De Jonge overleeft motie van wantrouwen

Hugo de Jonge mag na een pittig debat over de mondkapjesdeal met Sywert van Lienden aanblijven als CDA-minister. Een meerderheid van de Tweede Kamer houdt ondanks de fel bekritiseerde rol van De Jonge bij de miljoenenovereenkomst genoeg vertrouwen in de bewindsman. De huidige minister van Volkshuisvesting legde donderdag verantwoording af voor zijn betrokkenheid bij de pijnlijke ’Sywertdeal’ in het vorige kabinet. Toen was hij coronaminister en bracht hij Sywert van Lienden in contact met zijn departement, waarna Van Lienden - die eerder zei het ’om niet’ te doen - miljoenen belastinggeld in zijn zak kon steken. De Jonge liep tijdens het debat veel politieke averij op, net als VVD-minister Conny Helder. Zij is de huidige minister voor Langdurige Zorg en Sport en is ’staatsrechtelijk’ verantwoordelijk geworden nu De Jonge een andere ministerspost bezit in het nieuwe kabinet. Er werd evenwel een motie van wantrouwen tegen De Jonge ingediend, die door een deel van de Tweede Kamer werd gesteund. Vooral vanuit een groot deel van de oppositie klonk felle kritiek. De PvdA diende samen met PVV, SP, GL, PvdD, FVD, Denk, BBB en BVNL een motie van wantrouwen in, maar die haalde geen meerderheid. Die werd ook gesteund door Volt-leider Laurens Dassen, een verdeeld JA21 en Kamerlid Pieter Omtzigt. De motie kreeg 52 stemmen voor, 72 tegen. Ook een motie van afkeuring kreeg geen meerderheid. „De Jonge is niet eerlijk geweest over de mondkapjesdeal”, zei PvdA-Kamerlid Kuiken. „Terwijl hem al een jaar lang gevraagd wordt naar zijn precieze betrokkenheid.” GL’er Klaver steunde de motie omdat de opstelling van De Jonge volgens hem onderdeel is van ’een patroon’. Na afloop van de stemmingen zei De Jonge dat hij van oordeel is dat hij door kan als minister. Hij ziet een taak voor zichzelf weggelegd om ’vertrouwen te herstellen’. „Er is werk aan de winkel, dat doe ik naar eer en geweten”, aldus De Jonge. ’Oprechte excuses’ De CDA’er moest tijdens het debat al wel flink door het stof. Hij bood meermaals zijn ’oprechte excuses’ aan, omdat hij geen melding heeft gemaakt van zijn contact met Van Lienden. Volgens hemzelf zat daar geen opzet achter. De voormalig coronaminister nam woensdag de vlucht naar voren door correspondentie openbaar te maken. De nieuwe documenten lieten wederom zien dat De Jonge wel degelijk bemoeienis had met de mondkapjesdeal. „Contacten over Van Lienden met ambtenaren ontbraken in eerdere antwoorden op Kamervragen door collega Van Ark, en daardoor heb ik onbedoeld doen voorkomen alsof ik op geen enkele manier contact heb gehad over Van Lienden”, stelt De Jonge. „In aanvulling op de antwoorden richting journalisten was het vollediger geweest als ik daar melding van had gemaakt, en ook hier bied ik mijn excuses voor aan.” Dat had volgens hem ook veel eerder moeten gebeuren. „Had ik de Kamer eerder en vollediger moeten informeren? Het antwoord daarop is: ja. Dat is de kern van het debat”, zegt Hugo de Jonge, die deze week verder onder vuur kwam te liggen vanwege de deal en het gebruik van zijn privémail. Kamerleden uit de oppositie vinden het vreemd dat er woensdag pas een rits aan appjes naar de Kamer werd gestuurd, terwijl er al veel eerder om een feitenrelaas was gevraagd. Het is ongebruikelijk dat een minister verantwoording moet komen afleggen voor zijn vorige portefeuille. Dat erkent De Jonge ook. „En het wringt natuurlijk ook gewoon, dat is ook gewoon zo”, aldus De Jonge. „Ik draag geen verantwoordelijkheid voor de deal met Van Lienden, die ligt bij de huidige minister.” Toch hecht hij eraan om in de Kamer toe te lichten wat zijn rol was, aldus de woonminister. Helder door het stof Hoewel De Jonge duidelijk al de hele tijd de kop van Jut was in het debat, begon de beantwoording van het kabinet bij zijn collega Helder. Het was voor haar het eerste grote debat in de Kamer en dat begon direct al met een pijnlijk moment. Kort na het begin van haar beantwoording liet GL-leider Jesse Klaver met een punt van orde het debat stilleggen, ’zodat zij haar antwoorden op orde kan krijgen’. „Hier staan politieke ongelukken te gebeuren”, aldus Klaver, nadat hij de minister meermaals bevroeg over de verstrekking van appjes van De Jonge en zij daar geen helder antwoord op gaf. De Kamer had Helder twee weken geleden al om een feitenrelaas gevraagd over de mondkapjesdeal. Dat weigerde ze, omdat ze het onderzoek van Deloitte naar de mondkapjesinkoop niet in de weg wil lopen. Maar dat er woensdag toch een hele rits aan appjes naar de Kamer werd gestuurd, gebeurde omdat De Jonge dat wilde, zegt Helder. „Omdat hij openheid van zaken wilde geven.” De Jonge heeft daarbij zelf een selectie