Zorghelden wachten al maanden op extraatje

Zeven maanden na de oproep uit de Tweede Kamer leidt de ’coronabonus’ voor zorgverleners nog steeds tot meer discussie dan blijdschap. De zorgbonus lijkt inmiddels een groepscadeau waarvoor niemand de organisatie op zich wil nemen. Sympathiek idee, maar wij gaan dit niet uitvoeren. Het is de teneur van de gesprekken die ’verkenner’ Wim Kooijman voerde met zeventien zorgorganisaties van zowel werkgevers als vakbonden. Zijn vertrouwelijke verslag van eind juni lijkt eerder over een probleem te gaan dan over een extra blijk van waardering. De uitwerking van het voorstel is ’niet aan ons’, zo valt te lezen. Bovendien is er ’terughoudendheid bij de sociale partners’. „Het gebrek aan ’structureel geld’ maakt hen aarzelend om mee te werken.” Er zijn ’accentverschillen in opvattingen’ tussen de elf zorgsectoren, die allemaal ’hun eigen dynamiek’ hebben. Er is dan al vanaf half maart gesoebat over de bonus tussen het ministerie van Volksgezondheid en de zorgsector. Toen kwam immers vanuit de voltallige Tweede Kamer de opdracht een bonus te regelen voor zorgverleners die zich hebben ingezet in de strijd tegen het coronavirus. Het ministerie kwam eind juni met een kader. De bonus van 1000 euro belastingvrij was bedoeld voor zorgverleners en ondersteunend personeel die niet meer dan twee keer modaal verdienen en die zich van maart tot en met september extra hebben ingezet in de coronacrisis. Wie er precies voor in aanmerking komen, legde het ministerie bij werkgevers – zij kunnen immers het beste beoordelen wie zich daadwerkelijk extra heeft ingezet. Het ministerie kwam wel met een ’handreiking zorgbonus’, een lijst van functies die wel en die niet voor de bonus in aanmerking zouden komen. De publicatie van de lijst leidde meteen al tot onrust doordat sommige functies op de ’nee-lijst’ stonden die wel degelijk uitputtende Covid-zorg hadden geleverd, met overuren op de ic’s en al, zoals anesthesiemedewerkers. Het ministerie haastte zich te verklaren dat vermelding op de ’nee-lijst’ niet betekende dat de zorgbonus per se aan hun neus voorbij zou gaan. Als de werkgever motiveert waarom bepaalde werknemers recht hebben op de bonus, komt het in orde. Maar de werkgevers willen het oordeel over wie wel en wie niet in aanmerking komt liever niet vellen, zo blijkt inmiddels. Zo hebben de acht universitaire medische centra, verenigd in de NFU, besloten de zorgbonus ruimhartig aan te vragen nadat er onduidelijkheid ontstond over de handreiking van het ministerie. De raden van bestuur besloten voor alle UMC-medewerkers tot en met schaal 12 de zorgbonus aan te vragen. Dus ook voor het personeel op de afdeling facilitair en logistiek en de UMC-medewerkers die op de afdelingen onderwijs en onderzoek werkten in de directe zorg voor Covid-patiënten. Geschipper Er zijn meer ziekenhuizen die voor al het personeel de bonus aanvragen. Volgens Ad Melkert, voorzitter van de Vereniging voor Ziekenhuizen, hebben alle zorgmedewerkers bijgedragen aan het bestrijden van corona. Daar zou geen gemillimeter of geschipper bij passen. Volgens vakbond NU’91 lijkt het er inderdaad op dat de ziekenhuizen de bonus voor alle medewerkers aanvragen. „Sommige ziekenhuizen geven aan eventueel geld bij te leggen als het nodig mocht zijn”, zegt de woordvoerder. Zo vindt directeur Peter van der Meer van het Dordrechtse Albert Schweitzerziekenhuis dat ’iedereen een extreme prestatie heeft geleverd’. Hij vraagt de bonus voor iedereen aan die tijdens de corona-uitbraak in dienst was en niet meer dan tweemaal modaal verdient. „Op de nee-lijst staan beroepen die wel degelijk volop hebben meegeknokt tegen corona, zoals de röntgenlaboranten, de fysiotherapeuten en de operatie-assistenten.” „Niet verstandig”, reageert een woordvoerder van het ministerie van Volksgezondheid. „We roepen zorginstellingen op alleen medewerkers te selecteren die binnen de criteria vallen. Dan kunnen we de verwerking netjes afronden en krijgt iedereen die er recht op heeft op tijd z’n bonus.” De