsproken voor het stapsgewijs afschaffen van de mondkapjesplicht. Hij zei in gesprek met de persgroep Funke dat nu het aantal gevallen van het virus sterk afneemt, Duitsland stap voor stap het dragen van mondkapjes kan laten vallen. Hij denkt allereerst aan het opheffen van verplichtingen die in de open lucht te dragen.

Mede onder invloed van het warme weer is er grote druk vanuit media en de politiek de mondkapjes af te schaffen. Spahn blijft wel bij het advies vooral op reis en bij ontmoetingen binnen een masker te dragen. Hij wil de versoepeling plaatselijk beginnen, in regio’s waar heel weinig besmettingen en veel inentingen zijn. Bijna de helft van de Duitsers (48 procent) heeft al ten minste één vaccinatie gehad.

Spahns collega van Justitie, Christine Lambrecht, heeft de deelstaten al gevraagd te onderzoeken of de mondkapjesplicht nog wel geëigend is, afgaande op het dalende aantal coronagevallen. Ze herinnerde eraan dat volgens de gemaakte afspraken de staat geen recht heeft grondrechten buiten werking te stellen als er over een week genomen minder dan 35 nieuwe besmettingen zijn geconstateerd.

9.55 - Mensen uit 1994 zijn aan de beurt om afspraak te maken

Mensen die in 1994 zijn geboren, kunnen vanaf maandag een afspraak maken voor vaccinatie tegen het coronavirus. Dat heeft minister Hugo de Jonge (Volksgezondheid) laten weten. Het gaat om mensen die nog 26 zijn of dit jaar hun 27e verjaardag al hebben gevierd. Zij krijgen, net als andere twintigers en dertigers, het coronavaccin van Pfizer en BioNTech of dat van Moderna.

De mensen uit 1994 krijgen binnenkort een uitnodigingsbrief, maar kunnen nu al een afspraak maken. Het kan zijn dat sommigen van hen al zijn gevaccineerd omdat ze in de zorg werken of omdat ze een medisch risico lopen en dus voorrang hebben gekregen. Zij kunnen de nieuwe uitnodiging weggooien.

Twee weken geleden konden mensen uit 1979 tot en met 1984 een afspraak maken. Vorige week volgden de mensen uit 1985 tot en met 1993.

Tekst loopt door onder de tweet.

’Half juli alle volwassenen geprikt’

De GGD heeft ongeveer 140 vaccinatielocaties geopend waar mensen een prik kunnen krijgen. Het kabinet hoopt dat voor half juli elke volwassene die dat wil een eerste prik heeft gehad. De laatste lichting die daarbij aan de beurt komt, is geboren in 2003. Volgens het coronadashboard van de overheid zijn er tot nu toe ruim 12 miljoen prikken gezet. Daar zitten eerste en tweede prikken bij.

Kwetsbare kinderen

Eind juni moeten de eerste kwetsbare kinderen van 12 jaar en ouder worden uitgenodigd. Het kabinet besloot woensdag dat zij ook in aanmerking komen voor vaccinatie. Dit zijn bijvoorbeeld jongeren met immuunziektes, kanker, longproblemen, obesitas of het syndroom van Down. Als zij besmet raken, is de kans dat zij er ernstig ziek van worden groter dan bij hun leeftijdsgenoten. Bovendien moesten zij het afgelopen jaar meer dingen mijden om besmetting te voorkomen. Na vaccinatie kunnen zij weer een sociaal leven opbouwen. Sommige gezonde kinderen kunnen ook een prik krijgen, wanneer iemand bij hen in huis ernstig ziek is of grote medische risico’s loopt. Het gaat waarschijnlijk om 60.000 tot 100.000 jongeren en volgens de overheid zal dit geen grote gevolgen hebben voor de rest van de vaccinatiecampagne.

08.20 - Indiase regio’s versoepelen

Meerdere Indiase regio’s hebben maandag diverse coronamaatregelen versoepeld nu het aantal besmettingen is afgenomen tot het laagste niveau in ruim twee maanden. Onder meer in de hoofdstad New Delhi mogen alle winkels en winkelcentra weer open.