gemaakt van de tijdsperiode van de geopenbaarde appjes. Dat stuitte een groot deel van de Kamer tegen de borst, omdat er eerder al om een feitenrelaas was gevraagd. SP-Kamerlid Hijink: „Als wij om die informatie vragen, komt er niks. Maar als het in het belang van de minister is om het wel te geven, namelijk omdat zijn positie in het geding is, dan kan het opeens wel.” Na veel aandringen van de Tweede Kamer gaf Helder uiteindelijk aan dat de gang van zaken ’niet de schoonheidsprijs verdient’. Ze bood haar excuses aan voor dat ’het gaat zoals het gaat’, al wilde ze ook niet toegeven dat het een fout is. Privémail In het verdere verloop van het debat kwam ook het gebruik van de privémail van De Jonge ter sprake. Uit documenten bleek dat De Jonge ook werkmail via zijn persoonlijke iCloud-account liet lopen. Omdat hij soms zijn wachtwoorden was vergeten, of omdat het vanwege de veiligheid zo moeilijk was om in te loggen op zijn ministeriële mailaccount, legde de CDA’er zelf uit. Op vragen van PVV’er Agema over het gebruik van zijn privémail en of er daardoor informatie verloren is gegaan, reageert hij ontkennend: „Ik heb het niet goed gedaan, maar er is geen beveiligingsprobleem gebleken en er is ook geen archiveringsprobleem gebleken.” Helder moest toegeven dat er wel informatie verloren gegaan zou kunnen zijn. ’Onvergeeflijk’, vond Agema. SP’er Hijink pleitte voor een plicht om met de overheidsmail te werken, in plaats van een dringend advies. Rookgordijn De oppositie nam De Jonge bij aanvang van het debat al flink onder vuur. „Als je als ambtenaar dit soort berichten krijgt van de minister, dan heb je het te regelen”, begon PvdA-Kamerlid Attje Kuiken. PVV’er Agema was woedend over de onthullingen. Ze wees op het appverkeer tussen De Jonge, zijn politiek assistent en een ambtenaar van CDA-signatuur. „CDA’ers die dingen voor elkaar regelen. Nepotisme heet dat.” De 9 miljoen winst die Sywert van Lienden maakte moet wat haar betreft terug. Maar wat de PVV betreft moest De Jonge hoe dan ook het veld ruimen. „U weet dat excuses niet genoeg zijn.” Maar er klinkt ook genade bij oppositiepartijen. „Ik wil met een zekere mildheid kijken naar de daden van de vorige minister”, aldus SGP-leider Van der Staaij, die daarmee liet doorschemeren genoegen te nemen met excuses. Ga aan het werk, zei ook GL-leider Klaver. „Democratie maak je samen. Geef journalisten en de Kamer gewoon antwoord als ze iets vragen.” Hij dankte het kabinet dat er woensdag alsnog een bulk aan appjes naar buiten kwam. „Maar waarom kon vorige week deze informatie niet geleverd worden en deze week ineens wel?” Vergevingsgezind Coalitiepartijen stelden zich vergevingsgezind op richting De Jonge. Joba van den Berg (CDA) hield partijgenoot De Jonge uit de wind, en richt haar pijlen vooral op Sywert van Lienden. Ze vond het ’volstrekt niet ter zake doen’ dat Van Lienden CDA-lid was ten tijde van de mondkapjesdeal. Ze wekte daarmee de toorn van verschillende coalitieleden. „Het is één grote CDA-bende. Waarom doet u het debat eigenlijk?”, fulmineerde bijvoorbeeld PVV’er Agema. Ook GL-leider Klaver was verbaasd. „Sta ik hier nou met een Kamerlid te debatteren of met een woordvoerder van het kabinet?” Misschien kan Van den Berg tijdens het debat beter plaatsnemen in het kabinetsvak, opperde hij cynisch. D66’er Wieke Paulusma richtte zich op het Deloitte-onderzoek (dat nu al 5 keer vertraagd is) en de deal tussen het bedrijf van Van Lienden en het ministerie van Justitie. „Het valt me op dat de coalitiepartijen dit debat heel breed trekken”, merkte Jesse Klaver (GL) op. „Terwijl de antwoorden daarop zich laten raden: wacht het onderzoek af. Maar daar gaat het hier niet over, het gaat over de bemoeienis van de minister.” Ook Hijink (SP) beschuldigde Paulusma ervan zich achter het onderzoek ’te verschuilen’. Zowel Paulusma als Tielen stelde zich zeer kritisch op in de richting van Kamerlid Omtzigt, die eerder ook werd genoemd in relatie tot Sywert van Lienden. Zij wilden dat hij zijn communicatie openbaar maakt. Omtzigt: „Als Deloitte bij mij komt is dat geen probleem. Maar ik vind het raar dat u de mailbox van parlementariërs wil doorzoeken.” In de podcast Afhameren blikt politiek commentator Wouter de Winther terug op de meest opvallende momenten uit het debat:

De Jonge overleeft motie van wantrouwen

Bekijk meer van

HET BESTE VAN DE TELEGRAAF

Donkere wolken boven asielopvang: tekort aan plekken loopt met tienduizenden op

Fouten ggz-instelling werden dochter José en Jan fataal: ’Dit mag niemand meemaken’

Eerste claim zorgmedewerker met long covid is erkend: hoeveel gaan er volgen?

Noodkreet van VNO-NCW om stikstofaanpak: ’We gaan klimaatdoelen zo niet halen’