Deze man moet de Landmacht weer vooruit helpen

Nadat hij het commando had aanvaard, deed Wijnen de afgelopen weken een ronde langs de eenheden in het land. Tijdens sinaasappelkistsessies stelde de generaal zich voor en nam hij zijn mensen mee in wat er de komende maanden gaat gebeuren. De laatste van die bijeenkomsten was deze week in Münster op het hoofdkwartier van het Duits-Nederlandse legerkorps. De generaal praat er tegen zijn mannen en vrouwen in klip en klare taal. Zonder gouden bergen te beloven, maar tegelijkertijd optimistisch. Voorbij de crisis, maar nog niet hersteld. Is dat hoe de landmacht ervoor staat? „We komen uit een moeilijke periode. Vooral nadat het eerste onderhandelingsakkoord van de vakbonden en de werkgever voor een nieuwe cao werd weggestemd (in 2018, red.) kwam een heel zuur jaar. Alles leek toen negatief. Met een gebrek aan erkenning dat mensen voor hun inzet voelden, en tegelijkertijd het ontbreken van de spullen die je als professional nodig hebt om je werk te doen. Het signaal dat de mensen met het wegstemmen van het akkoord gaven, was heel duidelijk. Nadat er een nieuw arbeidsvoorwaardenakkoord kon worden gesloten, is het echt anders geworden. Maar we zijn er nog niet. Dit is een tussenresultaat, geen eindresultaat. Het moet voor de operators nog beter. Het vertrouwen is fragiel.” Wat moet er nog beter? „De uitdaging zit hem nu vooral in personeel. De werving gaat goed, we hadden eind 2019 één procent meer mensen dan aan het begin van het jaar. Maar tegelijkertijd zie je dat iemand met twee maanden ervaring een militair met twaalf jaar ervaring en twee uitzendingen vervangt. En we komen onderofficieren en technici tekort. We teren in die categorieën al jaren in op ons bestand. De kwalitatieve achterstand inhalen is een complex probleem. Zeker doordat we opleidingsachterstanden hebben, niet op missie gaan ook geen optie is en we nieuw materieel dat binnenkomt niet zomaar zonder een gedegen introductie over het hek kunnen mikken, want dat gaat weer ten koste van de inzetbaarheid ervan.” Hoe valt het dan op te lossen? „We draaien verkorte opleidingen voor onderofficieren. De eerste resultaten daarvan zijn positief. En we werken versneld aan de versterking van onze ondersteunende, logistieke eenheden. Dat gaat goed, maar je ziet dat na een kwarteeuw van bezuinigingen we bij het groeien net zulke uitgebreide procedures hanteren als we voor het schrappen hadden. Dat is begrijpelijk en je hebt te maken met vakbonden, maar het worden zo wel heel lange trajecten. Dan denk ik: zou het een tandje sneller kunnen? Het is immers groei. Daar kan niemand toch tegen zijn?” Hoe zit het met materiële tekorten? „We maken stappen, maar hier wil ik voorzichtig zijn met beloften. Ik ben niet van de grote toezeggingen, omdat ze een teleurstelling kunnen worden. Ons nieuwe gevechtspak, het Defensie Operationeel Kleedsysteem, zit eraan te komen; en we weten dat het geweldig is. Als ik nu zeg dat dit jaar de eerste pakken worden uitgeleverd, dan denken mensen: ik krijg mijn pak. Maar dat kan ik niet beloven. De eerste pakken komen dit jaar, maar volgend jaar komt het echt op stoom. Dan is mijn boodschap: u zult geduld moeten hebben. Dat is niet leuk om te zeggen, maar wel duidelijk. Als compensatie zal ik de laatste zijn die het oude pak inlevert. Ik kreeg hem als eerste toen ik naar Cambodja ging. Inmiddels werken bij ons heel veel mensen die ten tijde van die uitzending nog niet eens geboren waren. Het pak dat we dragen is het laatste teken van dertig jaar bezuinigen.” Scoort u met dit verhaal voldoende punten bij uw mannen en vrouwen? „Ik ben beducht voor teleurstellingen en daarom wil ik realistisch zijn. Onze mensen zijn altijd onze belangrijkste ambassadeurs. Dat zijn ze alleen ook wanneer het niet goed gaat. Het is begrijpelijk, maar je wilt niet dat ze dan alleen teleurstellingen hebben om te delen. Ik heb er geen moeite mee te spreken over wat er niet klopt, maar ik vind dat je ook stil moet staan bij wat er allemaal prima gaat. Ik ben de afgelopen maanden in Afghanistan en Litouwen geweest bij onze missies en daar heb ik mensen ontmoet die tevreden zijn. Ik ben niet van een landmacht waar het elke dag de EO Jongerendag is en je alleen maar blij moet zijn. Maar ik ben ook niet van ’weg met onszelf’. Daar is ons werk voor een vrij en veilig Nederland veel te belangrijk voor. Ik weet niet of de samenleving voldoende beseft wat we te verliezen hebben.”