Zo zijn met name hoogopgeleide verpleegkundigen schaars en dus gewild. Ze krijgen daarom mooie aanbiedingen of aanblijfbonussen.

Dat merkt ook Michelle Wagemaker. Zij is met haar 26 jaar de jongste wijkverpleegkundige in het team bij Cordaan. Toch krijgt ze regelmatig aanbiedingen binnen via LinkedIn. Ze is een gewilde werkneemster dankzij haar opleiding als hbo-verpleegkundige. „Toen ik drie jaar geleden afstudeerde, waren er echt niet zoveel vacatures. Nu schieten ze als paddenstoelen uit de grond.”

Ook in het ziekenhuis staan ze te springen om de hoogopgeleide verpleegkundigen, merkt Michelle. „Als ik daar een cursus volg, word ik aan mijn jasje getrokken. Dan zeggen ze enthousiast dat ik hun nieuwe collega zou kunnen worden.” Haar werkgever Cordaan is ook naarstig op zoek naar hbo-verpleegkundigen.

Dat hoogopgeleide verpleegkundigen in het ziekenhuis gewild zijn, blijkt bij het AMC in Amsterdam. Er wordt aan verpleegkundigen die op de intensive care werken een bonus betaald als ze in het universitair medisch centrum blijven werken. De aanblijfbonus aan het einde van het jaar bedraagt 1250 euro, bevestigt een woordvoerder. „Zolang er schaarste is en te weinig mensen instromen, geven we die eindejaarsvergoeding. Verpleegkundigen begrijpen dat de bonus daarna verdwijnt.”

Waar de arbeidsmarktpositie voor hoogopgeleide verpleegkundigen goed is, geeft het AMC die bonus niet uit gulheid. „Er stromen te veel mensen uit, bijvoorbeeld naar ambulancezorg, en er worden te weinig mensen opgeleid”, zegt de woordvoerder. Beroepsvereniging V&VN spreekt zelfs van een groot probleem. Volgens voorzitter van de beroepsvereniging Sonja Kersten loopt het tekort aan verpleegkundigen en verzorgenden in de komende jaren op tot bijna 100.000 over de hele zorg.

„Zeker nu begin dit jaar in een kwaliteitskader is vastgesteld dat in de ouderenzorg meer personeel nodig is. Daar alleen moeten al 70.000 mensen bij, maar die zijn er niet”, zegt ze. Tegelijkertijd blijkt uit nieuwe CBS-cijfers die vandaag op de dag van de verpleging worden gepresenteerd, dat het aantal geregistreerde verpleegkundigen van bijna 180.000 naar ongeveer 177.000 daalt. Volgens Kersten zijn hoogopgeleiden erg schaars maar worden ook veel verzorgenden gezocht. Eerder wezen staatssecretaris Van Rijn (Volksgezondheid) en het UWV op tekorten van verpleegkundigen en moeilijk vervulbare vacatures, met name op hbo-niveau.

Opnamestops

„Door een tekort aan verpleegkundigen voor zorg bij mensen thuis, belanden ouderen vaker op de spoedeisende hulp”, zegt Kersten. „Daar is ook een tekort aan de daarvoor gespecialiseerde verpleegkundigen ontstaan. Verder zijn er ziekenhuizen die opnamestops hebben omdat ze de extra zorgvraag niet aankunnen, mede door een gebrek aan verpleegkundig personeel.” Kersten verzucht dat door die tekorten zowel ouderen als kinderen niet de zorg krijgen die ze nodig hebben.

Kersten stelt dat te veel wordt gedacht dat de verpleegkundigen de gaten wel dichtlopen door harder te werken. Zo bezien is de schaarste ook voor werknemers geen pretje. Hoewel ze tekorten inderdaad vaak weten op te vangen, verdoezelt dit slechts het probleem van tekort aan personeel. „Verpleegkundigen zijn de kurk waar de sector op drijft. Daar moeten we niet te vrijblijvend mee omspringen.” Door dat zware werk is er volgens Kersten ook veel uitval.

Wijkverpleegkundige Michelle merkt ook dat onderbezetting voor extra drukte zorgt als iemand ziek wordt. Nu is er bijvoorbeeld een collega van haar aan het werk die eigenlijk verlof had ingepland. „We hebben een team van zestien man, maar er zijn twee mensen op vakantie en drie zieken, dus dan moeten we allemaal een stapje harder lopen. Gelukkig worden we ook geholpen door teams uit andere buurten en zet de werkgever ook flexwerkers in als dat nodig is.”

Aanpoten

Michelle werkt gemiddeld meer uren dan in haar contract staan, omdat er meer werk is dan ze kan doen in de daarvoor gegeven uren. „Het is soms wel aanpoten. Maar ik haal veel voldoening uit mijn werk en zet graag een stapje extra voor goede zorg.”

Er is niet één oplossing hiervoor, stelt Kersten. „En we hebben het dieptepunt ook nog niet bereikt. We moeten ten eerste meer mensen opleiden, door de numerus fixus van opleidingen hbo-v af te halen en door te zorgen voor voldoende aansluitende stageplekken. Ook moeten werkgevers functies wel op hbo-niveau inrichten. Nu zijn functies soms niet passend bij de opleiding die gevolgd is. Dan is de kans op afhaken ook groter.”

Het AMC zelf geeft dit jaar weer twintig nieuwe verpleegkundigen een extra opleiding om zich te specialiseren. Volgens de woordvoerder komt die krapte deels door uitstroom, die het AMC probeert te voorkomen. „Maar het is ook drukker. Doordat ouderen langer thuis blijven wonen, waar ze niet de zorg krijgen die ze nodig hebben, komen ze pas bij ons als het echt hard nodig is. De spoedeisende hulp raakt daardoor steeds voller. Daar vinden we ook lastig nieuwe mensen voor.”

Samen met Noord-Hollandse ziekenhuizen heeft het AMC afgesproken zich in te zetten voor extra opleidingen en ook voldoende stageplekken te bieden. Ook is hiervoor overheidsgeld beschikbaar gesteld. Na bijscholing van ziekenhuisverpleegkundigen krijgen gemiddeld 850 gespecialiseerde verpleegkundigen per jaar een diploma, blijkt uit cijfers van het College Zorgopleidingen.