Schokkende cijfers: uitzetbeleid liep in vijf jaar 10.000 keer spaak

VVD, PVV en CDA eisen dat er snel betere afspraken worden gemaakt om terugkeer af te dwingen. „Daarbij moeten we niet schuwen harde maatregelen te treffen als landen niet willen meewerken”, zegt VVD-Kamerlid Becker. Uit cijfers die de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) verstrekte aan De Telegraaf blijkt het vaak mis te gaan. Het is voor het eerst dat de dienst op deze manier inzicht geeft in problematische uitzettingen. Van 2014 tot en met 2018 kreeg Nederland 2310 keer een negatief antwoord, als aan een land van herkomst werd gevraagd of het een onderdaan wilde erkennen en terugnemen. 8020 keer moest de DT&V een verzoek intrekken, omdat er binnen een jaar geen antwoord werd gegeven. Volgens een woordvoerder van de DT&V gaat het uitsluitend om vreemdelingen die zelf weigeren Nederland te verlaten, aangezien vrijwillig vertrek in de praktijk altijd mogelijk is. Geen reactie Uit de cijfers valt op te maken dat het de afgelopen vijf jaar steeds vaker niet lukt om migranten die niet weg willen uit te zetten. In 2014 ging het bij 2030 pogingen mis, vorig jaar 2410 keer. Dat betekent zelfs dat zo’n verzoek vorig jaar vaker leidde tot geen reactie of een afwijzing, dan tot toestemming om iemand wél terug te sturen naar zijn eigen land. Dat laatste gebeurde in 2018 namelijk 1760 keer. Mislukte pogingen tot uitzetting liggen volgens de zegsman van de DT&V in sommige gevallen aan het land van herkomst. „Een aantal landen heeft principiële bezwaren en biedt geen goede samenwerking op gedwongen terugkeer. Daarnaast is er een aantal landen dat veel voorwaarden en vragen opwerpt, of niet reageert op verzoeken tot terugname van eigen onderdanen, zodat er feitelijk gesproken kan worden van tegenwerking.” Redenen zijn volgens de DT&V-woordvoerder druk vanuit de politiek in die landen om terugname te verhinderen en het feit dat migranten geld overmaken naar familie in het herkomstland. „Bovendien verbinden sommige landen medewerking aan samenwerking met Nederland op andere gebieden.” Maar ook dwarsliggende migranten strooien soms bewust met succes zand in de machine. Ook dat verklaart waarom er soms geen reactie volgt, of een negatieve. „Dan zijn er onvoldoende aanknopingspunten voor de autoriteiten om de nationaliteit te kunnen vaststellen. Vaak komt dat doordat vreemdelingen zelf onvoldoende informatie verstrekken om hun identiteit – en daarmee nationaliteit – vast te kunnen stellen.” Hoe vaak het aantoonbaar aan de vreemdeling zelf ligt, wordt door de DT&V niet bijgehouden. Algerije De dienst weigert landen aan te wijzen die aantoonbaar dwarsliggen, omdat dat voor nog meer tegenwerking kan zorgen. Uit de statistieken blijkt echter duidelijk waar de schoen de afgelopen vijf jaar vooral wringt. Zo reageerde Afghanistan 1080 keer niet op een verzoek om een onderdaan te erkennen en terug te nemen met een zogeheten ’laissez-passer’. Marokko gaf in diezelfde periode 990 keer geen antwoord. Ook Irak (720) en Iran (660) lieten regelmatig niets meer horen. De meeste weigeringen kwamen uit Algerije (160), Ivoorkust (80) en Ghana (70). DT&V laat weten dat er geen landen zijn die structureel niet meewerken. Het is niet geheel duidelijk wat er met ongewenste vreemdelingen gebeurt die niet kunnen worden uitgezet. Soms lukt het bij een nieuwe poging wel, maar soms verdwijnen ze hier in de illegaliteit. Maatregelen Zo zijn er vorig jaar alleen al 790 vreemdelingen zonder toezicht uit vreemdelingendetentie vertrokken, aldus de DT&V. VVD en PVV pleiten bij tegenwerking door herkomstlanden voor financiële sancties, zoals het intrekken van ontwikkelingsgeld. Ook landingsrechten voor vluchten komen in gevaar als landen tegensputteren, klinkt het. CDA wil een Europese terugkeerrichtlijn om in te grijpen. ,,Dit aanpakken kan alleen in internationaal verband’’, aldus CDA-Kamerlid Van Toorenburg.