Meerdere organisaties knokken hard om de zeldzame koeien, waarvan er wereldwijd nog zo’n vierhonderd bestaan, te behouden. Harald en Sandra Woldring hebben in hun bedrijf de grootste concentratie van de wereld. Maar: ze hebben maar fosfaatrecht voor een stuk of tachtig koeien. „Ik ben bang dat we ruim de helft moeten slachten, want verkoop is bijna geen optie. Andere bedrijven kunnen ze niet gebruiken door hun eigen fosfaatplafond en in het buitenland is er weinig interesse door hun relatief lage melkproductie.”

Mestregels

Hoe het zo gekomen is? Door een aanpassing van de mestregels, begin dit jaar, mogen melkveebedrijven niet meer fosfaat uitstoten dan op 2 juli 2015 is vastgesteld. Hierdoor hebben ze ’recht’ op een bepaald aantal koeien. Op dat moment hadden Sandra en Harald, in plaats van de gebruikelijke driehonderd, slechts tachtig koeien in de stal staan. „De koeien waren massaal ziek geworden na het eten van verkeerd gras”, vertelt Sandra bedroefd. „Maar toen hebben ze onze limiet vastgesteld op tachtig.”

Terug naar de driehonderd koeien hoeven Sandra en Harald niet meer. „We willen best concessies doen, want dat moet iedereen in onze sector”, vertelt Sandra. „Meer dan 250 koeien hoeft niet, dan nemen we die vijftig op de koop toe. Maar we willen niet meer dan de helft van onze koeien slachten.” Door de sterfte in hun stapel zouden ze in aanmerking kunnen komen voor een regeling voor ’knelgevallen’ rondom de veranderende fosfaatwet.

„Maar dan moet binnen een korte tijd een bepaald percentage van de veestapel overlijden. Bij ons was de sterfte over een langere periode uitgespreid, met het dieptepunt op het moment van de controle.” De aanmelding als ’knelgeval’ en het beroep tegen de beslissing van de RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland) om de halve veestapel te laten slachten, lopen nog.

„Al drie generaties lopen deze koeien hier al”, vertelt Sandra Woldring. „En eigenlijk is dit een stukje levend, cultureel erfgoed.”

Prachtdieren

Friese roodbonte koeien geven iets minder melk dan de bekende zwarte Holsteinkoe. „Maar ze zijn vleziger, sterker, minder vaak ziek en gaan bijna twee keer zo lang mee”, vertelt Sandra. „Het zijn prachtdieren.” En dat is de heer Grit, secretaris van Stichting Roodbont Fries Vee, met haar eens: „Eigenlijk zijn dit de meest duurzame koeien die er zijn, want het zijn dubbeldoelkoeien: in tegenstelling tot de zwarte koeien, kunnen ze melk produceren door slechts gras te eten. En na hun melkleven komt er vlees vanaf. Eigenlijk zijn het superkoeien.”