Vijand van de politieke correctheid

Hij is bij leven al een legende. De Canadese hoogleraar aan de universiteit van Toronto groeide op YouTube uit tot dé criticus van de politieke correctheid. Petersons video-colleges worden wereldwijd door tientallen miljoenen fans bekeken. Hij wordt beschouwd als een zeer invloedrijk denker. Tegelijk willen linkse critici niets liever dan hem de mond snoeren. Recent vroegen 200 academici om uw ontslag omdat u niet politiek correct genoeg zou zijn. „Gelukkig heeft hun oproep helemaal geen effect gesorteerd. Een overweldigende meerderheid van de Canadese burgers steunt mij. En ook een groot deel van de media is op mijn hand.” Waarom roept u zoveel weerstand op? „Omdat ik mij verzet tegen een rampzalige ontwikkeling op onze onderwijsinstellingen. Noord-Amerikaanse universiteiten zijn voor een groot deel overgenomen door neomarxistische activisten, die een frontale aanval hebben ingezet op de vrijheid van meningsuiting. Zij verdragen het idee van de soevereiniteit van het individu niet – wat het fundament is onder onze beschaving. Voor hen draait alles om groepsidentiteit: zwarten, transgenders, homoseksuelen, vrouwen. Het bestaan is voor die social justice warriors (strijders voor sociale rechtvaardigheid, red.) een slagveld, waarop verschillende groepen elkaar bestrijden. Dat is een verschrikkelijke manier om naar de wereld te kijken. En dit denken is ook al overgewaaid naar Europa.” U bekritiseert de ’identiteitspolitiek’, die in Nederland door partijen als Denk en Bij1 van Sylvana Simons wordt beleden. Wat is het gevaar ervan? „Dat schuilt in hun blinde haat voor het Westen. Voor hen is de westerse beschaving een corrupt, autoritair, tiranniek, door mannen gedomineerd en op blanken gericht patriarchaat, dat moet worden vernietigd en vervangen door een socialistisch utopia. Welnu, iedereen weet hoe goed die utopia’s functioneren. Kijk maar naar wat er gaande is in Venezuela.” U spreekt aanstaande vrijdag, tijdens een optreden in Nederland, over immigratie. Is die ’haat jegens het Westen’ voor links wellicht een reden om pro-immigratie te zijn? „Ik wil bepleiten dat er een balans moet komen in de manier waarop wij over immigratie denken. Natuurlijk kan het niet zo zijn dat je binnen enkele decennia de bevolking van je land vervangt door nieuwkomers. Dus er moeten fysieke grenzen zijn. Maar we kunnen ook niet volledig zonder immigratie. Mijn stad Toronto, waar ik sinds twintig jaar woon, is er dankzij de immigratie enorm op vooruitgegaan. De multiculturele samenleving functioneert er bijzonder goed. Ik denk dat veel Europese conservatieven zulke grote bezwaren hebben tegen massa-immigratie vanwege de politieke ideeën die er mede achter schuilgaan. Zij zien dat de roep om open grenzen voor een deel voortkomt uit de afkeer van de eigen, westerse cultuur. Zij vermoeden dat links immigranten gebruikt als een vijfde colonne tegen de westerse instituties, die radicaal links wil ondermijnen. Ik neig ernaar om hen daarin gelijk te geven. Zo laat zich ook die merkwaardige alliantie verklaren tussen linkse feministes en islamisten: die twee hebben niets met elkaar gemeen, behalve de wens om dat patriarchale westen te gronde te richten.” U ziet de aanval op de taal eveneens als onderdeel van die ’neomarxistische strijd tegen het westerse waarden-systeem’. U kwam onder vuur te liggen toen u weigerde om transgenders met een ’genderneutraal’ voornaamwoord aan te spreken. „Het scheppen van verwarring over zaken als het binaire geslachtsmodel is heel verraderlijk. Hoe kun je van burgers verwachten dat zij ineens in twijfel trekken dat er biologisch slechts mannen en vrouwen bestaan? Dan ben je toch sprakeloos? Zoiets is in de geschiedenis nog niet voorgekomen. Dat de staat eist, zoals in Canada, dat wij transgenders met ’ze’ of ’zir’ aanspreken, is een vorm van totalitair