Ov-bedrijven zijn financieel hard geraakt door de coronacrisis. Tijdens de ’intelligente lockdown’ zijn de reizigersaantallen compleet ingestort. Sinds maandag rijdt het openbaar vervoer op verzoek van het kabinet weer volledig, maar door alle coronamaatregelen is er slechts plek voor 40 procent van het normale aantal reizigers. Dat zorgt voor forse exploitatieverliezen voor de NS en stad- en streekvervoerder. Daarnaast heeft de sector extra kosten gemaakt voor aanpassingen op stations, haltes en in het materieel.

Over het steunpakket wordt al weken gesproken door de ov-sector, provincies, gemeenten en staatssecretaris Stientje van Veldhoven (Infrastructuur). Door gesteggel over geld liet een akkoord op zich wachten. Aanvankelijk was het de bedoeling om voor 1 juni een knoop door te hakken.

93 procent vergoed

Uiteindelijk heeft het kabinet besloten om 93 procent van de extra kosten te vergoeden. Het overige deel betalen de bedrijven zelf. Vervoerders die kunnen aantonen dat de problemen zo groot zijn dat er noodgedwongen minder voertuigen moeten worden ingezet krijgen zelfs 95 procent gecompenseerd. De regeling loopt van 1 maart tot eind dit jaar. Naar verwachting kost het pakket 1,5 miljard euro. Dat is afhankelijk van toekomstige drukte in het openbaar vervoer. Als er meer reizigers komen daalt de steun.

Net als bij andere steunmaatregelen tolereert het kabinet geen uitkering van dividend, bonussen en ontslagvergoedingen aan bestuurders. Van Veldhoven is blij dat er een akkoord is. „Er is keihard gewerkt om treinen, trams, bussen, metro’s, veerboten, ponten, stations en haltes corona-proof te maken. Veel dank aan alle ov-medewerkers, van buschauffeur tot schoonmaker en van servicemedewerker tot machinist.”

Brancheorganisatie OVNL spreekt van een ’evenwichtig pakket’. „De onderhandelingen waren complex”, geeft voorzitter Pedro Peeters toe. „Het kabinet staat met 1,5 miljard euro garant. De bedrijven nemen hiermee enkele honderden miljoen verlies. Dat is een zware dobber, maar op deze maatschappelijke verantwoordelijkheid waar.”

De Amsterdamse wethouder en onderhandelaar namens de steden Sharon Dijksma stelt dat het belangrijk is dat de overheid in woord en daad laat zien dat het openbaar vervoer een vitale sector is. „Ondanks de regeling zal het een zwaar jaar worden en zal het GVB 2020 afsluiten met een verlies. Dankzij de bijdrage van het rijk is een veel zwarter scenario afgewend.”

’Grote gevolgen’

Spoorbedrijf NS is nog in gesprek met het ministerie van Financiën over mogelijke extra steun voor de lange termijn. „De eerste grove berekeningen laten zien dat de financiële gevolgen van de coronamaatregelen voor NS groot kunnen zijn”, zegt minister Hoekstra. „Als aandeelhouder ben ik in gesprek met NS over de financiële gevolgen van de covid-maatregelen. Dat gesprek voeren we binnenskamers. Zodra een uitkomst te melden is laten we dat weten.”