Jacht op de zij-instromer

In tranen nam een stagiaire onlangs ontslag bij het verpleeghuis waar ze werkte. Tot haar schrik was ze een bewoner vergeten van de wc te halen vanwege onderbezetting en de drukte die daaruit voortvloeide. Andere verpleegkundigen vertellen dat medicatie uren te laat wordt toegediend of dat bewoners urenlang in bed liggen en dagactiviteiten missen. Persoonlijke aandacht is allang een luxe. Het aantal verpleegkundigen schommelt al een paar jaar tussen de 170 en 180 duizend. Dat getal was sinds 2001 niet zo laag. Met de toenemende ouderdomsproblematiek loopt het tekort aan verpleegkundigen in deze tijd alleen maar verder op. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport voorspelt dat er over vier jaar ruim 100.000 zorgmedewerkers te weinig zijn om chronisch zieken en ouderen te verzorgen en verplegen. Simpel Achter de schermen wordt inmiddels gewerkt aan oplossingen. Op advies van de overheid zetten zorginstellingen bijvoorbeeld in op zogenoemde zij-instromers, potentiële zorgmedewerkers uit andere sectoren. „Het is heel simpel”, zegt Joop van der Meer, coördinator beroepsopleidingen bij zorginstelling Nieuw Unicum. „We kunnen, bij wijze van spreken, de tent wel sluiten als we geen zij-instromers toelaten.” Het doel is daarom om mensen uit andere hoeken om te scholen via een gecertificeerde hbo- of mbo-opleiding en vervolgens aan het werk te zetten. Op die manier moet het personeelstekort op korte termijn met ongeveer een kwart worden teruggedrongen, volgens het ministerie van VWS. Ieder jaar kan de zorg sowieso al rekenen op een flink aantal zij-instromers. De overheid zet nu in op 20 procent extra aanwas. Ook beroepsvereniging V&VN ziet zij-instromers als één van de oplossingen om het personeelstekort aan te pakken. De vereniging pleit bovendien voor een herverdeling van taken. Uit een onderzoek onder bijna 20.000 zorgmedewerkers bleek dat zij te vaak taken uitvoeren waarvoor zij niet zijn opgeleid. „Denk aan schoonmaak, receptiewerkzaamheden of het samenstellen van roosters. Die tijd gaat nu ten koste van de zorg.” Sinds het vorige tekort-record van 2001 werkt zorginstelling Nieuw Unicum al met zij-instromers. Wie helemaal blanco in de zorg aankomt, volgt een voortraject van maximaal een jaar om te wennen aan deze tak van sport. Vervolgens start de opleiding tot verzorgende en daarna vaak aansluitend tot verpleegkundige. Die duurt afhankelijk van een eventuele vooropleiding één tot drie jaar, vertelt opleidingscoördinator Joop van der Meer. Belangrijk Hij is enorm te spreken over de constructie. „Elk jaar leiden we ongeveer vijf extra zij-instromers extra op. Als we dat niet doen, blijven er uiteindelijk te weinig gekwalificeerde mensen over. Ik ben trouwens ook heel blij met de levenservaring die veel zij-instromers hebben, dat is erg belangrijk in de zorg.” Voor sommige zorginstellingen is de constructie nog even wennen. Zo begon Careyn eind vorig jaar met een proefproject in Utrecht en start komende maand het reguliere opleidingstraject. „In het voortraject hebben leerlingen nog veel aandacht nodig. Dat vraagt natuurlijk veel van verpleegkundigen. Maar de leerlingen zijn de collega’s van de toekomst, dus we gaan het opleidingstraject zeker uitbreiden als blijkt dat dit werkt.”