De cafés, sportscholen, bioscopen en parken in New Delhi blijven nog wel gesloten. Verder staat bijvoorbeeld de deelstaat Tamil Nadu toe dat meer mensen op de werkvloer mogen zijn en slijterijen weer de deuren mogen openen. Als het aantal besmettingen weer stijgt, wil India de beperkingen weer invoeren.

De tweede besmettingsgolf in India ontstond in april en piekte begin mei met ruim 400.000 bevestigde gevallen per dag. De autoriteiten meldden maandag iets meer dan 70.000 nieuwe gevallen, het laagste aantal sinds 31 maart. De druk om te versoepelen is groot omdat vele miljoenen Indiërs afhankelijk zijn van daglonen.

06.46 - Dienstregeling NS terug naar ’oude normaal’

Reizigers op Utrecht Centraal Station.

Ⓒ ANP

De NS rijdt vanaf maandag overdag weer dezelfde dienstregeling als voor het begin van de coronacrisis in 2020. Op 5 juli rijden ook alle nachttreinen weer zoals voor de beperkende maatregelen tegen het coronavirus.

De spoorwegen zijn klaar voor het hervatten van de normale dienstregeling, zegt president-directeur van de NS Marjan Rintel. „Een belangrijk moment voor NS na een zware periode waarin we veel hebben moeten vragen van onze reizigers en collega’s.”

Het aantal reizigers neemt ook steeds meer toe, meldt de NS. Op doordeweekse dagen is de drukte ongeveer 40 procent ten opzichte van 2019. In het weekend is dat 60 procent.

De NS merkt ook dat mensen de trein weer willen nemen, doordat het aantal nieuwe abonnementen licht is gestegen sinds de regering vorige maand aankondigde dat iedereen weer gebruik mocht maken van het openbaar vervoer. Eerder werd geadviseerd om alleen met het ov te gaan als het noodzakelijk was.

06.32 - Hoop op een Burendag als vanouds in september

Nu er steeds meer versoepelingen zijn van de coronamaatregelen hopen de organisatoren dat Burendag eind september weer als vanouds gevierd kan worden. Voor de zestiende keer organiseren het Oranje Fonds en Douwe Egberts op 25 september Burendag, waarmee ze hopen buurten socialer en veiliger te maken.

In coronatijd is het volgens Sandra Jetten, directeur van het Oranje Fonds, nog duidelijker geworden dat het belangrijk is om mensen in de buurt te hebben waar je op terug kunt vallen. „Al is het maar voor het alom bekende kopje suiker. Als we er allemaal voor elkaar zijn, staat niemand er alleen voor.”

Tijdens de vorige editie van Burendag, met 4000 deelnemende buurten, riepen de organisatoren op de dag veilig buiten en met 1,5 meter afstand te vieren. Ook nu benadrukken ze activiteiten te bedenken die voldoen aan de dan geldende coronamaatregelen, zoals een buurtbingo, oud-Hollandse spelletjesdag of samen insectenhotels maken of tuinieren. Wie zijn buren beter wil leren kennen en iets organiseert, kan de activiteit vanaf maandag aanmelden en mogelijk een financiële bijdrage van maximaal 400 euro krijgen.

06.14 - ’Aanvalsplan om corona-achterstanden weg te werken is haastklus’

Scholen lopen zich het vuur uit de sloffen om een onderwijsprogramma, bedoeld om corona-achterstanden bij leerlingen weg te werken, op poten te zetten. Een deel vreest zelfs dat er in de haast verkeerde keuzes gemaakt worden, blijkt volgens het AD uit nieuw onderzoek.

Begin dit jaar kondigde het kabinet het ambitieuze noodprogramma aan, waaraan een zak geld hangt van 8,5 miljard euro en een looptijd van 2,5 jaar. Concrete opties voor scholen: het schooljaar verlengen, de lesdagen langer maken, extra onderwijs voor kinderen uit kansarme gezinnen of zelfs privéleraren inzetten.

