’Wat is er aan de hand met de linkse mens?’

Documentairemaker Peter Vlemmix (42) vraagt voor zijn filmprojecten geen subsidies aan. „Dan maak je jezelf afhankelijk van de goedkeuring van allerlei ambtenaren en krijg je documentaires met een veilige inhoud. Zulke films wil ik niet maken.” Vlemmix snijdt actuele en ook heikele thema’s aan, zoals: ’Wat is er aan de hand met de linkse mens?’ En hij stelt lastige vragen, bijvoorbeeld in zijn film Euromania, waarin de filmmaker onderzoekt of de Europese Unie (nog) een democratisch project is. Conclusie: nee. Voor de totstandkoming van die laatste documentaire, met onder anderen Brexiteer Nigel Farage en klokkenluider Paul van Buitenen, betaalde de regisseur 16.000 euro uit eigen zak. Met crowdfunding haalde hij nog eens 16.000 euro op. Voor Vlemmix’ ’alternatieve’, kritische documentaires is wel een publiek – bijvoorbeeld op filmfestivals in het buitenland – maar er zijn weinig vaderlandse platformen die ze willen vertonen. „In Nederland ben je al snel veroordeeld tot de NPO”, weet Vlemmix. „Maar daar zit de deur voor mij dicht omdat ze niet de mate van onafhankelijkheid kunnen bieden die ik wil.” Favorieten Een nieuw initiatief, Backme, biedt nu steun. Opgericht door ict’er Ahmed Aarad (38) wil Backme mediamakers, die graag zelfstandig willen werken, samenbrengen met een potentieel publiek. Backme is begonnen als een donatiesite, die aan geïnteresseerden de mogelijkheid biedt om hun favoriete filmmaker, schrijver, kunstenaar of onderzoeksjournalist financieel te steunen. „Dat begint al bij 1 euro per maand”, zegt Aarad. „De bedoeling is dat er rond de deelnemers gemeenschappen ontstaan van donateurs.” De site draait sinds kort. Meer en minder bekende content creators (’leveranciers van inhoud’), zoals dit tegenwoordig heet, meldden zich aan: behalve Vlemmix en diens collega documentairemaker Marijn Poels ook auteurs als ex-Elsevier-commentator Syp Wynia, financieel journalist Arno Wellens, podcast-maker Shad Raouf (28) – een in Irak geboren Koerd, die gesprekken over maatschappelijke thema’s op internet zet – en zakelijk journalist Richard Otto. Otto kon bij vakmedia soms in de knel komen als hij een kritisch stuk schreef over bedrijven die bij zijn opdrachtgevers adverteren. „Je schrijft over de hand die je voedt. Naar aanleiding van een kritisch stuk kunnen zij hun advertenties intrekken. Dat heb ik wel eens meegemaakt. Ik vind het belangrijk dat er kritisch geschreven blijft worden in mijn vakgebied en daar kan Backme mij bij helpen.” Wie mag meedoen? „Iedereen die zich aan de wet houdt”, zegt Astrid Oosenbrug, voormalig Kamerlid (PvdA), sociaal ondernemer ict en erkend voorvechter van een ’vrij, ongecensureerd’ internet. Oosenbrug zet zich mede in voor Backme omdat zij zich zorgen maakt over de vrijheid van meningsuiting in westerse landen. Steeds vaker, zegt zij, worden opiniemakers met niet politiek-correcte meningen verbannen van sociale media als Facebook, YouTube en Twitter. „Ik zit in een redelijk grote bubbel met zowel rechtse als linkse mensen en ik zie hoe aan beide kanten mensen van sociale media worden gegooid. Vaak doordat zij door anderen worden gerapporteerd. Als er voldoende meldingen zijn, denkt Twitter bijvoorbeeld: laten we dat account maar even sluiten. Ik vind dat gevaarlijk. Ergens in een zwart gat wordt beoordeeld of iemand de opinie-gevangenis in moet. Dat baart mij zorgen want mensen gaan als gevolg hiervan bepaalde termen en meningen vermijden en zichzelf censureren.” Backme wil niemand weigeren, benadrukken de initiatiefnemers. Ahmed Aarad: „We halen iemand pas offline als de politie, het OM of de rechter ons verzoekt om dat te doen.” Oosenbrug: „Het gebeurt tegenwoordig al veel te vaak dat mensen elkaar verketteren om een afwijkende mening.” Gehandicapt Verketterd wordt Backme ook, ondanks het diverse team: Aarad is een Joods-Marokkaanse Nederlander, gehandicapt bovendien; ex-punk Oosenbrug is biseksueel en actief in de LHBTQ-gemeenschap. De pijlen van critici uit linkse hoek richten zich specifiek op enkele ’rechtse’ opiniemakers, die zich bij Backme aansloten, onder wie ook Ebru Umar en voormalig Powned- en GeenStijl-coryfee Jan Roos. Die zouden zich, zoals de activistische Amsterdamse strafrechtadvocaat Sidney Smeets het op Twitter uitdrukte, schuldig maken aan ’racisme, homofobie, islamofobie, transfobie en seksisme’. „Het is precies dit type intolerantie dat wij willen tegengaan”, zegt Oosenbrug. „Als je zo redeneert zou ik dus, als linkse vrouw, niet meer met mijn rechtse broer mogen communiceren. Zo ga je toch niet met elkaar om?” Aarad wijst erop dat ook de Gaykrant meedoet. „We willen echt een geluid dat zo divers mogelijk is.” Om onkwetsbaar te worden voor aanvallen uit links- of rechts-activistische hoek, adviseert hij zijn partners om een eigen website te (laten) bouwen. „Zodat zij niet afhankelijk zijn van YouTube en andere bestaande kanalen, die hun bijdrages kunnen verwijderen als erover wordt geklaagd.” Aarad wil in de nabije toekomst een ’veilige ruimte’ creëren, waar zijn content creators hun producten kunnen neerzetten. „En we willen daarnaast een eigen sociaal medium opzetten, waar de verschillende gemeenschappen met elkaar kunnen communiceren. Ongecensureerd, dat spreekt vanzelf.”