Altijd onvrede rond Nobelprijs voor de Vrede

Wie veel geld wil verdienen aan een gokje op de winnaar van de Nobelprijs voor Vrede, moet niet inzetten op de Wereldgezondheidsorganisatie. De WHO is de duidelijke favoriet bij de bookmakers, je krijgt maar twee euro uitbetaald voor iedere ingezette euro. Greta Thunberg, de jonge klimaatactivist, zit de WHO op de hielen met 3/1. Mocht een van de twee winnen, dan is een woedende tweet van Donald Trump voor honderd procent gegarandeerd. Hij heeft Greta noch de WHO hoog zitten. Trump zelf staat overigens met twaalf tegen een genoteerd bij de online betting sites. Geld meestal naar goed doel Hoewel de prijs van ruim acht en een half ton (in euro’s) niet mis is, staat er veel meer op het spel. De meeste winnaars schenken het geld overigens aan een goed doel. Maar prestige, politiek gewin of zelfs levens staan er op het spel bij de keuze van de winnaar. Het maakt zelfs de Noorse zalmvissers en kwekers nerveus. Die hadden in 2010 liever niet gehad dat de schijnwerpers op Oslo staan waar traditioneel de prijs bekend wordt gemaakt. Ondanks druk van de Noorse minister van Buitenlandse Zaken koos het comité dat de prijs kiest toch voor de Chinese dissident Liu Xiaobo. De vrees voor de Chinese reactie was terecht. Peking halveerde de import van Noorse zalm. Ook nu zullen de visser weer in de zenuwen zitten, want de oppositie in Hong Kong en activisten voor de in China vervolgde Oeigoeren zijn genomineerd. Nominatie WHO lijkt logisch Dat de WHO staat genoteerd, is in feite ook een politiek standpunt. De keuze lijkt in een coronajaar voor de hand te liggen, maar de gezondheidsorganisatie heeft ook onder vuur gelegen vanwege rammelende adviezen. Men zou China te lang de hand boven het hoofd hebben gehouden en volgens tegenstanders tegenstrijdig advies gegeven te hebben bij de bestrijding van het virus. Reden waarom de Amerikanen zich terugtrokken uit de gezondheidsorganisatie. Kandidaten voor de prijs kunnen genomineerd worden door staatshoofden, nationale politici, wetenschappers en voormalige winnaars. Ze mogen dat bekendmaken of het geheim houden. De namen van de genomineerden die niet winnen, worden door het comité vijftig jaar geheim gehouden. Stalin en Hitler kandidaat Op zijn zachts gezegd omstreden genomineerden waren ooit Stalin en Hitler. Al zou de laatste satirisch zijn bedoeld. Bij de keuze wordt meegerekend ’wie het afgelopen jaar het meest heeft gedaan om broederschap tussen de naties te bevorderen’, een ruim begrip dat nog wijder wordt omdat alleen de hoop daarop al mag meespelen in de nominatie. Dat verklaart de keuze van Barack Obama, die toen in feite nog moest beginnen. Geir Lundestad, toen directeur van het Noors Nobelinstituut, kwam later met de opvallende verklaring dat hij achteraf spijt had van die keuze. De man die toen lobbyde om Obama zijn prijs af te nemen: Donald Trump. Jongste winnares ooit De kans is aanwezig dat de door hem als ’een boos meisje’ weggezette milieuactiviste Greta Thunberg dit jaar wel de Nobelprijs wint. Als de 17-jarige klimaatactivist de prijs krijgt, is ze net zo oud als de jongste winnares ooit: de Pakistaanse Malala Yousafzai. Die won vanwege haar strijd tegen de onderdrukking van jongeren en voor het recht van alle kinderen op onderwijs. Asle Sveen, die diverse boeken over de Nobelprijs voor de Vrede schreef, acht de kansen voor Thunberg hoog. „Geen enkel persoon heeft meer gedaan om de wereld te laten focussen op klimaatverandering”, stelt hij. De keuze van het comité wordt de laatste jaren vaak als ’links’ gezien. Kandidaten als de klokkenluiders Julian Assange en Chelsea Manning vallen in die categorie, maar worden bijvoorbeeld in de VS als misdadiger gezien. Mocht Trump, van wie we zeker weten dat hij voor 2021 is genomineerd, maar onduidelijk is of hij ook dit jaar in de groep zit, de prijs winnen dan zal dat ook de nodige stof doen opwaaien. Volgens het Noorse parlementslid Tybring-Gjedde die hem voor 2021 voordroeg, en naar eigen zegge ’geen groot Trump-fan’ is, moet het comité „gewoon naar de feiten kijken en niet naar hoe Trump zich zo gedraagt.” Volgens de Noor pleit het akkoord tussen Israël en de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein voor een nominatie van de Amerikaanse president. Een Australische groep van juristen pleit ook voor Tump vanwege wat ze zien als de ’Trump-doctrine’: het voorkomen van oorlog en het terugtrekken van Amerikaanse soldaten wereldwijd. Het is lof die Trump niet vaak krijgt van de journalisten van het ’nepnieuws’, maar juist omdat de beschuldigingen van ’fake news’ zo’n rol zijn gaan spelen wordt een organisatie als het Committee to Protect Journalists (CPJ) ook als kanshebber genoemd. Weinig kans voor Poetin Trumps Russische collega Poetin is genomineerd, maar die zal knarsetanden moeten toegeven dat de in Duitsland van een vergiftiging herstellende oppositieleider Aleksej Navalni meer kans maakt op de felbegeerde eer. Wie er vrijdagochtend rond elf uur ook uit de hoge hoed komt, vuurwerk is verzekerd. Dat past wel bij de naamgever van de prijs Alfred Nobel (1833-1896), die was de uitvinder van dynamiet.