’Huizenbouw onzeker’

Dat zegt Marnix Norder, voorzitter van Aedes, de koepelorganisatie van woningcorporaties in aanloop naar het jaarlijkse congres van sociale verhuurders, dat vandaag in Den Haag wordt gehouden. Het kabinet wil vanaf 2019 de renteaftrek op leningen voor alle bedrijven die vennootschapsbelasting (vpb-plichtig) moeten betalen, beperken tot 30% van de fiscale winst. De maatregel vloeit voort uit de zogeheten Europese ATAD-richtlijn, die belastingontwijking van bedrijven moet tegengaan. Woningcorporaties, die tien jaar geleden vpb-plichtig zijn geworden, luiden de noodklok. De maatregel kost hen jaarlijks €300 miljoen. „Allemaal geld dat wij niet in nieuwbouw en renovatie kunnen steken”, zegt Norder. „Dat terwijl woningcorporaties helemaal niet tot de doelgroep behoren van die richtlijn; bedrijven met activiteiten en vestigingen in het buitenland die daarmee belasting kunnen ontwijken.” Het kabinet kan een uitzondering maken voor ondernemingen met maatschappelijk belang, zoals sociale verhuurders, maar wil dit niet omdat ’het streeft naar een gelijke behandeling van eigen en vreemd vermogen bij alle vpb-instellingen’. Daarmee wil de regering de belastingvoordelen voor leningen beperken en bedrijven stimuleren om te ondernemen uit eigen vermogen, aldus een Kamerbrief in februari. Voor woningcorporaties is dit funest, omdat zij volgens Norder juist afhankelijk zijn van de kapitaalmarkt. De Aedes-baas geeft toe dat gesprekken tussen de koepelorganisatie en het kabinet niets opgeleverd hebben. Hij is verbijsterd dat er geen uitzonderingspositie voor de corporaties wordt gemaakt, omdat het kabinet de sociale verhuurders juist een belangrijke rol toedicht in de bestrijding van het woningtekort. „Ik roep de corporatiedirecteuren dan ook op om hun politieke lijntjes in de gemeente aan te halen en druk uit te oefenen op Den Haag, anders wordt nog niet de helft van de nieuwbouw en renovaties die wij moeten uitvoeren, gerealiseerd. En overal is er een tekort aan woningen.” De corporaties hebben afgesproken dat zij tot en met 2021 jaarlijks 34.000 woningen zullen bouwen en het kabinet wil dat tempo versnellen door corporaties nog extra voor middenhuur te laten bouwen. Daarnaast moeten alle sociale huurwoningen in 2050 energieneutraal zijn en over drie jaar minimaal energielabel B hebben. Niet alleen de beperking van de renteaftrek neemt een hap uit de investeringsruimte. De stijging van de WOZ zorgt voor een fors hogere verhuurdersheffing. Daarnaast groeit het bedrag aan vennootschapsbelasting. In totaal gaat het om een jaarlijkse lastenverzwaring van €1 miljard, waardoor de totale investeringsruimte voor renovatie en verduurzaming van huurwoningen alleen al daalt van €16 miljard naar €8 miljard, aldus berekeningen van de koepelorganisatie. „Een miljard”, zegt Norder resoluut. „Dat staat gelijk aan de nieuwbouw van 67.000 woningen, een stad als Amersfoort, of het duurzaam renoveren van 100.000 huizen, een stad als Nijmegen.” De vorige minister van Wonen, Stef Blok, verweet de corporaties ’Dagobert Duck-gedrag’ door op grote vermogens te blijven zitten. Volgens Norder is dat onzin, omdat het vermogen vooral in stenen zit. „Daarnaast hebben woningcorporaties al gereorganiseerd, gesneden in de organisaties en een enorme efficiëntieslag gemaakt.” De lastenverzwaring doorberekenen aan de huurders is volgens Aedes ook geen optie. Enerzijds zijn de sociale verhuurders gebonden aan een maximale huurgrens, maar volgens Norder is doorberekenen ook ethisch niet in de haak. „De huren zijn afgelopen jaren gemiddeld al 10% boven de inflatie gestegen. We laten de sociale huurders, de verpleegster, de vuilnisman, de onderwijzer, niet ook nog eens opdraaien voor een maatregel die moet voorkomen dat grote bedrijven belasting ontwijken.”