Rem Koolhaas brengt gifgroen monster naar New York

Koolhaas loopt een beetje rusteloos rond op zijn eigen tentoonstelling. Hij lijkt in zijn hoofd alweer bezig met nieuwe plannen. Waar het vullen van het Guggenheim voor veel architecten en artiesten een absoluut hoogtepunt is, wil hij zo ver niet gaan. „Het is fijn. Maar dit is geen droom. Veertig jaar geleden presenteerde ik hier mijn eerste boek. De cirkel is een beetje rond.” Het Guggenheim zelf is zeer enthousiast over de samenwerking met de Nederlandse architect. „Rem Koolhaas heeft een enorme reputatie”, zegt Troy Conrad Therrien, de conservator van het museum. „Rem kan heel goed dingen benoemen die er zijn, maar die je niet meteen ziet.” De samenwerking met Koolhaas, en ook de Universiteit Wageningen, het Westland en alle andere Nederlanders is hem prima bevallen. „Bij Nederlanders weet je altijd precies waar je aan toe bent. Fantastisch.” De mens richt zich de laatste jaren steeds meer op steden. De VN voorspelde een tiental jaren geleden dat in 2050 70 procent van de wereldbevolking in steden zal wonen. Koolhaas wil met zijn expositie ervoor zorgen dat mensen meer over het platteland nadenken. „Iedereen denkt na over steden. En dat betekent dat we een gigantisch gedeelte van de wereld negeren.” Midden in het museum hangt een hooibaal en een drone. In de spiraalvormige hoofdhal van het museum staan teksten op het plafond. „Als u in de stad woont, woont u niet in het mooiste stuk van de aarde.” Koolhaas laat zien hoe er door de jaren heen over het platteland gedacht werd, en met welke problemen het platteland te maken heeft. „Maar nu eens niet in van die apocalyptische termen, ook juist met optimisme.” De wereld had er anders uitgezien als we beter over dat platteland hadden nagedacht, zo zegt Koolhaas. En dan waren boerenprotesten ook niet nodig geweest. In de tentoonstelling zijn foto’s te zien van Nederlandse protesterende boeren op de snelweg. De grote tractor op de stoep is geen protest. Maar een beetje een provocatie is het wel. De inwoners van New York staan erom bekend graag vooral met hun eigen stad bezig te zijn. „Dat is de grap van deze onderneming”, zegt Koolhaas. „Om het hier te doen in het centrum van de plek waar mensen nooit aan het platteland denken.” Rijen met tomatenplantjes Naast de tractor is de hypermoderne Nederlandse tomatenkas een grote blikvanger. In een grote witte doos zijn rijen met plantjes te zien onder een felroze licht. Het ziet er futuristisch uit, eerder alsof er in dit laboratorium iPads groeien in plaats van tomaten uit het Westland. Ed Smit werkte de afgelopen jaren om de partijen uit het Westland hier in New York te krijgen. Vol enthousiasme vertelt hij hoe in de kas de natuur naar een soort topsportniveau wordt gebracht. „De natuur is het uitgangspunt, maar alles is helemaal geoptimaliseerd. Precies het juiste led-licht, precies de juiste grondstoffen, bestuiving met hommels en het klimaat is precies gestuurd.” Met deze kas kan New York en de wereld leren wat we in Nederland allemaal al kunnen. „We produceren in Nederland op zo’n efficiënte manier. Wij zijn het Silicon Valley van het voedsel.” Met de groeiende wereldbevolking kan die Nederlandse kennis nog meer een sleutelrol vervullen, zo zegt hij. „Nederland heeft de oplossing.” De 50.000 tomaten die hier worden verbouwd, zullen in het museumrestaurant en op andere plekken worden geserveerd. En zo wordt er net als vierhonderd jaar geleden door de eerste Nederlandse boeren in Nieuw Amsterdam, weer Hollands eten verbouwd midden in New York.