denken. Ik zie het als een poging om het autonome spreken door het vrije individu aan banden te leggen. Dat weiger ik. Het totalitarisme hebben we al eens gehad, met tientallen miljoenen doden tot gevolg.” Ziet u geen spoken? „Onderschat niet de macht van de kleine, luidruchtige minderheden. Veel mensen – ook internationaal – hebben de affaire gevolgd rond Lindsay Shepherd, een promovenda aan de universteit Ontario, die aan haar studenten een videofragment van mij liet zien. Zij werd door de universiteitsleiding op het matje geroepen en ervan beschuldigd dat zij ruimte gaf aan haatzaaien, transfobie en homofobie, terwijl de universiteit een ’safe space’ moet zijn. Ik werd door die mensen vergeleken met Hitler. Dat kun je je toch niet voorstellen? Maar dit is wat er gaande is. De mensen die Shepherd aanvallen zijn geen uitzonderingen, zij zijn de regel. Zij leiden onze kinderen op tot activisten die geen fatsoenlijk betoog kunnen opbouwen en die wrokkig, verbitterd en depressief zijn tegen de tijd dat ze afstuderen. Ik zeg in een nieuwe video tegen ouders dat zij hun kinderen moeten opdragen de les uit te lopen zodra docenten thema’s aansnijden als inclusiviteit, gender, ’white privilege’ enzovoorts, want je weet dat de leerlingen tijdens die lessen worden geïndoctrineerd.” Waar vindt u uw bondgenoten? „Online is er een massale beweging gaande om die neomarxistische en postmoderne onzin te bestrijden. Online media, vooral YouTube, gaan de komende jaren de klassieke media volledig wegblazen. Iedereen onder de 30 haalt zijn informatie al via sociale media, voor politieke achtergronden kijken ze allemaal naar YouTube. De podcast van Joe Rogan, waar soms urenlang wordt gedebatteerd, heeft honderden miljoenen downloads per jaar. Dat is niet voor te stellen. Rogan is veruit de machtigste interviewer ter wereld en mensen weten dat niet eens. Er zijn er meer, iemand als Ben Shapiro bijvoorbeeld, en allemaal met hetzelfde idee: weg van de politiek correcte indoctrinatie.” Schurkt u niet te zeer aan tegen alt-right, de beweging die mede Donald Trump aan de macht bracht? „Als je ageert tegen radicaal links, wat ik doe, zit je al snel in een rare groep mensen, met ook alt-right en de nazi’s. Dus zeggen critici: jij zit in een groep met nazi’s, dan ben jij ook een nazi. Het is absurd. Maar goed, dit laat zien hoe ’helder’ die mensen denken. Het is ook gewoon makkelijk voor ze. Als politiek correct links moet toegeven dat er redelijke mensen zijn die iets tegen hun standpunten inbrengen, dan moeten zij accepteren dat er dus redelijke argumenten zijn aan te voeren tegen hun politiek en dat gaan ze nooit doen.” Is identiteitspolitiek uiteindelijk niet vooral schadelijk voor minderheden? Zij worden gegijzeld door dat groepsdenken. „Ja, en het speelt ook extreem-rechts in de kaart, want blanken gaan zich verzetten. Zie Trump. Maar er zijn ook transgenders en zwarten die er niks mee te maken willen hebben. Ik krijg tientallen mails van transseksuelen en anderen die zeggen: wij willen een rustig leven, we zoeken de spotlights niet, we willen helemaal geen uithangbord zijn voor de marxistische revolutie. Weet je, ik denk dat die social justice warriors zich in hun hart geen moer interesseren voor die mensen. Uiteindelijk willen zij gewoon de macht.” Jordan Peterson is een Canadese psycholoog en cultuurcriticus, die wereldfaam verwierf met zijn videocolleges op internet. Met zijn pleidooi voor de autonomie van het individu, zijn verzet tegen politieke correctheid, zijn nadruk op het belang van het klassieke gezin en van christelijke waarden raakt Peterson vooral een snaar bij traditioneel denkende jongeren. Peterson wordt beschouwd als een van de invloedrijkste denkers van deze tijd. Professor dr. Jordan Peterson verzorgt de keynote speech bij het brainstorm-evenement De Nederlandse Leeuw, 19 januari in Rijswijk.