Burgerverzet tegen biomassacentrales groeit

Nederland moet zo snel mogelijk van het gas af, vindt het kabinet. Een oplossing ziet de coalitie in de inrichting van zeshonderd biomassacentrales: energiecentrales die op grote schaal hout verbranden. Zo kunnen, volgens minister Eric Wiebes (VVD), de doelstellingen uit het klimaatakkoord worden gehaald. Probleem: die zwaar gesubsidieerde biomassacentrales zijn enorm vervuilend. Een stuk vervuilender dan het schone aardgas en vervuilender zelfs dan de ouderwetse kolencentrales. Elektriciteit opwekken door houtverbranding levert 20 procent meer stikstof, fijnstof en broeikasgas op dan stroom uit een kolencentrale, concludeerden onderzoekers. RIVM en GGD waarschuwen: kijk goed naar de gevolgen voor de volksgezondheid. Complete bossen vernietigd De massale houtkap bedreigt bovendien de natuur; niet alleen die in Nederland, maar tot in de Verenigde Staten en de Baltische landen, waar complete bossen worden vernietigd om te voldoen aan de stijgende vraag naar hout. Jildert Huitema (39) is mede-initiator van het landelijke protest tegen de biomassacentrales. Huitema woont op Amsterdam-IJburg, vlak bij de biomassacentrale van Diemen, die de grootste van Nederland moet worden. Die centrale moet warmte leveren aan gasloze huizen in Amsterdam en Almere. Bezwaren tegen biomassa Huitema, die als marketing strateeg voor grote multinationals werkte, werd wantrouwend tijdens een infoavond van energiereus Vattenfall, uitbater van de centrale. „Het zou alleen om restafval gaan, werd ons verteld. Maar als je doorvroeg – bijvoorbeeld waarom de complete gemeenteraad van Diemen tegen de plannen was – dan kwamen er slechts ontwijkende antwoorden. Ik ben mij in de kwestie gaan verdiepen en stuitte op al die bezwaren tegen biomassa. Toen hebben we op IJburg met anderen een coalitie gevormd en is de bal gaan rollen. Bij een inloopavond zat het bomvol, een dampende zaal met wel tweehonderd man.” Bekende milieu-activist Interessant: het Comité Schone Lucht, dat Huitema oprichtte met Fenna Swart, krijgt steun uit uiteenlopende hoeken: zowel uit klimaatsceptische kringen, als van de bekende milieu-activist Johan Vollebroek en een organisatie als Greenpeace. Huitema: „Het is een breed, gemêleerd gezelschap. Vooral doorsnee Nederlanders, die echt last hebben van die centrales. Als je in Zaandam je kinderen op school hebt naast een biomassacentrale zonder filters en die school staat blauw van de rook, dan word je heel ongelukkig. Of als je in Ede een autobedrijf hebt en je moet telkens de fijnstof van je auto’s wassen, terwijl je je realiseert ’die troep adem ik nog in ook’.” Steun uit alle hoeken Veertig lokale comités hebben zich inmiddels aangesloten bij Huitema’s initiatief. Zaterdag 18 april wil het Comité optrekken naar het Malieveld. Huitema: „Als de corona-crisis het toelaat, anders stellen we het uit. Lokale partijen – ook die uit de regeringscoalitie – zijn vaak tegen de komst van de centrales, maar minister Wiebes en ook Eurocommissaris Frans Timmermans blijven biomassa maar zien als dé oplossing. Het is enorm moeilijk om met hen in gesprek te komen. Onze woede moet kennelijk eerst zichtbaar worden in Den Haag, misschien dat de bezwaren dan gaan indalen. Maar we zitten op een omslagpunt, we krijgen steun uit alle hoeken.” Slimme lobby In het biomassa-project gaat zo’n 12 miljard euro om aan subsidies: de subsidie Stimulering Duurzame Energieproductie (SDE+). Huitema: „Al dat geld is inmiddels vergeven. Het is een slimme lobby geweest van de energiebedrijven, de pellethandel, de centralebouwers en al die mensen eromheen, die aan de biomassa veel geld verdienen. Zij hebben de politici voorgehouden dat biomassacentrales de oplossing zijn en biomassa als duurzame brandstof is vervolgens groot in het klimaatakkoord terechtgekomen. Men is er gewoon ingetrapt.” Intussen, vervolgt Huitema: „Er zijn gigantische hoeveelheden hout nodig voor de centrales. Complete bossen in de Verenigde Staten en de Baltische staten worden nu gekapt. In de Baltische landen bleken hoogwaardigheidsbekleders, tot het niveau van minister, te profiteren van die handel. In Roemenië zijn boswachters vermoord, die zich tegen de kap verzetten. Het is compleet uit de hand gelopen. Er wordt beloofd: voor de gekapte bomen worden weer nieuwe geplant, die halen weer CO2 uit de lucht, dus is dit allemaal CO2-neutraal. Maar dat is niet zo. Dat herplanten gebeurt slechts op heel kleine schaal. Bovendien is een productiebos iets heel anders dan de complete ecosystemen, die nu worden verwoest. Zogenaamd redden we het klimaat, maar we vernietigen de natuur.” Aantal voorstanders slinkt Het aantal voorstanders van biomassacentrales slinkt. Hoewel hoogleraar bio-economie Martin Junginger alle commotie relativeert: „Biomassacentrales stoten meer stikstof en fijnstof uit dan kolen”, zei hij in het AD. „Maar waar heb je het dan helemaal over? De energiesector als geheel zorgt voor maar 0,3 procent van alle stikstofuitstoot in Nederland.” Jildert Huitema is het eens met het kabinet dat ’we afmoeten van onze verslaving aan fossiele brandstoffen’. „Maar van het gas af is een doel op zich geworden terwijl gas als transitiebrandstof een prima oplossing was geweest. Dan hadden die miljarden subsidie in innovatieve projecten kunnen worden gestopt, in aquathermie bijvoorbeeld, in plaats van in ouderwetse en vervuilende houtstook.”