woordvoerder wijst erop dat het ministerie de aanvragen controleert. „Tot 25.000 euro steekproefsgewijs. Hoe hoger het bedrag, hoe strenger de controle.” De uitbetaling van de zorgbonus vindt zo mogelijk in november plaats, maar in elk geval voor het einde van het jaar. Toch hebben enkele ziekenhuizen laten weten dat het ook pas januari kan worden. Terwijl het zorgpersoneel nog wacht op hun bonus, krijgen overheidsmedewerkers een loonsverhoging, een eenmalige uitkering en een thuiswerkvergoeding. Zijn deze extraatjes terecht? Dat bespreekt Martin Visser in de podcast Kwestie van Centen: Knetterhard Bij zorgorganisatie Thebe is de bonus niet alleen aangevraagd voor alle medewerkers, maar wordt deze ook nog voor het einde van het kalenderjaar voorgeschoten. „De directie kon het niet verkroppen dat we de bonus pas ergens in het voorjaar zouden krijgen, terwijl er juist dit jaar knetterhard gewerkt wordt”, vertelt een woordvoerder. Van de ict’er die zorgde dat er genoeg iPads beschikbaar waren zodat ouderen konden beeldbellen met het thuisfront, tot de fysiotherapeut die de behandelingen stopzette en meehielp in de verzorging van cliënten, bij Thebe krijgen alle 4000 medewerkers, bestuur uitgesloten, het extraatje van 1000 euro. „De directie heeft wel gewacht met roepen totdat ze het ook echt waar kon maken. Enkele beroepen waarvoor bonus is aangevraagd zijn namelijk uitgesloten, dus daar verwachten ze het van de overheid niet voor te krijgen.” Van 1 tot en met 29 oktober kunnen werkgevers de bonus aanvragen voor hun medewerkers. Inmiddels is de bonus door zo’n vijfduizend werkgevers aangevraagd, voor naar schatting 350.000 zorgprofessionals. Ook instellingen in de gehandicaptenzorg worstelen met het aanvragen van de bonus, zegt Johan van Ruijven van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). „Er zijn veel hobbels: wie heeft welk werk verzet tijdens de eerste golf? Hoe doe je het met uitzendkrachten en zzp’ers? Maar ook: wat doet mijn buurman? Want op het moment dat je je als werkgever niet populair maakt door te rigide of conservatief met de bonus om te gaan, maak je je buurman aantrekkelijker. En je bent natuurlijk ook zuinig op je mensen.” De zorgbonus dreigt te verzanden in een administratief moeras, zo vreest André van der Vlugt van vakbond CNV Zorg en Welzijn. Hij wijst op de twee lijsten, één met functies die automatisch een bonus krijgen en één met mensen die wel extra hard hebben gewerkt tijdens de crisis maar niet per se met corona in aanraking zijn gekomen. „De vraag is hoe het ministerie daar mee omgaat. Als de mensen op de tweede lijst ook allemaal een bonus krijgen, moet er misschien ook geld bijkomen.” Het ministerie laat weten dat de 2,2 miljard euro die voor de bonussen is gereserveerd, niet leidend is. Als er meer geld nodig blijkt, dan is het er. Met Prinsjesdag werd er nog een extra bonus van 500 euro aangekondigd voor de gehele zorgsector. Geen fan De grootste bond FNV is evengoed geen fan van eenmalige bonussen. ’Een doekje voor het bloeden’, vindt bestuurder Elise Merlijn. „Wij vinden dat de salarissen structureel omhoog moeten. In 2021 moet er weer onderhandeld worden over allerlei zorg-cao’s. Wij zijn bang dat werkgevers dan die 1000 euro dit jaar en 500 euro volgend jaar aangrijpen om de lonen niet te verhogen, want ’men heeft toch al 1500 euro gehad’?” Het feit dat de bonus slechts naar een deel van het zorgpersoneel zal gaan, zorgt voor veel onrust en verdeeldheid op de werkvloer, signaleert Merlijn. „Er is veel onzekerheid: wie krijgt het, wanneer staat het op je rekening? Deze bonus is al in juni beloofd en mensen weten nog steeds niets.”

Zorghelden wachten al maanden op extraatje

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Noorse wapenproductie voor Oekraïne vertraagd door TikTok

Cubanen stemmen vooral met hun voeten

Rumoer om in Oekraïne gesneuvelde huurlingen van Wagner-leger: ’Wat zijn dat voor helden?’

OM eist 4 jaar cel tegen complotdenker Micha Kat: ’Holleeder kleine jongen vergeleken met mij’