Scholen moeten van het ministerie van Onderwijs de impact van de crisis op hun leerlingen vaststellen, kiezen uit een waslijst aan middelen om de leerachterstanden weg te werken en een ’schoolprogramma’ opstellen. Een flinke klus, toont onderzoek van Duo Onderwijsonderzoek & Advies onder schoolleiders van basisscholen volgens de krant aan.

Want 81 procent van de schoolleiders noemt de planning van het ministerie „pittig.” Toch verwacht meer dan de helft (54 procent) dat zij goede of redelijk overwogen keuzes zullen maken voor hun leerlingen. Ruim een kwart van de schoolleiders (27 procent) geeft echter aan dat de selectie die zij nu - onder tijdsdruk - maken achteraf wel eens niet de juiste zouden kunnen zijn. En 10 procent spreekt zelfs van „een onhaalbare planning.”

05.25 - Verzekeraars: relatief veel bedrijfsbranden in coronajaar

Hoewel veel bedrijven in 2020 dicht waren en werknemers ook veel thuiswerkten, was het aantal bedrijfsbranden relatief hoog (3617) in vergelijking met voorgaande jaren. Van 2017 tot en met 2019 lag dit aantal gemiddeld op 4079 bedrijfsbranden per jaar. Dat becijfert het Verbond van Verzekeraars, in de maandag verschenen tweede Risicomonitor Bedrijfsbranden. Belangrijkste oorzaken van de branden vorig jaar waren brandstichting, kortsluiting en menselijk handelen.

De meeste branden ontstonden in panden met een industriële functie (30 procent), gevolgd door kantoren (23 procent) en winkels (20 procent). In de provincie Limburg registreerden verzekeraars in 2020 relatief gezien de meeste claims. Gemiddeld woedden daar 4,8 branden per 1000 zakelijke locaties, gevolgd door de provincie Noord-Brabant (4,5) en Overijssel (4,3). De meeste branden in de jaren 2017-2020 ontstonden op doordeweekse dagen, vooral op maandag en donderdag.

De grootste omvang van de schade was bij bedrijven in de agrarische sector (zoals stalbranden) en bedrijven die goederen opslaan. Branden bij dit soort ondernemingen leidden in ongeveer een kwart van de gevallen tot het volledig afbranden van het bedrijfspand. Wat weer veelal uitloopt op het faillissement van de ondernemer.

05.20 - Veiligheidsberaad bespreekt eerste voetbalweekend

De 25 burgemeesters die samen het Veiligheidsberaad vormen, bespreken maandag in Utrecht hoe het eerste weekend van het EK voetbal is verlopen. Grote schermen bij de horeca zijn verboden, maar het is niet uitgesloten dat buurtbewoners gezamenlijk naar een scherm op straat willen kijken, terwijl er onder meer nog een verbod op groepsvorming is en de verplichte 1,5 meter afstand ook nog steeds geldt.

Vorige week waarschuwden de burgemeesters al dat er tegen excessen zal worden opgetreden. Maar ze sluiten ook niet uit dat schermen op straat en bij terrassen tegen het eind van het EK wel gewoon toegestaan zullen zijn.

Justitieminister Ferd Grapperhaus schuift aan bij het overleg in Utrecht. Het Veiligheidsberaad had vorige week donderdag een extra vergadering met hem over de voorwaarden waaronder deze zomer weer evenementen mogelijk zijn. De burgemeesters willen zo snel mogelijk zo duidelijk mogelijke regels, zodat iedereen precies weet waar hij aan toe is.

De burgemeesters hebben ook gepleit voor het ontzien van medewerkers van onder meer politie, GGD, veiligheidsregio’s en gemeenten, die tijdens de coronacrisis heel hard hebben moeten werken. Het toestaan van evenementen kan niet betekenen dat zij nu weer extra ingezet moeten worden, want volgens de burgemeesters hebben deze mensen wel een tijd rust verdiend.