Is een tweede lockdown nog te voorkomen?

Het plaatje is anders dan het voorjaar, vertelt Koopmans. „Toen zag je duidelijk dat vooral de ouderen en mensen met een zwakke gezondheid positief getest werden. Nu testen we veel breder en zien we de infecties die ongetwijfeld ook in het voorjaar voorkwamen. Bovendien weten mensen nu van dit probleem en is aannemelijk dat mensen die weten dat ze risico lopen, zich meer aan de maatregelen houden. Juist die oudere leeftijdsgroep, boven de 70 jaar zie je nog bijna niet. Die mensen die weten dat ze een hoger risico lopen, die houden zich wel gedeisd.” Viroloog Ab Osterhaus stelt daar tegenover: „Ik weet niet of dat helemaal klopt. Bij de eerste golf zijn de zwakste ouderen al aan de beurt geweest. Het virus heeft onder hen flink huisgehouden. Wellicht zijn nu de fittere 70-plussers nog ’over’.” Het is volgens Koopmans vooral verontrustend dat alle leeftijdscategorieën een stijging van besmettingen laten zien. Van de 8000 afgelopen week geconstateerde besmettingen waren er 1154 kinderen tussen de 0 en 19 jaar. Bijna 6500 volwassenen tussen de 20 en 70 raakten besmet en ’slechts’ 433 ouderen tussen de 70 en 95+. Maar ook daar nemen de aantallen langzaam maar zeker toe. In een speciale podcast van Wierd Duk waarschuwt Bert Slagter dat de IC eind oktober vol ligt als het aantal coronabesmettingen in dit tempo blijft stijgen. Luister ‘m hier: Koopmans: „Je kunt dus echt niet zeggen: het coronavirus circuleert alleen onder jongeren, dus ’waar maken we ons druk om, want die worden er toch niet erg ziek van’. Ik heb zorgen over die toename. We moeten blijven benadrukken dat dit nog steeds een serieus virus is dat ernstige gevolgen kan hebben. Als de aantallen blijven toenemen heb ik geen twijfel dat we straks toch weer volle ziekenhuizen hebben. Ook al zijn de mogelijkheden voor behandeling nu beter dan in het voorjaar; de impact kan heel groot zijn.” Of de tweede golf doorzet valt of staat met de extra maatregelen die nu zijn genomen in de zorgelijke regio’s, meent Koopmans. „Gaan die werken? Beseffen mensen dat ze te relaxed zijn geworden en dat ze de gouden regels serieuzer moeten nemen? Virologisch gezien zou ik zeggen: we gaan toe naar een nieuwe lockdown. Maar willen we dat wel?, dat is het debat nu. De horeca, de cultuursector en de bedrijven doen enorm hun best. De vraag is alleen: doen we het wel goed genoeg?” Studentenhuizen Als voorbeeld noemt ze de studentenverenigingen. „Die geven aan hun taak serieus te nemen en zijn van goede wil om de studenten te informeren over de gevaren en organiseren geen bijeenkomsten. Maar de vraag is vervolgens: hoe los je het weer op ín de studentenhuizen? Ik hoop dat de regio’s waar nu zorgen over zijn, van elkaar leren qua maatregelen. En daarnaast hoop ik dat de GGD’s en de veiligheidsregio’s assertief optreden bij uitbraken of overtredingen.” Osterhaus sluit zich bij Koopmans aan: „Elke viroloog zal zeggen: sluit het land om zo het virus weg te krijgen. Maar we zijn een democratie en dat zou maatschappelijk nooit geaccepteerd worden. Daarom zitten we tussen China (waar het virus helemaal weg is) en Brazilië in (het land waar de sterfte hoog is).” Avondklok Osterhaus denkt dat de genomen regionale maatregelen niet heel veel zoden aan de dijk gaan zetten, maar de avondklok voor cafés wél. „Er is kritiek op die avondklok. Men zegt dat de studenten dan wel thuis gaan zuipen, maar in Antwerpen werkte het wel degelijk.” Minister Hugo de Jonge heeft laten weten dat hij hoopt dat in november sneltesten in ons land kunnen worden toegepast. Viroloog Osterhaus ziet hier, samen met de hoogleraar medische microbiologie Bert Niesters van het UMC Groningen, heil in. Niesters: „Sneltesten zijn wel minder betrouwbaar dan de huidige PCR-test. Maar bij een uitbraak in bijvoorbeeld een studentenhuis, kun je binnen een paar uur wel helderheid krijgen. Deze testen voorspellen in elk geval goed wie sterk positief is, zodat het kaf van het koren gescheiden kan worden.” Heel ander scenario Osterhaus: „Als we die sneltesten hebben, is er binnen een paar weken een heel ander scenario in Nederland en houden we die tweede golf mogelijk tegen. Je ontmoedigt mensen niet te testen, zoals nu wel het geval is. Want nu moeten de mensen thuis dagen wachten op de afspraak en de uitslag. Dat doen mensen niet. Het is ook fijn voor de GGD’s; binnen een half uur weten ze dat 90% van de gesteste mensen negatief is en komen ze toe aan wat ze moeten doen: het bron- en contactonderzoek bij de mensen die wel besmet zijn. Dat wordt in enkele regio’s van de (mogelijk) besmette mensen nu zelf verwacht.” Er zijn volgens Osterhaus veel ’cowboys’ met sneltesten. „Je moet de testen kopen die een gevoeligheid boven de 90% hebben. De FDA in Amerika heeft al zo’n test goedgekeurd. Zo snel mogelijk in Nederland inzetten!”