Duikers maken Noordzee weer wat schoner

Op het dek liggen donsjackjes in verschoten roze en oranje, de carrosserie van een speelgoed-BMW, een zeegroen rolkoffertje, voetbubbelbadjes, een ooit witte gymp, een smerige badjas, de grill van een auto, fuchsia-roze stoelzittingen die niet lijken te zijn aangetast door het zoute water. Op een tot vaalrood uitgebeten motorkap groeit een anemoontje, als een kleine overwinning van de zee op de mens. „Allemaal spullen uit de 342 zeecontainers die negen maanden geleden overboord zijn geslagen van de MSC Zoe”, vertelt Klaudie Bartelink. Vaste grond De Cdt. Fourcault, die voorheen dienstdeed als Belgische loodsboot, meert af aan de Scheveningse kade. Na negen dagen aan boord krijgen de bijna dertig teamleden van Duik De Noordzee Schoon weer vaste grond onder de voeten. Duikpakken hangen op een rij te drogen, duikflessen en -uitrustingen staan in het gelid. Uit de machinekamer walmt een warme diesellucht. En bovendeks ligt dus die buit van 2500 kilo: 2000 kilo vistuig en 500 kilo MSC-vracht. Klaudie Bartelink plukt wat rode damesschoentjes uit de berg. „Niet mijn maat. En het zijn ook overwegend linkerschoenen.” Bartelink, levenspartner van missieleider Ben Stiefelhagen, is met alle veertien expedities om rotzooi uit de Noordzee te halen, mee geweest. „Door de MSC-containers was het deze keer anders. Negen maanden na die ramp ligt er nog zo veel, ver verspreid door de sterke stroming.” Zware klus Voor de duikers was het een zware klus. „Alles is aan het verzanden en dus loodzwaar. Onder water deden we de spullen in juten postzakken met gaten, daaronder vulden we ballonnen met lucht om ze met stalen kettingen naar boven te tillen. We waren zo blij als dat lukte, anders breekt het allemaal af tot micro-plastic en dat zien we vroeg of laat terug in de voedselketen. Er liggen nog 47 containers op de zeebodem.” Duiker Sven Middelkoop wijst op wat scheermesjes met handvat. „Onbruikbaar want verroest, maar het plastic is nog intact.” De expeditie voerde van Scheveningen tot de Borkumse Stenen, twintig kilometer boven Schiermonnikoog. „Duiken gaat een beetje in het wilde weg”, vertelt woordvoerster Corrie Romijn. „Boven water zie je meestal niet wat er onder ligt.” In totaal haalde de stichting 60.000 kilo aan vistuig op, een optelsom van alle expedities. Van de berg opgedoken netten waait een penetrante lucht over het dek. Rotte vis, onmiskenbaar. „Netten en lijnen blijven haken aan wrakken. Daar zijn de vissers niet blij mee, want ze verspelen hun werkmateriaal en kapitaal. Maar onder water veroorzaken die spullen ook veel ellende, want die netten blijven spookvissen. Levende kreeften en andere zeedieren raken erin verstrikt en sterven een langzame dood. Eén visdraadje kan een krabje levenslang gijzelen. En het materiaal is zo loeisterk, dat het zeshonderd jaar duurt voor het wordt afgebroken.” Een kist vol verspeeld lood van sportvissers, opgefleurd met wat fluorescerende plastic aasvisjes. In een andere bak deint een troebele sloot: „Zoet water voor het afspoelen van de onderwatercamera’s.” Sven Middelkoop wijst ons op een bak naast de machinekamer. „Oesters! Daar hebben we wel wat begerige blikken op geworpen. Tja, waar bleef de champagne! Maar ze gaan voor onderzoek naar de Universiteit van Wageningen.” Zeeziek De duikersploeg is samengesteld uit amateurarcheologen, biologen, fotografen. „Pittig was het”, zegt deelneemster Brenda van Doorn. „De stroming in de Noordzee is sterk en we doken zo’n beetje twee keer per dag anderhalf tot twee uur. Maar ik ben nou eenmaal verzot op de onderwaterwereld, dus wil ik meehelpen. De eerste dag was echt iedereen zeeziek, ik ook. Een golf van twee meter lijkt niks, tot je op een boot zit... Telkens heel even aan tafel, en dan snel mijn bed weer in. Maar na een dag was ik gewend en onder water merk je er helemaal niks van. En ’s nachts wiegde de zee me heerlijk in slaap.” De Cdt. Fourcault ligt amper aan wal afgemeerd of Brenda springt met een juichkreet via de reling op de kade en vliegt haar vriend om zijn nek. Die zegt met een gelukkige grijns: „Negen dagen onder water ís ook lang.”