In het Klimaatakkoord is opgenomen dat voor 2030 35 terawattuur (TWh) duurzame stroom moet worden opgewekt. Iedere regio mag zelf bepalen hoe een steentje wordt bijgedragen. Ter vergelijking: zo’n 10 miljoen huishoudens verbruiken op dit moment jaarlijks ongeveer 35 TWh. In totaal liggen er nu echter plannen die zelfs meer dan 35TWh opwekken middels zonnepanelen en windturbines, blijkt uit prognoses van het PBL.

Het PBL voorziet fikse problemen bij de uitvoering. Op korte termijn, tot 2026, worden projecten uitgevoerd die nu al in de pijplijn zitten. „Dit leidt tot een enorm snelle toename van de elektriciteitsproductie door zowel windmolenparken op land als door grootschalige velden met zonnepanelen.”

Netwerkschaarste

Bij de snelle groei van zonne-opwek zal „netwerkschaarste een (chronische) belemmering gaan vormen.” Daarom moeten keuzes worden gemaakt welke projecten wel of geen voorrang krijgen. Bij de toename van windturbines op land zorgt de recente uitspraak van de Raad van State bovendien voor onzekerheid. De hoogste bestuursrechter bepaalde dat er een nieuwe milieubeoordeling moet komen voor onder andere het geluid en de slagschaduw die de turbines veroorzaken. Dat kan vele jaren duren, net als het opnemen van de RES-ambities in omgevingsvisies en plannen.

Hoewel de verschillende energieregio’s ambitieuze plannen hebben aangedragen om meer groene stroom op te wekken, wordt in het beleid geen rekening gehouden met de komst van nieuwe datacenters. Het energiebeslag van die sector blijkt volgens het PBL in 2030 te kunnen pieken op maximaal 25TWh en neemt de komende jaren alleen maar toe. Die ontwikkelingen zijn echter niet opgenomen in de regionale scenario’s, aldus het PBL.

’Voorbij 2030’

De rekenmeesters adviseren alvast wel om ’voorbij 2030’ te kijken nu regio’s flinke ambities tonen. „Gelet op de lange doorlooptijd van ruimtelijke planprocessen, zijn de overwegingen in de RES’en ook van betekenis voor de periode na 2030, zowel wat betreft de productie van hernieuwbare elektriciteit als de ruimtelijke kwaliteit van het landschap. Het zou verstandig zijn als het Rijk nu vast in gesprek gaat met de regio’s over de verwachtingen voor de lange termijn.