Analyse: Dreigen met controles past bij ronkende Brexit-retoriek

De Britse krant The Daily Telegraph, die het nieuws op de eerste Brexit-dag meldde, doet tenminste alsof het een dreigement is. Het past in de Britse retoriek waarbij men doet alsof het feit dat het land massaal goederen invoert vanuit de EU de Britten een soort van machtspositie geeft. Alsof de Europeanen afhankelijk zijn van de goedaardigheid van de Britten om hun goederen te kopen. ’Glorievolle toekomst vol nieuwe mogelijkheden’ De werkelijkheid is natuurlijk anders. Britten importeren goederen uit de EU omdat men daar in staat is deze producten goedkoper, of beter, of allebei, te produceren. Strengere douanecontroles zijn een extra kostenpost. Het betekent echter vooral dat de Britse consument slechter af is. Misschien dat dit de ’glorievolle toekomst vol nieuwe mogelijkheden’ is die premier Boris Johnson ziet opdoemen. Onder voormalig premier Theresa May hadden de Britten als prioriteit om de handel in goederen zoveel mogelijk te ontzien. Zelfs in een scenario waarbij de Britten zonder scheidingsovereenkomst zouden vertrekken, zou 87% van de goederen ongecontroleerd het land in kunnen komen. Dat was namelijk de wens van belangrijke sectoren als autofabrikanten, de farmaceutische sector en supermarkten. Het betekende echter ook dat de Britten hun regelgeving min of meer zouden moeten afstemmen op die van de EU. Dat is iets waar huidig premier Boris Johnson niets in ziet. De nieuwe zelfstandigheid die hij voor ogen heeft betekent dat het land haar eigen regels bepaalt. Grens- en douanecontroles zijn daarvan een logische consequentie. De precieze invulling daarvan is een heel ander onderwerp. Het zijn het soort praktische bezwaren waar Johnson zich geen zorgen om wenst te maken. Het feit dat zijn land totaal niet is voorbereid op de nu door hem beloofde controles passen bij zijn levenshouding: Wie dan leeft, die dan zorgt. In de praktijk betekent het dat, als puntje bij paaltje komt, Johnson zijn beloftes breekt. En dan gaat het niet alleen om huwelijksgeloftes. Er zijn weinig politici te vinden die met zo’n groot gemak van mening veranderen als juist Johnson. De manier waarop hij een grens in de Ierse Zee accepteerde als voorwaarde voor een vertrekovereenkomst is een van de meest recente voorbeelden. Handelsakkoord zoals Canada dat heeft met de EU De Britten willen werken aan een handelsakkoord zoals Canada dat heeft met de EU. Gezien de handelsstromen die over en weer gaan tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU betekent dit dat het aanzienlijk gecompliceerder zal worden dan het verdrag met Canada. En daar werd al zeven jaar over onderhandeld. De Britten willen dat nu in elf maanden voor elkaar krijgen. Maar het belangrijkste is natuurlijk dat de overeenkomst met Canada geen betrekking heeft op de dienstensector. En juist die is belangrijk voor het Verenigd Koninkrijk en met de financiële sector als belangrijkste component is het ook een terrein waar de Britten een strategisch voordeel hebben. Niet de slimste manier Piketpalen slaan hoort bij onderhandelen. Dreigen met controles die vooral de eigen bevolking raken lijkt niet de slimste manier om strategisch voordeel te behalen. Maar het past bij de ronkende retoriek die Britten op dit moment graag horen. Bij de onderhandelingen zelf zullen compromissen moeten worden gesloten. Daaraan zal zo weinig ruchtbaarheid worden gegeven als maar mogelijk is.